Denizli havzası (Sarayköy-Buldan bölgesi, GB Türkiye) neojen çökellerinin sedimantolojik incelemesi
Sedimentological investigations of neogene deposits of the Denizli basin (Sarayköy-Buldan area, SW Turkey)
- Tez No: 213704
- Danışmanlar: PROF. DR. BAKİ VAROL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Neojen, fasiyes analizi, duraylı izotoplar, jeokimya, eski iklim, alüvyon yelpazesi, göl, akarsu, Neogene, facies analysis, stable isotopes, geochemistry, palaeoclimate, alluvial fan, lacustrine, fluvial
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Denizli Neojen Havzası; başlıca kırıntılı, karbonat ve evaporit depolanmaları ile temsil edilen, Batı Anadolu genişlemeli Neojen havzalarından biridir. Erken Miyosen-Geç Pliyosen yaşlı havza dolgusu, Pliyosen sonrası tektonik aktivitlerle yükselerek, güncel grabenin kuzey ve güney kenarlarında yüzeylemektedir. Havza dolgusunun ölçülü stratigrafik kesitler boyunca ayrıntılı fasiyes analizleri ve oluşturulan fasiyes toplulukları, havzanın Neojen depolanma rejiminin ve paleocoğrafik gelişiminin anlaşılmasına yardımcı olmuştur. Havzanın ilk ürünleri, Erken-erken Orta Miyosen yaşlı Kızılburun formasyonunun alüvyon yelpazesi ve akarsu ortamlarını temsil eden tortullarıdır. Bu alüvyon yelpazeleri, güneyde normal faylarla sınırlı bir yarı-grabenin kenarından kuzeye doğru ilerlemişlerdir. Orta Miyosen`in ortasında Kızılburun formasyonu üzerine uyumlu olarak Sazak formasyonunun sığ ve tuzlu göl çökelleri depolanmıştır. Sazak formasyonu üzerine uyumlu olarak yerleşen orta Geç Miyosen-Geç Pliyosen yaşlı Kolankaya formasyonu ise, alt ve orta seviyelerinde acısu ortamını yansıtan ve sığdan derin göl ortamına geçen çökeller ile üst seviyelerinde tatlısu ortamını karakterize eden kıyı önü/kıyı yüzü ve alüvyon yelpazesi çökellerinden oluşmaktadır. Havza stratigrafisi Erken Miyosen`den Geç Pliyosen`in sonuna kadar yerel uyumsuzluklarla birlikte sürekli bir sedimantasyonu işaret etmektedir. Geç Pliyosen`in sonunda Neojen yaşlı havza dolgusu, BKB-DGD doğrultulu normal faylarla parçalanmıştır. Pliyo- Kuvaterner`de; az-çok bugünkü morfolojisini kazanan Denizli Neojen havzasının eski nehir yataklarında konglomera, kumtaşı ve çamurtaşı ardalanmasından oluşan ve günümüzde havza kenarlarında yükselmiş halde bulunan Tosunlar formasyonunun alüvyon yelpazesi ve akarsu çökelleri depolanmıştır. Günümüzde ise havza tabanında Büyük Menderes nehrinin tortulları çökelmiştir. Denizli Neojen istifindeki karbonatlı ve evaporitik kayaçların sedimantolojik, paleontolojik ve jeokimyasal veriler ışığında, ortam, iklim, tektonik, hidroloji ve kaynak alan gibi parametrelerin birlikte değerlendirilmesiyle havzanın depolanma tarihçesi ayrıntılı olarak açıklanmıştır. AlB2BOB3B/KB2BO, NaB 2BO/AlB2BOB 3B, NaB2BO/TiOB 2B, NaB2BO/KB2BO, [MgO/(MgO+CaO)]) ile ?P18PO duraylı izotop verileri kullanılarak havzanın eski iklim ve göl seviyesi değişimleri; Mg/Ca, Sr/Ca ve Rb/K elementer oranları ile göl suyunun tuzluluğu ve alkalinitesi; SiOB2B/AlB2BOB3, Zr/AlB 2BOB3B, SiOB 2B/AlB2BOB3B, Ti/Al, AlB2BOB3B/TiOB2B, CaO/AlB2BOB 3B, Sr/Ba ve nadir toprak element oranları ile havzaya gelen kırıntılı malzeme miktarı ve bileşimi; Mn konsantrasyonu ve Co/Al, Ni/Al, V/Al, Zn/Al elementer oranları ile depolanma ortamının indirgen koşulları; ve ?P13PC duraylı izotop verileri ve Ba/Al ve P/Al elementer oranları ile depolanma ortamındaki organik üretkenlik hakkında bilgiler sağlanarak havzanın gelişimi ayrıntılı olarak ortaya çıkarılmıştır. Özellikle Sazak ve Kolankaya formasyonlarına ait karbonatların ?P18PO izotop ve jeokimyasal analizleri tatlısu ortamlarının yağışlı iklim koşullarını, acısu ve aşırı tuzlu ortamların ise kurak iklim periyotlarını işaret ettiğini göstermiştir. Buna göre, Denizli havzasındaki Neojen sedimantasyonu, havzanın güney kenarında aktif olan BKB-DGD doğrultulu ana normal faylar ile birlikte iklimsel değişimlerin kontrolü altında gerçekleşen göl seviyesi değişimlerinin etkisi altında depolanmıştır. Kuvaterner tortulları ile Neojen istifi arasındaki uyumsuzluk ise, havzanın yarı-grabenden grabene dönüşmesini simglemektedir. 2007, 304 Sayfa
Özet (Çeviri)
