Toplumsal tabakalaşma ve rasyonel iktidar: Sağlık hizmetleri sektöründe yer alan meslek grupları üzerine bir çalışma
Social stratification and rational power: A study on occupational groups in the health care services sector
- Tez No: 463201
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULKERİM SÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sosyoloji, Health Care Management, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Bu araştırmada, rasyonel iktidar ile toplumsal tabakalaşmanın ilişkisi sorgulanmaktadır. Araştırmanın somut verileri, sağlık hizmetleri sektöründe tabip, eczacı, hemşire, eczane kalfası (teknikeri) ve hastane temizlik personeli olarak çalışan, 5 farklı meslek grubuna mensup 35 kişiyle yapılan derinlemesine mülakatlardan elde edilen verilere dayanmaktadır. Araştırmada, toplumsal tabakalaşmanın rasyonel iktidarla ilişkisine istinaden, somut ama sınırlı veriler ışığında, toplumsal tabakalaşma kuramlarının günümüz toplumlarındaki tabakalaşma olgusunu açıklama kabiliyetlerinin eleştirel bir değerlendirmesinin yapılması ve tabakalaşma olgusunun açıklanmasına kuramsal bir katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, akılcılığın modern toplumların mümeyyiz vasfı olduğu kabulünden hareketle, eleştirel realist yaklaşım çerçevesinde rasyonel iktidarın pratik yeterliliği sorgulanmakta ve farklı mesleklere mensup bireylerin rasyonel iktidarla olan ilişkisi değerlendirilmektedir. Çalışmanın temel iddiası, rasyonel iktidarın pratik yeterliliğin bulunmadığı fakat rasyonel iktidarla tabakalaşma yapısının dâhili bir ilişki içerisinde olduğudur. Araştırmanın sonucunda, araştırmaya dâhil edilen meslek grupları itibariyle, mesleki sistem ve eğitim sisteminin hâlihazırdaki rasyonel nitelikleri, rasyonel otoritenin bireyler tarafından da kabul edilmiş baskın iktidarı ve teorik gerçekliğin artan hâkimiyetiyle birlikte, rasyonel iktidarın çatısı altındaki bireylerin geçmiş avantaj ve dezavantajlarının yapılaşmış eşitsizlikler olarak yeniden üretildiği görülmektedir. Bu itibarla, rasyonel iktidar, taksonomik konumlar oluşturabileceği gibi; teorik bir iç bütünlük ve tutarlılıkla, konumların farklı biçimlerde ödüllendirildiği taksonomik ilişki biçimleri de oluşturabilmektedir. Rasyonel iktidarın altındaki sınıf ilişkileri, hem üretim alanından kopmuş, hem de egemen olanlarla bağımlı olanlar arasındaki karşıtlık yerine, bireylerin rasyonel iktidarla ilişkilerinden kaynaklanan bir ilişki hâlini almıştır. Bu kapsamda, çalışmada, bir taraftan çağdaş tabakalaşma kuramlarının önermelerine ilişkin pratik eleştiriler sunulurken, diğer taraftan rasyonel örüntülerin pratik nitelikleri, profesyonel kapanma stratejileri, modern-rasyonel krizler, sınıf ilişkileri ve hayat tarzları yönleriyle birlikte, toplumsal tabakalaşmaya ilişkin yapısal ve nedensel bir açıklama ortaya koyulmaktadır. Anahtar Sözcükler Toplumsal Tabakalaşma, Rasyonel İktidar, Rasyonalizm, Toplumsal Sınıf, Eleştirel Realizm.
Özet (Çeviri)
This study investigates and questions the relation between rational power and social stratification. This investigation is based on an analysis of empirical data collected by means of in-depth interviews done with 35 individuals from 5 different sets of occupational groups and that work in the health care sector as doctors, pharmacists, nurses, pharmacy technician and hospital cleaning staff. The study makes, in light of this empirical and limited data, a critical evaluation of the ability and practical adequacy of the theories of social stratification to explain social stratification in contemporary societies and thus aims at making make a theoretical contribution to providing an alternative explanation of the phenomenon of social stratification in its connection with rational power. By considering rationality as the distinctive feature of modern societies and by taking critical-realist approach to the issue at hand, the study makes an assessment of the adequacy of rational power in its crucial role in forming the relation of individuals to the system of social stratification The main argument of the study is that rational power has no practical adequacy in its claim to form the basis of social stratification based on the occupational requisites but it has an internal relation with the same structure. This internal relation is established and the dominant power of the rational authority exercised through acceptance of this theoretical authority by individuals with regard to the current rational qualifications that vocational system and the system of education requires of the individuals to have in the case of the occupational groups comprised in the study while the past advantages and disadvantages of the individuals are reproduced as structured inequalities under the banner of rational power. So, since rational power may create taxonomic positions, it may also create relations in taxonomic forms in which the positions are rewarded differently with a theoretical internal coherence and consistency under the roof of the rational power. The class relations under the rational power, both separated from the field of production and instead of the contradiction and antagonism between the dominant and the dominated, assumes a form of relationship which arises from the relations of individuals with rational power. On the basis of these empirical observations made about the causal relationships between rational power and the stratification system, the study makes a critical assessment of the practical relevance of contemporary stratification theories and offers a structural and causal explanation of social stratification in connection with practical qualities of rational patterns, professional closure strategies, modern-rational crises, class relations and lifestyle orientations. Keywords Social Stratification, Rational Power, Rationalism, Social Class, Critical Realism.
Benzer Tezler
- Bor ve mineral katkılı selülozik yalıtım malzemesi üretimi ve karakterizasyonu
Production of boron and mineral reinforced cellulosic insulation material and its characterization
İBRAHİM ETHEM KARAAĞAÇLIOĞLU
Doktora
Türkçe
2012
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SABRİ ÇELİK
- Toplumsal tabakalaşma ve sağlık/hastalık ilişkisi
Relationship of social stratification and health/disease
İHSAN KUTLU
- Toplumsal tabakalaşma ve ruh sağlığı: depresyonun sosyoekonomik statü, toplumsal cinsiyet ve sosyal destek açısından analizi
Social stratification and mental health: analysis of depression in terms of socioeconomic status, gender and social support
AHMET TORAMAN
- 2000 yılı ve sonrası toplumsal tabakalaşma kavramının değişimi: Sınıf içi bölünmeler ve prekarya
Change in the concept of social stratification in 2000 and after: Intra-class divisions and the precariat
HANDE NUR ACUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiAkdeniz ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN VELİ KÖKTÜRK