Van Gölü havzası ağızları
The dialects of Lake Van basin
- Tez No: 314271
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ÇİMEN ÖZÇAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ağızlar, dil, morfoloji, fonetik, doğu grubu ağızları, Dialects, language, morphology, phonetics, eastern dialects
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 971
Özet
Elimizdeki çalışmada 2008?2012 yılları arasında Van Gölü'ne kıyısı olan Van ve Bitlis illeri ile bu illerin ilçe ve köylerinden dil ürünleri derlenmiş, derlenen dil ürünlerinin dil bilgisi incelemesi yapılmış ve sözlüğü oluşturulmuştur. Dolayısıyla bu çalışmamızda Van Gölü Havzasındaki Van ve Bitlis illeri başta olmak üzere Erciş, Ahlat, Adilcevaz, Gevaş ve Edremit ilçelerinden; Van'a bağlı Karpuzalanı, Kavuncu, Karagündüz, Alaköy, Mollakasım köylerinden; Adilcevaz'a bağlı Erik Bağı ve Yıldız köylerinden; Ahlat'a bağlı Çatalağzı ve Uludere köylerinden; Erciş'e bağlı Çelebi Bağı Beldesi'nden derlemeler yapılmıştır. ?Van Gölü Havzası Ağızları? adı altında topladığımız bu araştırma ?Giriş, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Metinler ve Sözlük? bölümlerinden oluşmaktadır.Deşifre edilen dil ürünleri, art ve eş zamanlı bir bakış açısıyla incelenmiştir. Çalışmanın birçok bölümünde, bölgedeki ağızlar ile diğer doğu grubu ağızları arasındaki benzerlikler dipnotlarla karşılaştırmalı olarak belirtilmiştir. Bölgemizdeki dil ürünleri ses ve şekil yönünden Azeri Türkçesinin karakteristik özelliklerini taşıdığından Azeri, Türkmen ve Kıpçak lehçeleriyle benzerlik taşıyan hususlar çalışmanın çeşitli aşamalarında belirtilmiştir.Ses Bilgisi kısmında yazı dilinde bulunmayan ünlüler, ünlü uyumları, ünlü değişmeleri, ünlüler ile ilgili tablolar ve ünlülerin özelliklerini yansıtan haritalar yer almıştır. Ünsüzler kısmında ise yazı dilinde bulunmayan ünsüzler, ünsüzlerle ilgili ses olayları, ünsüz değişmeleri yer almıştır.Şekil Bilgisi (Morfoloji) kısmında ad yapım ekleri, ad çekim ekleri, fiiller, fiilimsiler, fiil yapım ekleri, fiil çekim ekleri, zamirler, zarflar, edatlar ve şekil bilgisi yönünden ölçünlü Türkçeden farklılık gösteren ekleri gösteren haritalar yer almıştır.Sözlük bölümü, metinlerimizde yer alan; fakat ölçünlü Türkçede bulunmayan ve fonetik açıdan değişikliğe uğrayan sözcükleri içermektedir.Bibliyografyada gösterilen eserlerin büyük bir kısmı çalışmalarımız esnasında kullanılmış ya da incelenmiş, bazıları ise konuyla bağlantıları olması bakımından alınmıştır.Derlediğimiz konuşmaları tek tek dinleyip transkribe ederek yazıya aktarırken transkripsiyon sistemi için Türk Dil Kurumu tarafından öngörülen ağız transkripsiyon sistemini kullandık. Metinlerimizin sağlam ve eksiksiz olması için incelediğimiz ağzın hususiyetlerini ana hatlarıyla taşıyan, genellikle ilkokul mezunu ya da okuma-yazması olmayan ve 50 yaşın üzerinde olan kişiler tercih edildi. Araştırmamız süresince derleme amacıyla 118 kişiyle görüşülmüştür.
Özet (Çeviri)
This study covers the cities of Van and Bitlis, which have a coast on Lake Van, and their counties and villages, between the years of 2008-2012. So in this study compilations are made from especially the cities of Van and Bitlis in the basin of Lake Van; from the counties of Erciş, Ahlat, Adilcevaz, Bitlis, Gevaş and Edremit; Karpuzalanı, Kavuncu, Karagündüz, Alaköy, Mollakasım villages of Van; Erik Bağı and Yıldız villages of Adilcevaz; Çatal ağzı and Uludere villages of Ahlat; the town of Çelebi Bağı of Erciş. This study, summed up in the title of ?The Dialects of Lake Van Basin? includes the sections of ?Introduction, Phonetics, Morphology, Texts and Dictionary?.The deciphered products of the language are interpreted with a simultaneous point of view. In many parts of the study, the similarities between the dialect of this region and other Eastern dialects are figured in a comparative way in the footnotes. As the products of language in this region have the characteristics of Azerbaijani Language, the cases that have similar traits with Turkmen and Kıpczak accents are indicated in concerned parts of the study.In Phonetics section appear the vowels that do not exist in written language, vowel harmony, vowel change, charts about vowels and maps reflecting the traits of vowels. In consonant section exist the consonants that do not exist in written language, phonetic changes about consonants and consonant changes.In morphology section appear derivational affixes, verbs, verbal, inflectional affixes, pronouns, adverbs, prepositions, and maps reflecting the affixes that are phonetically different from Standard Turkish.Dictionary section includes phonetically changed words which appear in our texts but do not exist in standard Turkish.Most of the works shown in bibliography section are used or analyzed and some of them are mentioned owing to their relationship with the topic.While transcribing the documents we listened, we used The Dialect Transcription System provided by Turkish Language Agency for the transcription system. For our texts to be well-supported and complete, the speakers were chosen meticulously. During this study 118 people were interviewed for compilation. The people from whom we made the compilations are the ones who carry the main features of the dialect, are generally primary school graduate or illiterate and over fifty.
Benzer Tezler
- Van Gölü kuzey havzası ağızları
Başlık çevirisi yok
MEHMET EMİN GÖNEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAADETTİN ÖZÇELİK
- Selçuklular zamanında Van Gölü havzası (1018-1243)
Thehe Van Lake basin in the period of the Seljuqs (1018-1021)
KEMAL TAŞCI
- Investigation of reactions of lake van basin' bean genotypes against some bcmv strains by molecular and classical methods
Van gölü havzası fasulye genotiplerinin bazı bcmv ırklarına karşı reaksiyonunun moleküler ve klasik yöntemler ile araştırılması
ABDULRAHMAN SMAIL IBRAHIM IBRAHIM
Doktora
İngilizce
2021
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ŞENSOY
DOÇ. DR. MUSTAFA USTA
- Van Gölü havzası Micromonospora cinsi bakterilerin izolasyonu, teşhisi ve karakterizasyonu
Isolation, identification and characterization of Micromonospora bacteria from Van Lake basin
METİN ERTAŞ
Doktora
Türkçe
2016
MikrobiyolojiYüzüncü Yıl ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KEREM ÖZDEMİR