Dinî inanç bağlamında Gazzâlî'nin ve David Hume'un bilgi teorileri
In the context of religious belief Ghazzali and David Hume's theorys of knowledge
- Tez No: 363071
- Danışmanlar: PROF. DR. ADİL BEBEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Bilgi teorisi, Dinî bilgi, Gazzâlî, David Hume, Dinî bilginin imkanı, Dinî inanç
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Bu tez iki düşünürün bilgi teorilerini karşılaştırmaktadır. Bunu yapmadaki amacı her iki düşünürün ortaya koydukları bilgi teorilerinde dini inanç için nasıl bir temel öngördüklerini ortaya koymaktır. Bu tezin birinci bölümünde öncelikle Gazzâlî'nin bilgi teorisini kendi düşünce sistemi içinde tutarlı bir şekilde nasıl kurguladığı açıklanmaktadır. Daha sonra onun bilgi teorisinde dinî inanca temel olan ögeler ortaya konmaktadır. İkinci bölümünde David Hume'un bilgi teorisi ve bu teoride dinî inancın kökenleri üzerinde durulmaktadır. Son bölümde ise bu iki teorinin karşılaştırılması yapılmaktadır. Bu karşılaştırma dinî inancın dayandığı temellerin daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Gazzâlî'ye göre, bir bilgi teorisinde üç yoldan birinin kullanılmasıyla ancak dinî inanca bir temel bulanabilir. Bunlardan birincisi, dinî inançların aklî bir açıklaması yapılmaksızın peygamberlerden nakledilen haberlere güvenmek suretiyle inancın temellendirilmesidir. Bu, eğitim almaya imkânı olmayan sıradan insanın kullanacağı bir yoldur. İkincisi, istidlal yöntemiyle ulaştığımız bilgilerin inancımızı temellendirmesidir. Dini inançların doğru ve haklı olduğunu ortaya koymak için araştırmacıların bu yöntemi kullanmaları gerektiğini söyler. Üçüncüsü, dini pratiklerle elde edilen ruhsal sezginin de dinî inanca temel olabileceğini söylemektedir. Bu sonuncu yolu, araştırmasını tamamlamış yetkin bir ilme sahip kişinin olgunluk döneminde yapması gereken bir şey olarak tavsiye eder. David Hume istidlal yöntemiyle dinî inancın temellendirilemeyeceğini ileri sürdü. Ona göre böyle bir şeyi yapmak aklın yetki sınırlarının dışındadır. Hume'un bilgi teorisinde ruhsal bir sezgi ile dinî inançları temellendirmek de mümkün değildir. Çünkü ona göre insanın bu anlamda bir ruhu yoktur. Ona göre dini inançların insan doğasındaki kökenleri bazı duygulara dayanmaktadır. Bunlarda bilinmez tabiat olaylarına karşı insanın hissettiği korku ve umut gibi duygulardır.
Özet (Çeviri)
This thesis compares two thinkers' theory of knowledge. The purpose in doing this study is to put forward what a basis for religious beliefs these philosophers suggest in their theory of knowledge. In the first part of this thesis, primarily, How Gazzâlî construct theory of knowledge is described in consistence with his thougt system. Then, essential elements of religious beliefs are set out in his theory of knowledge. In the second part, David Hume's theory of knowledge and the origin of religious beliefs in his theory are emphasized. In the last chapter, comparison of these two theories are made. This comparison will provide better understanding of basis of religious beliefs. According to Gazzâlî, if used one of three ways in an theory of knowledge, basis of religious belief can be found. The first of these, is to base religious belief by relying on transplanted news of the prophets, without a rational explanation of religious beliefs. This is a way ordinary people will use who are unable to take education. Second one is to base belief on knowledge, we reached with the method of reasoning knowledge. Gazzâlî says that researchers should use this method to demonstrate religious beliefs are accurate and right. Third, he says that spiritual intuition obtained with religious practice may be also a basis of religious beliefs. He recommends this latter way for the experts having completed researchs having as something to be done when mature. David Hume argued that religious beliefs connot be based with reasining method. According to him doing such a thing is beyond the limits of the powers of the mind. According to Hume's theory of knowledge it is impossible to base religious belief with spiritual intuition. Because human being dosen't have spirit in this meaning. According to him roots of religioun belief in human natüre is based on some emotions. These are emotions like fear and hope feel against unknown natürel events. Key Word: Theory of knowledge, Religious knowledge, Gazzâlî, David Hume, The possibility of religious knowledge, religious beliefs.
Benzer Tezler
- Fahreddin er-Râzî'ye göre Kur'ân'da mecâz meselesi
The problem of majāz in the Qur'ān according to Fakhr al-Dīn al-Rāzī
HALİL İBRAHİM KAYGISIZ
- İbni Sina ve Gazzali'de vahiy anlayışı
The concept of revelation at avicenna and Ghazzali
ZÜBEYİR OVACIK
- Hıristiyanlık ve İslam'a göre evlilikte kadın erkek rolleri
Men and women's roles in marriage in christianity and Islam
SENA NUR KÜÇÜKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİbn Haldun ÜniversitesiDin Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL AVCI SEBETCİ
- Seyyid Hüseyin Nasr'da dinsel çoğulculuk
The religious pluralism in Seyyit Hüseyin Nasir
RECEP ATICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDAL BAYKAN
- Mütekaddimîn dönemi Eş'arî kelâmında beşerî duyguların Allah'a nisbeti meselesi
The problem of the ascription of human emotions to Allah (Anthropopathism) in early Ash'arism
MEHMET EMİN GÜLEÇYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU