Değirmendere-Fol deresi ve Harşit çayı arasındaki sahada kır yerleşmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 31851
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF DÖNMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiye Coğrafyası Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
135 ÖZET Bir doktora tezi olarak yaptığımız bu çalışmada, Doğu Karadeniz Bölgesi'nin bir bölümünü teşkil eden, Değirmendere, Fol deresi ve orta Harşit çayı arasında kalan 1440 km2 lik alandaki yerleşme şekilleri ve mesken tipleri“bölgesel coğrafya”yöntemi ile incelenmiştir. Doğu Karadeniz Dağları'nın Zigana-Horos zirveleri arasında yer alan tepelerin su bölümü çizgisi, araştırma alanını kuzey-güney olarak ikiye ayırır. 1250 km2 si (%87) kuzeyde, 190 km2 si (%13) güneyde yer alan saha derin vadilerle parçalanmıştır. 1989-1994 yılları arasında yapılan çalışmalar süresince, sahadaki yerleşme ve mesken tiplerini ortaya koyabilmek için araştırmalarımızın büyük ağırlığı arazı incelemelerine verilmiştir. Ayrıca, kır yerleşmelerinin incelenmesinde, sadece yerleşmelerin şekilleri ve yerlerinin belirlenmesi ve mesken tiplerinin tespiti ile yetinilmeyip, bunların iktisadi faaliyet alanları da birlikte değerlendirilmiştir. Çünkü, meskenler ve eklentileri ile yerleşmelerin, ziraat alanları birbirini büyük ölçüde etkilemektedir. Böylece, Karadeniz'e dönük kuzey yamaçlar ile orta Harşit çayı vadisine dönük güney yamaçlar arasındaki yerleşmeler ve mesken tiplerinin farkı ve bu farkın yayla alanlarına intikali yakından incelenmiştir. Araştırma alanındaki yerleşmeler devamlı ve geçici kır yerleşmeleri olarak ikiye ayrılır. Devamlı kır yerleşmelerini tek ev ve eklentileri, iskan grubu, mahalle ve köy üniteleri, geçici kır yerleşmelerini de yayla, mezere ve güzle alanları karakterize ederler. Devamlı kır yerleşmeleri topoğrafik faktörlere ve su kaynaklarına bağlı olarak gelişen dağınık tipli yerleşmelerdir. Ancak, dağınık yerleşmeyi etkileyen bu faktörlerin öncelik sırası, dağların kuzeyine ve güneyine dönük yamaçlarda yer yer değişmektedir. Şöyle ki, yerleşmelerin toplu ve dağınık tipli şekillenmesinde, dağların kuzeye dönük yamaçlarında topoğrafik faktörlerin etkisinde tarımsal alanlar, güneye bakan yamaçlarda ise su potansiyelinin etkisinde tarımsal alanlar öncelikle etkili olmaktadır. Kır yerleşmelerinde görülen farklılığı, mesken tiplerinde de izlemek mümkündür. Karadeniz'e dönük kuzey yamaçlarındaki meskenlerin inşa malzemesi ve yapı tarzı güneydekilerden belirgin bir şekilde farklıdır. Yine, kuzey bölümde meskenlerin vazgeçilmez eklentileri olan, serander, çeten, merek, ve tütün damı, ekonomik-tanmsal fonksiyonlardaki değişikliklere bağlı olarak güney bölümdeki meskenlerin yanında yer almazlar. Araştırma alanında yerleşmelerin ve meskenlerin ortak özelliklere sahip olduğu sahalar yayla alanlarıdır. Yüksek yerleşmeler olarak tanımlayabileceğimiz yayla meskenlerini kelif adı verilen basit evler karakterize ederler. Ancak günümüzde hızla gelişen ulaşım araçları ve yayla yollan yanısıra, halkın sosyo-kültür ve sosyo-ekonomik düzeyi ile geleneksel bu yapı tarzı da hızlı bir değişim içindedir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY in this study, settlement and residence types in the area of 1440 km2 lying between Değirmendere, Fol deresi and Harşit çayı, which constitute a part of the Eastern Black Sea Region, have been examined by the method of“regional geofraphy”. The watershed line of the hills lying betvveen the peaks of Mt. Zigana and Horos of the Eastern Black Sea Mountains divide the research area into two, namely north and south. This piece of land, 1250 km2 (% 87) in the north and 190 km2(%13) in the south, has been cut by deep valleys. During the studies carried out betvveen 1989 and 1994, our research was primarily direcdet to the settlement and residence types in the area. Furthermore, in the exploration of the rural settlements, not only the