Elektrokazanım prosesiyle atık floresan lambalardan cıva metalinin uzaklaştırılması
Removal of mercury metal from waste fluorescent lamps using electrowinning process
- Tez No: 373091
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKHAN CİVELEKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Bu tez çalışması kapsamında, Türkiye'de en çok kullanıldığı bilinen ve dolayısıyla en fazla atık oluşturan düz tip T8 ve T12 atık floresan lambalarla çalışılmıştır. Isparta ili ve çevresinden toplanan atık floresan lambalar kullanılmıştır. Tez çalışması kimyasal oksidatif liç ve takibinde uygulanan elektrokazanım prosesi ile atık floresan lambalardan cıva geri kazanımına odaklanmaktadır. Liç ve elektrokazanım testleri 23 faktöriyel dizayn esasına göre yürütülmüştür. Liç çalışmalarında katı/sıvı oranı, reaktif konsantrasyonu, sıcaklık, elektrokazanım çalışmalarında ise sitrik asit miktarı, reaksiyon süresi ve akım yoğunluğu faktörlerinin proses performansı üzerine etkileri belirlenmiştir. T8 ve T12 tip lambaların pülverize edilmiş (fosfor tozu + cam) ve kütlece eşit miktarda karıştırılmış (%50 T8 – %50 T12) numunelerinde NaOCl/NaCl reaktifi ile cıva %95 oranında çözeltiye alınmıştır. En uygun liç şartları 0.5 M NaOCl/0.2 M NaCl liç çözeltisi, 50 g numune miktarı ve 50 0C sıcaklık olarak belirlenmiştir. En uygun elektrokazanım proses şartları olan 4.5 gr sitrik asit, 120 dakika reaksiyon süresi ve 6A akım yoğunluğu kullanılarak %81 oranında cıva kazanım verimi elde edilmiştir. Yates Algoritmasına dayanarak ANOVA yöntemiyle faktörlerin sonuçları değerlendirilmiştir ve istatistiksel önemi %95'den küçük olan etkiler dikkate alınmamıştır. Katı fazda grafit numunesi üzerinde XRD (X ışını kırınımı) ve SEM – EDX (taramalı elektron mikroskobu - mikro analiz) analizleri yapılmış ve elementel cıva tespit edilmiştir. Tüm sonuçlar atık floresan lambalardan cıva metali geri kazanımının mümkün olduğunu ve çevresel açıdan etkin bir biçimde uygulanabileceğini göstermiştir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, T8 and T12 waste fluorescent lamps, which are known to be most used flat types in Turkey, have been studied. These lamps were used gathered from in and around the city of Isparta. This thesis focuses on recovering mercury from fluorescent lamps using combined chemical leaching and electrowinning processes. Both of studies were carried out according to 23 factorial design. The solid/liquid ratio, reagent concentration and temperature parameters were investigated in leaching tests, while effects of citric acid amounts, reaction time and current density on mercury recovery performance were evaluated in electrowinning study. It was found that, the mercury could be transferred to the solution (95%) from the pulverized – type (phosphorus powder + glass) and mass-based equally mixed T8 and T12 waste lamps (50% T8 and 50% T12) samples by NaOCl/NaCl reagent. The best leaching conditions determined at 0.5M NaOCl and 0.2 M NaCl leaching solutions, 50 g of sample amount and 50 0C of temperature combination. The most appropriate electrowinning process conditions were determined with 4.5 g citric acid, 120 minutes reaction time and 6A current density. In that case the mercury recovery efficiency was calculated as 81%. The estimation of the main and interaction effects was performed by ANOVA using Yates method and regarding coefficients were tested for significance at 95% confidence level. The XRD (X-ray diffraction) and SEM-EDX (scanning electron microscope-energy dispersive X-ray spectroscopy) analysis were performed on solid – phase graphit samples and the elemental mercury was identified. All results obtained in this thesis shown that recovery mercury from waste fluorescent lamps is possible and can be applied effectively.
Benzer Tezler
- İki kademeli liç ile kalkopirit konsantresinden metallerin ekstraksiyonu
Extraction of metals from chalcopyrite concentrate by two stage leaching
ZEYNEL ABİDİN SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Maden Mühendisliği ve MadencilikFırat ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET DENİZ TURAN
- Kalkoprit konsantresi liç çözeltilerinden bakır elektro kazanımı
Copper electrowinning from chalcopyrite concentrate leaching solutions
GÜLDANE ATEŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Metalurji MühendisliğiKarabük ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ATILGAN
- Hidrojel kullanılarak gümüşün geri kazanımı ve adsorpsiyon kinetiğinin incelenmesi
Recovery of silver by using hydrogel and investigating adsorption kinetics
HİCRET AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kimya MühendisliğiYalova ÜniversitesiKimya ve Süreç Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM SALOĞLU
- Oksitli bakır cevherleri kullanılarak elde edilen liç çözeltilerinden bakır tozu üretimi
Recovery of copper powder from leach solutions obtained by using oxidized copper ores
TURAN ÇALBAN
Doktora
Türkçe
2002
Kimya MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ ÇOLAK
- Pirinç atıklarındaki bakır ve çinkonun hidrometalurjik yöntemle geri kazanımında iyonik sıvıların kullanılabilirliğinin araştırılması
Investigation of usability of ionic liquids for recovery of copper and zinc by hydrometallurgical method from brass foundary wastes
AYFER KILIÇARSLAN
Doktora
Türkçe
2016
Metalurji MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHLİS NEZİHİ SARIDEDE