Cumhuriyet Dönemi'nde (1923?1960) modernite düşüncesinin mekânsal kuruluşu: Merkez-periferi dinamikleri bağlamında Trabzon örneği
The spatial construction of the modern thought in the Republican Period (1923?1960): The Trabzon case in the context of center-periphery
- Tez No: 244657
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYHAN USTA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 398
Özet
Osmanlı Devleti, fetih coğrafyası içinde, zamanla din, dil ve etnik açıdan çeşitliunsurları içinde barındıran ?heterojen? bir yapı kazanmıştır. Bununla birlikte Batı'da ulusdevlet anlayışının yükselişe geçişi ve üniter devletlerin kurulmaya başlaması, o dönemdebir çevre ülkesi olan Osmanlı Devleti'ndeki etnik çözülmelerin de önünü açmıştır.Ulusçuluk düşüncesi, bir aydınlanma sorunsalı olarak ele alındığında, Osmanlı Devleti'ninheterojen yapısının o dönem için ?modern olmayan bir devlet sistemi? ne işaret ettiği ifadeedilebilir.Cumhuriyet döneminde ise temel amaç, sosyal, etnik, ekonomik, vb. açılardanfarklılıkların mevcut olduğu Anadolu coğrafyasında, özellikle dil ve eğitim alanındayapılan çalışmalar ile modern-ulusal bir devlet sisteminin yaratılması olmuştur. Bu,toplumsal alanda yapılan inkılâplar (harf inkılâbı, kıyafet, ölçü birimleri, vd.), moderneğitim sisteminin kabulü, mimarlık alanındaki evrensel ve ulusalcı eğilimler, daha birçokfaaliyet aracılığıyla periferide de birçok alanda görünür kılınmıştır.Modernitenin periferideki algılamaları, erken Cumhuriyet dönemindeki merkezidüşünce sistematiği içinde yapılan tarih-yazımı çalışmalarında çoğu zaman göz ardı edilenbir nokta olmuştur. Bu bağlamda çalışma, modernitenin 1923?1960 tarihleri arasındaTrabzon şehrinde yaşanan süreçlerinin, merkez-periferi akışkanlığı / dinamikleridoğrultusunda ele alındığı, ideolojinin mekansal anlamda kuruluşunu anlama denemesidir.Bu anlamda ?modernite bilinci? nin üretildiği yer olan Ankara, Cumhuriyet'teki moderndüşüncenin ?merkez? idir. Trabzon ise Ankara'nın periferisidir. Modern düşünceninhedefine ulaşabilmesi için modernleştirici iradenin merkezde olduğu kadar periferide deetkin bir modern yapı kurgulayabilmesi, başka bir deyişle, modern düşüncenin ülkegenelinde yaygınlaştırılması ile yakından ilişkilidir. Çalışmada periferinin modernliği,şehirde onu temsil eden yerel kurum ve aktörlerin algılamaları ile şehirdeki inşa faaliyetleriüzerinden değerlendirmeye alınmaktadır.
Özet (Çeviri)
The Ottoman State gradually developed a ?heterogeneous? structure which includedmany religious, language and ethnical elements in the conquest geography. However,ethnical disintegrations are introduced in the Ottoman State as a periphery country in thisperiod due to the rise of the nation state understanding and foundation of unitary states inthe west. If the thought of nationalism is considered to be a problem of the enlightenment,the heterogeneous structure of the Ottoman State can be said to refer to ?a state systemwhich is not modern? for that period.The basic aim in the Republican period was to create a modern-national state systemespecially with the studies made in language and education fields in the Anatoliangeography where differences were apparent in terms the aspects of social, ethnical,economic and so on. It was made to be manifest in many fields within the periphery bymeans of reforms in social area, acceptance of modern education system, universal andnational trends in architecture, and many other activities.Perceptions of modernity within periphery were usually an ignored issue in historywriting studies within the central thinking systematic during the early Republican period.In this context, this study is an attempt to understand the spatial foundation of ideology byhighlighting on the experienced processes of modernity in the province of Trabzon in theperiod from 1923 to 1960 and center-periphery mobility/dynamics.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet döneminde halkın eğitiminde halk kütüphanelerinin yeri ve tarihi gelişimi
Başlık çevirisi yok
MURAT ÖNAL
- Türkiye'de Cumhuriyet Döneminde ilkokul programları kapsamında yetiştirilmek istenen insan modeli
Human model asked to be raised within the scope of elementary school curricula in the Republic Period of Turkey
FATİH DEMİR
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYİP DUMAN
- 1920-1960 arası dönemde planlanan çok katmanlı Batı Anadolu yerleşimlerinin modern mimarlık mirası değerlerinin korunması
Conservation of modern architectural heritage values of multi-layered Western Anatolian settlements planned between 1920-1960
ZEREN ÖNSEL ATALA
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- İstanbul'da günlük yaşam sahnelerinin Türk resim sanatına yansımaları
Reflections on the Turkish painting art of daily life scenes in Istanbul
EVREN KARAYEL GÖKKAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2012
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. AYDIN AYAN
- SSCB'nin yıkılmasından sonra Kafkasya'nın yükselen önemi ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri
Başlık çevirisi yok
DENİZ ERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk İnkılap TarihiGazi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKİF TURAL