Yapay zeka tabanlı optimizasyon algoritmaları geliştirilmesi
Development of artificial intelligence based optimization algorithms
- Tez No: 485122
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Yapay Zekâ (YZ), hiç kuşkusuz ki Bilgisayar Bilimleri'nin en önemli ilgi alanlarından birisidir. İnsan düşünce - davranış şekilleri ve doğa dinamiklerinin benzetimi neticesinde sunduğu etkin ve tutarlı çözümler nedeniyle hızlı bir şekilde gelişmiş ve modern yaşamın neredeyse her alanında yerini alarak gücünü kanıtlamıştır. Çok-disiplinli uygulanabilir olma özelliği, aynı zamanda farklı problem çeşitlerine kolaylıkla adapte edilebilmesiyle ilgilidir. Bu durum, YZ'nin kendi içerisinde alt-araştırma alanlarına ayrılmasına da sebep olmuştur. Optimizasyon, YZ'nin yoğun bir şekilde ilgili olduğu problem alanlarından birisidir. Genel olarak, eldeki kaynaklar bağlamında 'optimumu – en uygunu bulma' çabaları olarak tanımlayabileceğimiz optimizasyon, klasik tekniklerin yetersiz kalmaya başlaması sonrasında, çözümü YZ bünyesinde bulmuştur. Elde edilen başarılı sonuçlar, optimizasyon problemleri için kullanılan tekniklerin tasarlanmasına sebep olmuş ve sonuç olarak ilgili literatürde, YZ tabanlı optimizasyon tekniklerine yönelik bir alt-araştırma ortamı ortaya çıkmıştır. YZ tabanlı optimizasyon teknikleri tipik olarak çeşitli mantıksal ve matematiksel çözüm yaklaşımları çerçevesinde şekillenen ve çoğunlukla doğal dinamiklerden esinlenerek tasarlanan algoritmalar olarak bilinmektedir. Bu tür algoritmalara yönelik literatür özellikle son yıllarda büyük bir ivme kazanmış ve bilim insanlarının ilgi alanları içerisine girmiştir. Bu tez çalışmasının amacı, daha kolay kodlanabilen, alternatif YZ tabanlı optimizasyon algoritmaları geliştirmektir. Bu bağlamda, arkaplanı anlamak adına öncelikli olarak 'YZ ve optimizasyon' konusuna yönelik temel bilgiler sunulmuş ve literatürde ön plana çıkan bazı algoritmalardan bahsedilmiş, sonrasında ise, iki farklı sürekli optimizasyon algoritması geliştirilmiştir. Sırasıyla Girdap Optimizasyon Algoritması (GOA) ve Bilişsel Gelişim Optimizasyon Algoritması (BiGOA) adı verilen algoritmalar, Sürü Zekâsı adı altında incelenebilen çeşitli mekanizmaları ve basit matematiksel süreçleri içermektedir. Geliştirilen algoritmalar, çeşitli değerlendirme süreçlerinden geçirilmiş ve elde edilen bulgular, algoritmaların zeki optimizasyonda yeter düzeyde başarılı olduklarını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
It is clear that Artificial Intelligence (AI) is one of the most important interest areas of Computer Science. Because of its effective and efficient solutions provided as a result of efforts on simulating human thinking - behaviors and nature dynamics, it has improved rapidly and proved its power by taking place within almost all fields of the modern life. This feature of being applicable multidisciplinary is related to being also easily adaptable to different types of problems. This situation has also caused AI to be divided into sub-research fields. Optimization is one of the related problems to which the AI is related intensely. Optimization, which we can define generally as the efforts on 'finding the most appropriate – optimum one' in the sense of the sources in hand, has found its way in AI after classical techniques have become unsatisfactory on solutions. Obtained successful results have caused designing techniques used for optimization problems and as a result, a sub-research environment related to AI based optimization techniques has appeared. Typically, AI based optimization techniques are known as the algorithms formed in the context of various logical and mathematical solution approaches and mostly designed by inspiring from natural dynamics. The literature associated with such algorithms has gained momentum in especially recent years and taken part in scientists' interest areas. Objective of this thesis study is to develop alternative AI based optimization algorithms, which can be coded easier. In this sense, in order to understand the background, essential information regarding to the subject of 'AI and optimization' was given, and then some algorithms that come into prominence in the literature were explained primarily, and after that, two different continuous optimization algorithms were developed. Called as Vortex Optimization Algorithm (VOA), and Cognitive Development Optimization Algorithm (CoDOA), the related algorithms include various mechanism and some additional simple mathematical processes that can be examined in the context of Swarm Intelligence. The developed algorithms were employed in some evaluation processes and the findings showed that they are successful enough in intelligent optimization processes.
Benzer Tezler
- Yapay sinir ağı kullanarak yapısal optimizasyon problemlerindeki çözüm süreçlerinin kısaltılması
Reducing the solution processes in structural optimization problems using neural networks
TEVFİK OĞUZ ÖRMECİOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Mühendislik BilimleriAkdeniz Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM AYDOĞDU
PROF. DR. NİYAZİ UĞUR KOÇKAL
- Sürdürülebilir su kaynakları yönetimi için hibrit hidrolojik modellerin geliştirilmesi
Developement of hybrid hydrological models for the sustainable water resources management
PINAR GÖKÇE DURGUT
Doktora
Türkçe
2025
İnşaat MühendisliğiPamukkale Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TAMER AYVAZ
- Contributions to the determination of optimized driving strategies for electric vehicles using artificial intelligence based methods
Elektrikli araçlar için yapay zeka tabanlı yöntemlerle en uygunlaştırılmış sürüş stratejilerinin belirlenmesine katkılar
UFUK BOLAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA AHMET KOCABAŞ
DOÇ. DR. GÜLCİHAN ÖZDEMİR
- Memristor tabanlı yapay sinir ağı tasarımı ve optimizasyonu
Memristor based artificial neural network design and optimisation
BAKİ GÖKGÖZ
Doktora
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAtatürk ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA AYDIN
DOÇ. DR. FATİH GÜL
- Nesne tespiti ve görüntü sınıflandırmada derin öğrenme modellerine dayalı yeni yöntemlerin geliştirilmesi
Development of novel deep learning-based methods for object detection and image classification
MALIKI MOUSTAPHA
Doktora
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolErciyes ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELAL ÖZTÜRK