Geri Dön

Bölgesel ve global yükseklik sistemlerinin oluşturulmasında GPS'nin katkısı üzerine bir inceleme: Antalya-Samsun mareograf istasyonları arasında GPS nivelmanı örneği

An Investigation of the contribution of GPS in establishment of regional and global height systems: A case study GPS levelling between Antalya and Samsun tide guides

  1. Tez No: 128804
  2. Yazar: AYDIN ÜSTÜN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN DEMİREL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2002
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 163

Özet

ÖZET Yükseklik problemi, bir başlangıç yüzeyi ve yeryüzündeki bir nokta arasındaki ilişkinin tanımlanmasıyla özdeştir. Uygulamadan doğan gereksinimleri karşılayabilmek için, bu problem genellikle yeryuvarının gravite alanının bir fonksiyonu olarak ele alınır. Son yıllarda, GPS ve yakın yer uyduları, yeryuvarının gravite alanının belirlenmesinde önemli bir rol üstlenmiştir. Özellikle yeni uydu programları sayesinde gelecekte anlamlı sonuçlara ulaşılması beklenmektedir. Uydu jeodezisindeki bu gelişmeler yükseklik probleminin çözümünde yeni bir dönemin başlamasına olanak sağlamıştır. Bu çalışmada GPS'nin bölgesel ve global ölçekteki düşey kontrol ağlarına katkısı incelenmiştir. Öncelikle var olan düşey kontrol ağları göz önünde bulundurularak yükseklik ağlarının oluşturulmasında izlenen yöntemler, karşılaşılan sorunlar ve düşey kontrol ağlarına ilişkin beklentilerden söz edilmiştir. GPS'nin gerek ortometrik yüksekliklerin gerekse yeryuvarının gravite alanına ilişkin öteki büyüklüklerin belirlenmesinde kullanılabileceği kuramsal olarak ortaya konulduktan sonra gravite alanı ve jeoit belirlemede bugün gelinen nokta ve yakın gelecek için beklentiler açıklanmıştır. Deneysel çalışma Antalya-Samsun mareograf istasyonları arasında Türkiye Ulusal Düşey Kontrol Ağı 1. derece nivelman geçkisi boyunca yaklaşık 20 km'lik aralıklarla seçilen noktalardaki GPS/nivelman verilerine dayanmaktadır. Sayısal uygulama üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci adımda Bernese GPS yazılımı yardımıyla baz uzunluğu, ölçü süresi, ve değişik atmosferik parametreler göz önünde bulundurularak GPS ile yükseklik belirlemede değerlendirme stratejisi araştırılmıştır. En uygun çözüm stratejisine göre geçki noktaları için elipsoidal yükseklik duyarlığı 17.7 mm'dir. İkinci aşamada elipsoidal ve Helmert ortometrik yükseklikler kullanılarak Antalya-Samsun mareograf istasyonları arasında GPS/nivelman jeodi belirlenmiş, duyarlığı analiz edilmiştir. GPS/nivelman jeoidinin duyarlığı 7 cm'nin altındadır. Ayrıca doğrusal bir regresyon modeline göre ulusal (TG91, TG99) ve global jeoit modellerinin (EGM96, OSU91A) doğruluğu GPS/nivelman jeoidine göre karşılaştırılmıştır. TG99 jeoit modeli kullanılarak Helmert ortometrik yükseklikler 1 1 cm doğruluğunda belirlenebilir. Son olarak da mareograf istasyonu dayanak noktası için bir başlangıç değeri seçiminin ulusal yükseklik sistemi ve GPS/nivelman jeodi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda öncelikle Antalya ve Samsun mareograf istasyonları arasındaki deniz düzeyleri arasındaki fark analiz edilmiş; daha sonra yeryuvarının gravite alanının elipsoidal harmoniklere dayalı gösteriminden yola çıkarak, deniz yüzeyi topoğrafyasının belirlenmesi, düşey datum probleminin çözümü ve ulusal (ya da bölgesel) bir yükseklik ağının global yükseklik ağına bağlanmasına yönelik bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Uygulamadan ortaya çıkan sonuçlar düşey kontrol ağlarının değişik gözlem türleriyle desteklenmesinde, ortometrik yüksekliklerin belirlenmesinde ve bölgesel yükseklik sistemlerinin global yükseklik sistemine bağlanmasında önemli bir araç olarak kullanı labileceğini göstermiştir. xııı

