Muhammediye'de insan-ı kamil düşüncesi
The concept of the perfect human in Muhammadiyya
- Tez No: 517573
- Danışmanlar: PROF. DR. REŞAT ÖNGÖREN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Muhammediye, insan-ı kâmil, mevlid, mirac, siyer, Muhammadiyya, perfect man, mawlid, mirac, biography of the Prophet
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 296
Özet
Bu çalışmada Yazıcıoğlu Mehmed'in Hz. Muhammed'i konu edinen Muhammediye adlı eserindeki peygamber algısına İbnü'l-Arabî'nin İnsan-ı kâmil anlayışının nasıl tesir ettiğinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle tasavvuf tarihinde, İbnü'l-Arabî'ye gelinceye kadar peygamber algısının nasıl bir süreçten geçerek insan-ı kâmil anlayışının ortaya çıktığı üzerinde durulmuştur. Bu konu tezimizde birinci bölümü teşkil eder. İkinci ve üçüncü bölümlerde ise Muhammediye üzerine odaklanılmış, peygamber tasavvurunun geldiği insan-ı kâmil anlayışı çerçevesinde Muhammediye'deki görüş ve düşünceler analiz edilmiştir. Bu bağlamda ikinci ve üçüncü bölüm de söz konusu düşünceden hareketle, Yazıcıoğlu'nun mevlid/nüzül/yaratılış ve miraç/urûc/ahiret tasavvuruna dayanılarak oluşturulmuştur. Bu iki bölüm sufilerin varlık dairesi dedikleri çemberin iki yayını oluşturur: Nüzül yayı ve urûc yayı. Yazıcıoğlu'nun âlem ve insan tasavvurunu oluşturan arka plan ile Muhammediye'yi kurgulayışı arasındaki ilişkiyi tespit ettiğimizde eserin neden tipik bir siyer ve/veya mevlid olmadığı açıklığa kavuşmuş olur. Metin Hz. Peygamber'in hayatından başka; âlemin ortaya çıkışı, kıyamet ve ahiret halleri içermesi bakından siyerlerden farklılaşırken söz konusu içerik ve 9008 beyitlik hacmi ile de mevlit literatüründen ayrılmaktadır. Muhammediye şekil özelliklerine dayanılarak Türk edebiyatı literatürü içerisinde görülse de esasen içerik bakımından tasavvuf literatürünün bir parçası olarak kabul edilmelidir. Yazıcıoğlu'nun kendi ifadeleri Muhammediye'yi ortaya koymaktaki amacının bir siyer yazmak olmadığını göstermektedir. Metne bakıldığında ise Muhammediye bir insan-ı kâmil kitabıdır. Söz konusu anlayışın şiir dilinde ifade edilmesi ve halkın anlayışına sunulmuş olmasından kaynaklanan nispeten sade anlatımı, metin üzerinden düşüncenin takibini zaman zaman zorlaştırsa da yaratılış ve öte dünya tasavvurunun Hakikat-i Muhammediye anlayışı çerçevesinde olduğu görülür.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines the influence of Ibn Arabî's understanding of the Perfect Human on the concept of prophethood in Yazicioglu Mehmed's Muhammadiyya. The first chapter surveys the emergence and development of the concept of the Perfect Human in the history of Sufism up until the time of Ibn Arabî. The second and third chapters analyze the ideas and views on the concept of prophethood with a focus on Muhammadiyya. In this respect, these two chapters are structured to reflect Yazicioglu's concepts of mawlid/nuzul/creation and mirac/urûc/hereafter, respectively, which constitute what Sufis called two halves of the existential circumference. It will be clear why Muhammadiyya is not a typical siyer (historical biography of the Prophet) or mawlid (poetic depiction of the Prophet's birth) when we appreciate the relationship between Yazicioglu's conceptions of universe and human. Muhammadiyya differs from other historical biographies by adding elegantly to the life of the Prophet the portrayals of genesis, apocalypse and hereafter, while it differs from the mawlid literature with its enormous length of 9000 couplet in addition to content. I argue that, even though it is a common practice to consider Muhammadiyya as part of the Turkish belles-lettres literature, given its content, it would be more reasonable to regard it as part of Sufi literature. Yazicioglu's explicit statements show that his intent was not to write a historical biography. Instead, it is an elaborated articulation of the concept of the Perfect Human. The fact that it is articulated in poetry and that it prefers a literary style which is preferably simple for common folk should not obscure its significance in expressing genesis story and the concept of hereafter within the parameters of the Truth of Muhammadiyya.
Benzer Tezler
- Abdullah Bosnevî'nin eserleri ve vahdet-i vücûd şerh geleneğine katkıları
Abdullah Bosnawi's works and contributions to the commentary tradition of unity of existence
ÖZGÜR GÖVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN NURİ KARADAYI
- İslam filozoflarında bilim sınıflaması ve sosyoloji anlayışı
Understanding of sociology and classification of sciences in Islamic philosophers
NURAL SAVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEKİ ARSLANTÜRK
- Kur'ân'da 'kelime' kavramı
'Word' as a concept in Koran
ÖMER FARUK BİLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET PAÇACI