Nezihe Meriç' in 'Yandırma' adlı kitabındaki öykülerin söz dizimi açısından incelenmesi
The andysis Nezihe Meriç's stories in her book ' Yandırma' in terms of syntax
- Tez No: 515039
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN SİNAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 620
Özet
Bu araştırmanın amacı; Türk Edebiyatının seçkin kadın yazarlarından Nezihe Meriç'in Yandırma adlı kitabındaki öykülerin söz dizimi bakımından incelenmesidir. Bilindiği gibi dil bilgisi araştırmalarının inceleme alanları; ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisidir. Bu çalışmanın içeriği de bir söz dizimi araştırmasıdır. Bu çalışma esnasında Nezihe Meriç'in Yandırma adlı kitabındaki öyküler söz dizimi açısından önce kelime grupları sonra da cümle bilgisi bakımından sınıflandırılmış ve sayısal verilerle ortaya konulmuştur. Bireyin insan kimliğiyle ortaya koyduğu birçok şey bir söz diziminden ibarettir. Bireyin konuştuğu birçok şey dilin toplumsal yanını ifade eden söz dizimi kurallarına uydurulur. Böylece dil bilgisine uygun bir cümle kurulmuş olur. Aslında düşünme, duygulanma, görsel sanatlarla ilgilenme, kişinin öz varlığıyla ilgili ürettiği her şey bir söz dizimidir. Kelimeler yeni bir anlam yaratmak üzere diğer kelimelerle ekli ya da eksiz bir birliktelik oluştururlar. Zaten dil kullanımının ya da söz diziminin tamamı için bir açıklama, bir belirtme, bir olayı ya da varlığı öne çıkarma, belirginleştirme denebilir. Söz dizimi çalışmaları çoklukla iki aşamada gerçekleştirilir. Birincisi olan kelime grupları en az iki kelimeden oluşan, yapı yönünden bir bütün oluşturan, tek kelimeyle ifade edilemeyen bir kavramın belirtilmesidir. Bunlar; isim ve sıfat tamlamaları, sıfat-fiil, isim-fiil, zarf-fiil grupları, tekrar, edat, bağlama, unvan, birleşik isim, ünlem, sayı grupları, birleşik fiil grubu ve kısaltma gruplarıdır. İkincisi de cümle bilgisidir. Cümlenin yapı ve anlam özelliklerini tespit etmektir. Bu çalışmada bütün bu gramer birliklerinin örnekleri tarama modeliyle tespit edilmiş ve örneklendirilmiştir. Bu çalışma esnasında kitapta yer alan yedi öykü kelime grupları ve cümlenin yapısal, anlamsal özellikleri bakımından taranmış ve sınıflandırılmıştır. Kelime grupları ve cümleler sayısal olarak istatistiki değerlere dökülmüştür. Cümlelerin anlam özelliklerine göre 2156 cümlenin olumlu, 272 cümlenin olumsuz ve 192 cümlenin ise soru cümlesi olduğu saptanmıştır. Yüklemin türüne göre Yandırma' daki cümlelerin 1626'sı fiil cümlesi, 963 tanesi ise isim cümlesidir. Bu da öykülerde hareketin fazla olduğunu gösterir. Cümlede yüklemin yerine bakıldığında kurallı cümlelerin sayısının 1972, devrik yapılı cümlelerin sayısının ise 679 olduğu görülmektedir. Bağlama edatlarıyla bağlanan 116 cümle bulunmaktadır. Bunların 14'ü“ki”bağlama edatıyla bağlanan cümle,“ve”bağlama edatıyla bağlanan cümle sayısı 3, diğer bazı bağlama edatlarıyla bağlanan cümle sayısı ise 99'dur. Ortak cümle ögeleriyle bağlanan cümlelerin toplamı 145 olup, bunların 12'si ortak yüklemli, 110'u ortak özneli, 12'si ortak nesneli ve 11'i ortak zarflı cümlelerdir. Cümleler bünyelerindeki ögelere göre de sınıflandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this research; examination of thestories in the book called“ Yandırma”written by Nezihe Meriç who is the one of the most outstanding female writers in Turkish Literature. As is known the fields of research in grammar are phonics, morphology, syntax and semanties. The comtent of this study is a syntax research. During this study, the tories in Nezihe Meriç's book Yandırma are classified according to word groups first and latter sentential; and revealed with numeric datum. Many things that an indivudual put forth with his human identity are nothing more than a syntax. Several things that an indivudual speaks are fittedin the rules of syntax which articulate the social side of language. Thus a sentence appropriate to grammar is formed. Actually thinking, affectivity, dealing with visual arts and everything that an individual produces about his self-being is a syntax. Words form a collocation with other words with or without paragage to create a new meaning. As a matter of fact it can be said that the entire linguistic performance or syntax is an explanation, assertion, disambiguation or emphasizing an event or entity. Syntax studies are mostly carried out in two steps. First one, word groups, is to indicate a Notion that can not be articulated in one word, form a wholeness in terms of structure, consisting of at least two words. These are noun and adjective clauses, verbal adjective, verbal noun, verbal adverb groups, repetition, preposition, conjunction, title, compound noun, exclamation, number groups, compound werb groups and abbreviation groups. Second one is sentential which is to determine the structural and semantic features of a sentence. In this study, all these grammar samples are determined and exemplified via survey model. During this study, seven stories in the book are scamed and classified according to their word groups and structural and semantic features of sentences. Word groups and sentences are statistically valued in numbers. According to the semantics it is determined that 2156 sentences are positive, 272 negative and 192 are interrogative sentences. This shows that there is considerable motion in the stories. In terms of the places of werbs in sentences, it is seen that there are 1972 regular and 679 inverted sentences. And 116 sentences are conjucted by prepositions. 14 of these sentences are conjucted by“that”, 3 of them are conjucted by“and”and 99 of them are conjucted by other prepositions. 145 sentences are conjucted by common sentence items and 12 of them have common verbs, 110 of them with common subjects, 12 of them with common objects. The sentences are also cateorized accordin to the items in their structures.
Benzer Tezler
- Nezihe Meriç'in öykülerinin psikanalitik açıdan incelenmesi
A psychoanalytic analysis of Nezihe Meriç's stories
İDRİS YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YALÇINKAYA
- Nezihe Meriç öykülerinde kadın başkaldırısı
Woman revolt in the short stories of Nezihe Meriç
DUYGU ZAPTİYE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERMİN ZEYNEP UYSAL
- Nezihe Meriç'in çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi
The evaluation of Nezihe Meriç's children books in accordance with the main principles of children literature
MEHMET EMİN ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BANU ÖZDEMİR
- Nezihe Meriç'in öykülerinde kronotop (zaman-uzam)
Chronotope (time and space) in Nezihe Meriç's stories
SENEM GEZEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKTAY YİVLİ
- Nezihe Meriç'in öyküleri üzerine bir inceleme
A studies on Nezihe Meriç's stories
SEZEN ÇOBANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HALİL HADİ BULUT