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Height problem is identical with the definition of a reference surface and of the relation between that and a point on the earth's surface. It is treated as a function of the earth's gravity field so that one can meet the requirements from the practice. It is In recent years, GPS technology and low orbit satellites have played an important role on the determination of the earth's gravity field. In future, it is expected meaningful results due to especially new satellite missions. These developments in the satellite geodesy have started a new era for the solution of the height problem. In this study, the contribution of GPS is investigated to the vertical control network at regional and global scales. First of all, the methods followed in the setting up of the height systems considering existing national networks, the difficulties faced, and the expectations are mentioned. After introducing that GPS can theoretically be used to obtain the orthometric heights and the parameters regarding the earth's gravity field, it is explained the current situation, and the envisions in the future for the determination of gravity field and the geoid. The experimental test is based on GPS/levelling data at selected points with intervals of approximately 20 km along the Turkish National Vertical Control Network (TNVCN) first- order leveling line, which lies between Antalya and Samsun tide gauges. The test consists of three stages. In the obtaining of Helmert orthometric height by GPS, optimum solution strategy in the processing of GPS observations is analyzed by the Bernese GPS software taking in to account the baseline lengths, observation time and various atmospheric parameters. According to the optimum strategy, the precision of ellipsoidal height is 17.7 mm for points on the line. In the second stage, GPS/leveling geoid between Antalya and Samsun tide gauges is determined by orthometric and ellipsoidal heights, and its accuracy is investigated. National (TG91, TG99) and global (EGM96, OSU91A) geoid models are compared with respect to GPS/levelling geoid by a linear regression model. The precision of GPS/leveling geoid model used for the comparison is below 7 cm. Using TG99 model which is the combination of TG91 and the GPS/levelling data at 184 points in nationwide, Helmert orthometric heights can be obtained with accuracy of 1 1 cm by GPS levelling. Finally, the affect of choosing of an initial value for TGBM (Tide Gauge Benchmark) on national height system and GPS/levelling geoid is tested. For this purpose, firstly the difference of mean sea level between Antalya and Samsun tide gauges is analysed. Also, moving from the representation of earth's gravity field by ellipsoidal harmonics, determination of sea surface topography, solution of vertical datum problem and a test related to tying the national (or regional) height system to the global vertical network are performed. From the results, it is shown that GPS can be used as an important tool in supplying of vertical control network with the different kinds of observation, obtaining of orthometric heights, and in the tying of regional height system to the world datum. xiv

Benzer Tezler

  1. Tez No

    737095

    Topoğrafik çekim etkisinin hesaplanmasında düzlemsel ve küresel yaklaşımların karşılaştırılması ve bölgesel geoit modellemede irdelenmesi

    Comparison of planar and spherical approaches for the calculation of topographic gravitational effect and investigation in regional geoid modeling

    MUHAMMED RAŞİT ÇEVİKALP

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİHTER EROL

  2. Tez No

    465444

    Modelling flooding risk under urbanization andclimate change in Istanbul, Turkey

    İstanbul'da şehirleşme ve iklim değişikliği tesirleri altında taşkın riskinin modellenmesi

    TEWODROS ASSEFA NIGUSSIE

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDÜSSELAM ALTUNKAYNAK

  3. Tez No

    418975

    Numerical solution of solidification and elastodynamics problems using dynamic substructuring based on adaptive error estimation

    Adaptif hata kestirimine dayalı dinamik alt yapılandırma yöntemi ile katılaşma ve elastodinamik problemlerinin nümerik çözümü

    ÖZGÜR UYAR

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ATA MUGAN

  4. Tez No

    441701

    A study on modeling the regional ionosphere using multi-constellation gnss observations for single-frequency PPP

    Çoklu global uydu konum belirleme sistemlerinin gözlemleri kullanılarak tek frekanslı ppp için bölgesel iyonosferik modelleme üzerine bir çalışma

    MOHAMED ABDELAZEEM MOSTAFA MANSOUR

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RAHMİ NURHAN ÇELİK

    PROF. DR. AHMED EL RABBANY

  5. Tez No

    559977

    Analyses on high resolution global digital terrain model qualities and their use in gravity reductions

    Yüksek çözünürlüklü global sayısal arazi modellerinin analizleri ve gravite indirgemelerinde kullanılması

    ASLINUR BAHÇEKAPILI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİHTER EROL

Geri Dön