Pınarbaşı İlçesi'nin (Kayseri) beşeri ve iktisadi coğrafyası
The geography of human and economy of Pınarbaşı District (Kayseri̇)
- Tez No: 486163
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SELÇUK HAYLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 439
Özet
İç Anadolu bölgesinin Yukarı Kızılırmak bölümünün Uzunyayla yöresinde yer alan Pınarbaşı ilçesi, 3420 km2'lik yüzölçümü ile Türkiye'deki ilçeler arasında 5., nüfus bakımından ise 2016 yılı itibariyle 970 ilçe içinde 481. sıradadır. 2004 yılında DPT tarafından hazırlanan sosyo-ekonomik gelişmişlik araştırmasına göre 6 gruba ayrılan ilçeler içinde, gelişmişlik bakımından 4. grupta yer almaktadır. İlçe 19.yy'ın ilk yarısında yoğun olarak gerçekleşen Kafkas göçleri, 93 harbi göçleri, Fırka-i Islahiye'nin gerçekleştirdiği göç ve iskânlara bağlı olarak, yüzyılın ikinci yarısında (1861) nüfusun artması ile nahiye iken, kaza haline getirilmiştir. Jeomorfolojik olarak Tahtalı dağları ve uzantıları ile Aygörmez dağları ve Hınzır dağından oluşan dağlık alanlar; Uzunyayla, Orta Zamantı havzası ve Çörümşek havzalarında yer alan plato sahaları, Pınarbaşı ve Bahçelik ovaları başta olmak üzere irili ufaklı ovalar ile Zamantı ve kollarının açtığı vadiler-vadi tabanları genel morfolojik görünümü oluşturmaktadır. Sahada jeolojik olarak ise Miyosen yaşlı konglomera-kireçtaşları ile Mesozoik yaşlı ofiyolit ve peridotitlerin yanı sıra farklı yaşlara ait kalker arazileri ve Kuvaterner yaşlı alüvyal araziler görülmektedir. Mevcut jeolojik yapı ilçenin genel jeomorfolojik yapısının bir“gölyeri ovası”olarak ortaya çıkmasında etkili olmuştur. İlçede İç Anadolu'nun yarı kurak iklimi ile Doğu Anadolu'nun şiddetli karasal iklimi arasında geçiş gösteren bir iklim söz konusudur. Buna bağlı olarak doğal bitki örtüsü step formasyonu ve step formasyonuna dağlık alanlarda eşlik eden meşe-ardıç birliklerinden oluşmaktadır. Hidrografik özelliklerinden ilk olarak, Zamantı nehri ve kollarının oluşturduğu drenaj ağı ön plana çıkmaktadır. Ayrıca jeolojik yapının etkisiyle kaynak sularının fazlalılığı dikkat çekmektedir. Sahada Bahçelik baraj gölünün yanı sıra, 4 adet sulama göleti bulunmaktadır. Farklı toprak türleri görülmesine rağmen, önemli toprak türlerini kahverengi topraklar, rendzinalar (kireçli topraklar) ve alüvyal topraklar oluşturmaktadır. İlçedeki nüfusun gelişimi 5 aşamaya ayrılabilir. Bunlar; 1527-1563; I. dinamik nüfus artışı, 1563-1730; I. dinamik Nüfus Kaybı, 1945-1955; idari sınır değişikliklerine bağlı azalma, 1955-1985 durağan nüfus artışı, 1985-2015; II. dinamik nüfus kaybı dönemleridir. İlçenin en önemli problemi, nüfus tutma becerisini yitirmesidir. Bu nedenle hem köylerde, hem de ilçe merkezinde küçülme eğilimi devam etmektedir. Sahanın iktisadi yapısı nedeniyle, köy yerleşmelerine çok sayıda ağıl ve yayla yerleşmesi eşlik etmektedir. Özellikle engebeli ve geniş yüzölçümlü köylerde bunlara mezraalar da dâhil olmaktadır. Araştırma alanına genel olarak bakıldığında monoton görünen morfolojik yapısı detayda incelendiğinde çeşitlilik göstermekte, bu durum yerleşmelerin tipolojilerini, morfolojilerini ve diğer yapısal özelliklerini etkilediği görülmektedir. Meskenler ve eklentileri sahadaki hâkim tarım ve hayvancılık yapısına bağlı olarak şekillenmiştir. İlçe merkezi, nüfusunun azalmasıyla günümüzde, artık orta büyüklükte bir kasaba görünümü sergilemektedir. Ülkemizdeki tarımsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu ilçelerden biri olan Pınarbaşı ilçesinde ekme-dikme faaliyetlerine, küçükbaş ve büyükbaş hayvancılık faaliyetleri eşlik etmektedir. İlçede yerleşik ailelerin büyük bir kısmı, tarım ve hayvancılığı birlikte yapmaktadır. Ayrıca madencilik, arıcılık ve alabalık yetiştiriciliği diğer önemli iktisadi faaliyetleri oluşturmaktadır. Geçmişte en önemli iktisadi faaliyetlerden birini oluşturan madencilik faaliyetleri günümüzde az sayıda faaliyet gösteren madencilik firmaları nedeniyle önemini yitirmektedir. Sadece ilçe merkezinde yer alan küçük çaplı sanayi tesisleri sahanın gerçek potansiyelini yansıtmaktan çok uzaktır. İlçenin tarihi yerleri ve doğal güzellikleri önemli bir turizm potansiyeli sunmaktadır. Ancak bu değerler çeşitli nedenlerle atıl durumdadır. Ticari ürünlerini ise tahıllar, hayvancılık ürünleri ile giderek azalan madenler oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
