Tarihî şahsiyeti ve Anadolu inanç kültüründeki tasavvuruyla Hz. Ali; XIII-XVI. yüzyıllar
Hazrat Ali, with his historical personality and imagination in Anatolian faith culture; between 13th and 16th
- Tez No: 321857
- Danışmanlar: PROF. DR. M. SAFFET SARIKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: İmaginations of Hazrat Ali, Anatolia, Shia, Sufism, legend
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 282
Özet
Hz. Ali İslâm düşüncesinin ilk dönemlerinden günümüze kadar gelen süreçte kendisine atfedilen nitelendirmelerle, Müslümanların hafızasında tarihsel kişiliğinin yanı sıra çok farklı kişiliklerle tasavvur edilmiştir. Bu tasavvurlar şifâhî ve yazılı kültürle nesilden nesile aktarılarak, Müslüman kültürde önemli bir yere sahip olmuştur. Anadolu coğrafyasında Hz. Ali'nin nasıl algılanıp, tasavvur edildiğinin bilimsel metotlarla tespit edilmesini hedefleyen bu çalışma, XIII.-XVI. yy. zaman dilimiyle sınırlandırılmıştır.Bu doğrultuda çalışmada öncelikle klâsik kaynaklarlardan hareketle Hz. Ali'nin tarihsel kişiliği tespit edildikten sonra, Anadolu'da Hz. Ali algılamalarına neden olan etkenler üzerinde durulmuştur. Konuya, Şiî ve Sünnî geleneklerin Hz. Ali algısının tespitiyle başlanmıştır. İkinci aşamada, özellikle halka yönelik tasavvufî geleneğin Hz. Ali tasavvuru ilgili literatür çerçevesinde ele alındıktan sonra, Anadolu'da ortaya çıkan Ekberîlik, Ahîlik, Bektâşîlik, Safevîlik/Kızılbaşlık, Mevlevîlik, Kadirîlik, Halvetîlik, Bayrâmilik vb. tasavvufî zümrelerin kendi inanç paradigmaları doğrultusunda benimsedikleri Hz. Ali tasavvurları, aralarındaki benzerlik ve farklılıklar dikkate alınarak incelenmiştir. Tüm bunlardan sonra döneme ait halk edebiyatında yer alan menkıbelerdeki Hz. Ali tasavvurları tespit edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kavramlar: Hz. Ali tasavvuru, Anadolu, Şia, tasavvuf, menkıbe
Özet (Çeviri)
From the beginning of the Islamic thought untill present time, Hazrat Ali has been perceived and imagined not only with his historical identity but also with many different attributed characterizations in the muslim tradition. Throughout the history, these imaginations have been subsequently transferred from one generation to another one by means of verbal and written culture till today and they still take an important place in the Muslim culture. The aim of this study is to identify scientificly how Hazrat Ali has been perceived and imagined between 13?th and 16?th centuries in the Anatolian geography.In this respect, firstly Hazrat Ali?s historical identity will be defined according to classical sources; then those factors which take important part in the imagination of Hazrat Ali in the Anatolian faith culture, will be held. The topic starts with determination of both the Shiites? and Sunnites? understanding and perception of Ali. Later on, imagination of Hazrat Ali of sufism tradition will be examined within the framework of sufism literature. Then, imaginations of Hazrat Ali of Akbarism, Akhism, Bektashism, Safawism, Mevlevism, Qadirism, Halvetism and Bayramism and so on tariqas appeared in Anatolia will be held taking into account the similarities and differences between them. After all, imagination of Hazrat Ali will be tried to determine in legends in the written literature of this period.
Benzer Tezler
- Şâzelî tarikatı'nda mûsikî (Gaziantepli Şâzelî Şeyhi Hasan Arslan örneği)
Music in the Shazeli sect (The example of Shazeli Shaikh Hasan Arslan from Gaziantep)
YUSUF YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinHarran Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKPINAR
- Sivas'ta Aziz Vlas kültü
Cult of St. Vlas in Sivas
HATİCE KÜBRA AKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN ALİ AYKIT
- Vîrânî Abdâl Dîvânı
Diwan of Vîrânî
HANIM BURÇİN SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECDET ŞENGÜN
- Tunceli-Hozat bölgesinde Sarı Saltık Ocağı ve Bektaşilik: Tarih-inanç ve doktrin-ritülel
Sari Saltık Ocak and Bektashizm in Tunceli-Hozat area: History-belief and doktrine-rituel
YALÇIN ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YAŞAR OCAK
- Tunceli-Mazgirt'te bir Alevi ocağı: Şıh Çoban
An Alevi Ocak in Tunceli-Mazgirt: Şıh Çoban
BAHAR ATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Munzur ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AZİZ ALTI