Sosyal düşünce tarihimizde Atilla İlhan ve ulusal bileşim düşüncesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 41944
- Danışmanlar: PROF.DR. ÜMİT MERİÇ YAZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
ÖZET Kapitalizm öncesi bir sosyo-ekonomik yapı üzerinde kurulu Osmanlı toplumsal düzeni, sosyal yönden aralarında hiçbir benzerlik bulunmuyan kapitalist düzen ile tarih içinde ilişkiye girmek zorunda kalmıştır. Bu ilişkinin kaçınılmazlığıyla osmanlı toplumu yapısında bir takamı etkileşim ve değişimler başgöstermiştir. Bu etkileşimin taşıyıcılığı olan aydınlar için, Batı' da yaşanan değişimlerin nedenleri önemsenmemiş ve yeterince kavranmamıştır. Osmanlı toplumu batıdaki değişimlere paralel, zorlayıcı bir ilişkinin gereği, kendi toplumsal düzenini de bir takım değişikliklere yapmak zorunda kalmıştır. Son ikiyüzyıllık tarihimizde görülen batılılaşma talepleri, Tanzimat, İslahat hareketleri bu gelişim içerisinde yapılan uygulamalar olarak değerlendirmek gerekir. Batı toplumlarında yaşanan köklü değişikliklerin temel itici güçleri, sosyal sınıflardır. Bu değişiklikleri belirli bir disiplin içinde hayata geçerin sınıfı ise burjuvazidir. Bu sınıfın varlık nedeni ve Batı tarihinde ki önemi ortaya konmadan yarattığı değişiklikleri ve kurumları tek ve geçerli bir çözüm olarak kabul etmek aydınlarımız için bir çıkmazdır. l Kendi toplumunun iç dinamiklerini, tarihsel ve kültürel olgularını önemsemeye ve batı toplumlarının geçirmiş oluduğu toplumsal evreleri göçmeden, batı anlayışına endekslenen aydınımının bu olumsuz tavrı Cumhuriyet devrinde de devam ettiği görülür. 94Aydınlarımızın sergilediği bir başka özellik ise, metoda bağlı bir düşünce disiplininden uzak oluşu sebebiyle, olgular ve olaylar karşısında sanayicilik tesbitçilik, tasvirçilik ve izlenimcilikten öteye geçmeyen düşünce yapısıdır. Böylelikle Türle değişim ve düşün adamları daha çok, düşünce tarihimizini iki ana kapmabilen sağa-solcu, meteryalist-idealist düşünür ayrımıyla temellenen bir kavramsal yaklaşımla sunulmuştur. Kültür ve düşünce hayatımızda ki doğmatiklik, eleştiri yoksunluğu, birinci elden kaynaklara ineneme gibi hastalıklar, alt alman bilim ve düşün adamlarımızın, tarihinizi ve toplumumun gerçekleri karşısında ki tavırlarını tabitinde yanılmamıza, onların çok uzaklarına düşmemize yol açmıştır. Düşüncelerin orjinalliği dikkate alınmadan, gerçekte hiç haketmediği halde böyle bir değerlendireni ve sunuştan nasibni alan düşün adamlarından biri de Attilâ İlhan'dır. İlhan her ne kadar Sosyalist düşünce içinde yetişmiş ve gelişmiş ise de, aktarma ve devrişme bilgilerden, hazır olarak sunulmuş çözümlerden genel kabullerden kaçmıştır. Kendi hakimiyeti altında ve geçerliliğine inandığı bir metod (diyalektik) ile durmadan araştıran, ortaya koyan ve tartışma kapılarını aralamaya çalışan, çok yönlü bir yazardır. Düşüncelirini, tarihin geriye doğru işlemeyeceği gerçekliği ile bugün dinden gelindiği bilinci arasında ki geniş zemin üstüne oturtan ilhan, kesin ve geniş bir bakış açısı oluşturmaya çalışır. Bu bakış açısının gerisinde yatan açıklayıcı temel kavram da Ulusal bileşimdir. 95İlhan. Türk toplumunun ulusal bileşimim Selçuklu/Osmanlı kültür, mirası, Atatürk milleyetçiliği ve çağdaşlaşma (dar anlamda batılılaşma) unsurlar üzerine inşa eder. Türk toplumunun sorunlarını ve çözümlerini bu ulusal bileşim düşüncesini üzerinde açıklılığa kavuşturan İlhan, sonuçların aslında, aydın tutarsızlığından, yeni tarihine ve toplumuna yabancılaşmış aydından kaynakladığını düşünür. Bu nedenledir ki kafa karıştırıcı ve düşünce hayatımızı bulanıklaştırmış düşüncelerin kavramları yeniden sorgulayan İlhan, Uluslaşmayı, sınırlan belli bir iç pazar çerçevesinde liberal, laik ve demokratik bir toplum oluşturulması olarak tanımlar. Batıya karşı bir batılılaşma anlayışın benimseyen İlhan, çağdaşlaşmanın ise kaçınılmaz bir zorunluluk olduğuna işaret eder. Bu düşünceler çerçevsinde M.Kemal'in düşünce ve eylemlerini merkez edinen İlhan, Ulusal demokratik bir devrim olduğuna inandığı Milli Mücalemizi ve devrimleri; çağdaşlığı esas edinmiş, Ulusal bir toplum oluşturulmasının ilk adımı olarak değerlendirir, oysa İnönü dönemi, İlhan'a göre bu amaçlardan kesin bir kopuş ve sapmadır. İlhan için bu dönem ulusal bir bileşim yaratma,.imkanının ortadan kaldırmış, günümüze kadar sürgelen gelişleri ve çıkmazların kaynağı olmuştur. Böyle bir ayrımın üzerinde toplum sorunlarına eğilen İlhan, yıllardır yadsım-ına-ş cinsiyete, görmeden gelinmiş tarihe, bozulmuş bir dil anlayışına, sisteme bağlanmış ekonmi ve politikaya büyük oranda yer vermiş, çözümler üretmeye çalışmıştır. İlhan içni bu hem sanatsal estetik hemde bilimsel bir çabadır. 96Sonuçta A.İlhan için. Türk toplum tarihine ilişkin açıklamalar getirmeye çalışan günümüze kadar canlılığını, orjinalliğini koruyan bir düşünce ye üretim çabasına girmiş, sanatçı kişiliğinin, gözlem duyarlılığı araştırma özgünlüğüyle diyalektik diyololiktir metarlyalist metodla ulusal bileşim düşüncesinin zorunluluğuna dikkat çekmiş, kendi teorik çözümlemelerini ortay koymuş, 40'lar kuşağının en farlı, en özgün kişilerinden biridir diyebiliriz. 97
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Ömer Seyfettin'in hikâyelerinde Türk kimliği ve milliyetçi söylem
Turkish identitiy and nationalist discourse in the Ömer Seyfettin's stories,
ATİLLA AKTAŞ
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURULLAH ÇETİN
- Sosyal düşünce tarihimizde Erol Güngör
Başlık çevirisi yok
HALİL MUTİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
Sosyolojiİstanbul ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMİD MERİÇ YAZAN
- Siyasi düşünce tarihimizde batıcı bir aydın olarak Celal Nuri (İleri)
Celal Nuri (İleri) as a westernizer intellectual in the political view of us
NECMİ UYANIK
- Düşünce tarihimizde Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır
The Place of Muhammed Hamdi Yazır from Elmalılı in our history of thought
KEMAL GÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
FelsefeSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL YAKIT