Pınarbaşı district is located in the Uzunyayla region of the Upper Kızılırmak section of Central Anatolia. The survey area is 5th among the districts in Turkey with an area of 3420 km2. In terms of population, as of 2016, it is in the 481th place in 970 districts. The district is included in the 4th group in terms of development within the 6 districts, according to the socio-economic development survey prepared by the SPO in 2004. The district was transformed into a township in the first half of the 19th century when it became a village with an increase in population in the second half of the century (1861), due to intense Caucasian migrations, 93 wreath migrations, and migration and settlements made by the Fırka-i Islahiye. The mountainous areas in the district consist of Tahtalı mountains and extensions, the Aygörmez mountains and Hınzır mountain. Plateau areas are located in Uzunyayla section, Middle Zamantı and Çörümşek basins. Pınarbaşı and Bahçelik plains, as well as the valleys and valley bases of Zamantı and its arms complete the general morphological appearance. Geologically, Miocene aged conglomerate-limestones and Mesozoic ophiolites and peridotites, as well as limestone beds of different ages and alluvial deposits of Quaternary age are observed in the district. The present geological structure has been influential in the emergence of the general geomorphologic structure of the province as a“lake location plain”. The climate is a transition between the semi-arid climate of Central Anatolia and the severe terrestrial climate of Eastern Anatolia. Accordingly, natural vegetation consists of step-forming and step-forming oak-juniper associations in mountainous areas. First of all the hydrographic features, the drainage network formed by the Zamantı river and its arms appears. Moreover, the surplus of spring water is attracting attention due to the effect of geological structure. In addition to the Bahçelik dam lake, there are 4 irrigation ponds in the district. Despite the absence of different types of soil, important soil types make up brown soil, rendzinal (calcareous soil) and alluvial soils. The development of the population in the district can be divided into 5 phases. These; 1527-1563; I. dynamic population growth, 1563-1730; I. Dynamic Population Loss, 1945-1955; decrease due to administrative border changes, 1955-1985 stationary population growth, 1985-2015; II. dynamic periods of demographic loss. The most important problem of the district is the loss of population holding ability. For this reason, there is a tendency to shrink in both the villages and the district center. Due to the economic structure of the area, village settlements are accompanied by numerous stockyards and highlands. Particularly in rugged and large area villages, these settlements include hamlets. The uniformly appearing morphological structure of the research area varies when examined in detail. This affects the typologies, morphology and other structural features of settlements. Occupations and attachments were shaped by the dominant judge on the agriculture and livestock structure. The district center now displays a medium sized town with a declining population. The Pınarbaşı district is one of the regions with the highest concentration of agricultural population in Turkey. The agricultural activities in the district are accompanied by cattle and cattle breeding activities. A large part of the families built in the province are engaged in agriculture and animal husbandry. In addition, mining, beekeeping and trout farming constitute other important economic activities. Mining activities, which are one of the most important economic activities in the past, lose importance because of the decrease of mining companies. Only small-scale industrial facilities located in the district center are far from reflecting the true potential of the county. The historical sites and natural beauties of the study area offer an important tourism potential. However, these values are idle for various reasons. The district is composed of mines whose commercial products are gradually decreasing with cereals, livestock products.
Benzer Tezler
- Pınarbaşı (Kayseri) florası üzerinde farmasötik botanik yönünden araştırmalar
Pharmaceutical botany research on the flora of Pınarbaşı (Kayseri)
AYŞE MİNE ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2002
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmasötik Botanik Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET KOYUNCU
- Kayseri ili Pınarbaşı ilçesi halk kültürü
Folk culture of Pinarbaşi district in Kayseri̇ province
NİLÜFER TOK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. HANDE KILIÇARSLAN
- Geostatistical evaluation of lead and zinc ore body in Balya-Hastanetepe mine in Turkey
Balya-Hastanetepe kurşun-çinko madeninin jeoistatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi
EZGİ TOKA
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CÜNEYT ATİLLA ÖZTÜRK
- Yağlıpınar formasyonunun (Pınarbaşı kuzeyi) sedimantolojisi
Sedimentologic features of Yaglipinar formation northern Pinarbaşi
FATMA TARAF
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TÜRKMEN