settlements, their locations, and residence types but also their economic activity areas were assessed because the residences and the agricultural areas of the settlements influence öne another a great deal. Thus, the setlements betvveen the nothern slopes facing the Black Sea and the southern slopes faciny the valley lying along the middle part of Harşit Çayı; the difference in the residence type; and the transition of this difference to the upland summer settlement areas have been studied in detail. The settlements in the research area are of two types, permanent and temporary. Permanent rural settlements are characterized by individual houses with their annexes and villages vvhereas temporary rural settlements are characterized by half-vvay pasture grounds and upland summer settlements Permanent rural settlements are of scattered type grovving due to the topographic factors and vvater supplies. Hovvever, the priority of those factors which affect scattered settlements cahnge on the slopes facing the nothern and southern sides of mountains, i.e., the agricultural areas under the influence of topographic factors on the nothern slopes of mauntains are effective vvhereas the agricultural areas under the influence of the vvater potentiality on the southern slopes play an either in the circular ör scattered way. The difference in the rural settlement can also be noticed in the residence types. The building material and style of the residences on the southern slopes facing the Black Sea are quite different from the ones in the south. The indispensable annexes of the residences in the nothern part, i.e., serander, çeten, merek and tobocco shelters, donot exist nearby the residences in the southern part depending on the diversities in the economic-agricultural functions. The upland summer settlement areas are the only places vvhere the settlements and residences of the research area have common characteristics. Plateau residences which can be defined as high upland settlements are characterized by small houses called "kelif Hovvever, this traditional building style has been changing rapidly in accordance with the socio-cultural and socio-economic standards of the people as well as the rapidly developnig transportation and plateau roads.
Benzer Tezler
- Taşkın zararlarının tahmini, zarar derecelendirmesi ve risk sınıflandırması: Doğu Karadeniz için bir uygulama
Estimation of flood damages, damage rating and risk classification: An application for the Eastern Black Sea
ZEYNEP ÖZGE TERZİOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
İnşaat MühendisliğiKaradeniz Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER YÜKSEK
- Doğu Karadeniz Bölgesi kıyısal alanında kültür edilebilir heterotrofik bakteri çeşitliliğinin araştırılması
Investigation of diversity of cultivable heterotrophic bacteria in the coastal areas of Eastern Black Sea
SAMET KALKAN
Doktora
Türkçe
2019
Deniz Bilimleriİstanbul ÜniversitesiDeniz ve İçsu Kaynakları Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN ALTUĞ
- Suspended sediment load prediction by using wavelet-fuzzy logic combination model
Sediment taşımının bulanık mantık ve dalgacık analizi kombinasyonu metoduyla tahmin edilmesi
MEHMET BURAK KABATAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZGER
- Değirmendere Havzası'nın (İskenderun/Hatay) flüvyal jemorfolojisi
Fluvial geomorphology of Değirmendere Basin (İskenderun/Hatay)
CÜNEYT AYTUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
CoğrafyaMustafa Kemal ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAYRAM ÇETİN
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL EGE
- Değirmendere (Trabzon) havzası kaynak sularında su-kayaç ilişkisi
Water-rock interaction of spring water in Deği̇rmendere (Trabzon) basin
ELHAM TAHMASEBZADEH BASTAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeoloji MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA GÜLTEKİN