The Denizli Basin, one of the Neogene basins of the southwestern Turkey, represents clastic, carbonate and evaporitic sedimentation in a long-lived continental graben in a semi-arid setting. The Early Miocene to Late Pliocene basin-fill succession exposed on the flank of the present full-graben due to post-Pliocene tectonic activity. The detailed facies analysis enables to subdivide the entire Neogene basin-fill into distinct formations representing palaeogeographic changes and sedimentation pattern throughout the basin evolution. Sedimentation commenced in the Early Miocene with the deposition of alluvial-fan and fluvial facies (Kızılburun formation). At this stage, alluvial fans sourced from elevated areas to the south prograded towards the basin centre. The middle Middle Miocene time saw the establishment of marginal lacustrine and wetland environments followed by the development of a shallow lake (Sazak formation). The uppermost part of this unit consists of evaporitic saline lake and saline mudflat facies that grade upward into brackish lacustrine deposits of middle Late Miocene?Pliocene age (Kolankaya formation). The lake became shallower at the end of the Pliocene time, as is indicated by expansion shoreface/foreshore facies. In the Early Quaternary, the Denizli Basin was transformed into a graben by the activation of ESE-trending normal faults. Alluvial fans were active at the basin margins, whereas a meandering river system occupied the basin central part. The aim of the present study is to reconstruct the depositional history of the Denizli Basin from the Early Miocene time till early Quaternary, using sedimentological, palaeontological and geochemical data combined with parameters of palaeoenvironment, palaeoclimate, tectonic, hydrology and source area. Development of the Denizli Basin were explained in detail on the base of palaeoclimatic and lake level fluctuations of the basin are used to reveal AlB2BOB3B/KB2BO, NaB2BO/AlB2BOB3B, NaB 2BO/TiOB 2B, NaB 2BO/KB2BO, [MgO/(MgO+CaO)]) ratios and ?P18PO stable isotope data; the lake salinity and alkalinity are used to reveal Mg/Ca, Sr/Ca and Rb/K ratios; detrital input and composition are used to reveal SiOB 2B/AlB2BOB3, Zr/AlB2BOB3B, SiOB2B/AlB2BOB 3B, Ti/Al, AlB2BOB3B/TiOB2B, CaO/AlB 2BOB 3B, Sr/Ba and rare earth element ratios; palaeoredox conditions of the basin are used to reveal Mn concentrations and Co/Al, Ni/Al, V/Al, Zn/Al ratios; and organic productivity are used to reveal ?P13PC stable isotope data, and Ba/Al and P/Al ratios. Oxygen-18 isotope and geochemical data from carbonates in the Sazak and Kolankaya formations show an alternation of wetter climatic periods, when freshwater settings predominated, and very arid periods, when the basin hosted brackish to hypersaline lakes. The Neogene sedimentation was controlled by an active, ESEtrending major normal fault along the basin southern margin and by climatically induced lake-level changes. The unconformable base of the overlying Quaternary deposits reflects the basin?s transformation from a half-graben into a graben system. 2007, 304 Pages
Benzer Tezler
- Büyük Menderes havzası Yukarı Göksu kesiminin hidrojeoloji incelemesi
Başlık çevirisi yok
HALİL MURAT ÖZLER
Doktora
Türkçe
1996
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. O. EROSKAY
- Büyük Menderes sucul canlılarında poliklorlu bifenil kirliliği ve lipit oksidatif hasarı
Polychlorinated biphenyl pollution and lipid oxidative damage in aquatic life forms of Buyuk Menderes
BESTE ÇAĞDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
BiyokimyaEge ÜniversitesiFarmasötik Toksikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLMİ ORHAN
- Denizli Havzası'nın Doğu'sundaki traverten litofasiyeslerin sedimantolojisi, diyajenezi ve petrofiziksel özellikleri (GB, Türkiye)
Sedimentological, diagenetical and petrophysical characterization of travertine lithofacies in the east of Denizli basin (SW Turkey)
CİHAN ARATMAN
Doktora
İngilizce
2023
Petrol ve Doğal Gaz MühendisliğiPamukkale ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZKUL
- Denizli ve dolayının üç boyutlu sismik hız yapısının yerel deprem tomografisi yöntemiyle belirlenmesi
Determination of three dimensional seismic velocity structure of the Denizli and surrounding by local earthquake tomography method
GÖZDE GÖKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUHİ SAATÇILAR
YRD. DOÇ. DR. BÜLENT KAYPAK
- Denizli havzasındaki fayların tektonik jeomorfolojisi (GB Türkiye)
Tectonic geomorphology of faults in the Denizli basin (SW Turkey)
SAVAŞ TOPAL
Doktora
Türkçe
2012
Jeoloji MühendisliğiPamukkale ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZKUL