Bartın geleneksel dokusunun ve Bartın evlerinin Gölbucağı Mahallesi örneğinde incelenmesi
The study of traditional bartin texture and bartin houses in the example of Golbucagi Neighborhood
- Tez No: 521823
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZELİHA HALE TOKAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Batı Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Bartın, geleneksel kent dokusunun hızla kaybolduğu şehirler arasındadır. Geleneksel doku, yeni yapıların baskısı altında kalmış ve imar planları geleneksel dokunun bozulmasına yol açmıştır. Bu çalışmada, yitip giden geleneksel dokunun, kısmen nitelikli bir bölümü incelenerek, belgelendirilmiştir. Çalışma alanı olan Gölbucağı Mahallesi içerisinde özellikli bir aks çizilerek, bu aks üzerindeki tescilli yapılar detaylı olarak incelenmiştir. Bartın kent merkezi, 18 yy.'ın ikinci yarısından itibaren dışa doğru büyüme göstermiştir. Kentin dışa doğru büyümesindeki etkenlerden biri, batılılaşma isteğiyle birlikte hızlı kentleşmedir. Diğer bir etmen ise, Bartın nehri üzerine yapılan köprülerdir. 1850'lerden sonra Osmanlı Devleti'nde yaşanan isyanlar, azınlıkların bulundukları yerlerden sürülmelerine sebep olmuştur. Azınlıklar yerleştirildikleri yerleri önemli ölçüde etkilemişlerdir. Bartın'a sürülen Rum ve Ermeni toplulukları da hem şehir hayatında, hemde geleneksel dokuda değişiklere sebep olmuşlar, kentteki büyümede önemli rol oynamışlardır. Kent merkezinden olabildiğince uzağa konumlandırılan azınlıklar, yeni mahallelerin oluşmasını sağlamışlardır. Rumlara gösterilen Asma semti ise, çalışma alanı olarak seçilen, bugünkü Gölbucağı mahallesi sınırları içerisinde kalmaktadır. Çalışma alanı olarak belirlenen kısmen nitelikli yapıların bulunduğu Gölbucağı Mahallesi'nde, bir aks oluşturulmuş ve bu aks üzerindeki tescilli yapılar incelenmiştir. Bartın ırmağının bir yakasındaki Gölbucağı Caddesi'den, diğer yakasındaki Santral sokakta bulunan anıtsal yapılara kadar bir aks çizilmiştir. Bu aks üzerinde 11 tane tescilli sivil, 2 tane anıtsal yapı bulunmaktadır. Bu yapıların envanter çalışmaları yapılmış, mimari özellikleri incelenmiş fotoğraf ve çizimlerle belgelenmeleri sağlanmıştır. Çetin Asma'nın kişisel arşivinden paylaştığı fotoğraflarla mahallenin 1985 yılındaki hali, günümüzle karşılaştırılmıştır. Bir zamanlar Rum'ların yaşamış olması sebebiyle özellikli bir bölge olan, Asma semti, zaman içerisinde önemini yitirmekte, geleneksel doku gün geçtikçe kaybolmaktadır. Çalışma aksı, 1979 yılında, Anıtlar Yüksek Kurulu'nun Bartın'da belirlemiş olduğu sit sınırları içinde yer alırken, 1991 yılında yapılan yeni bir düzenleme ile sit sınırlarından çıkarılmıştır. Bu düzenlemeyle birlikte tescilli konutların bir kısmı da tescilden düşürülmüştür. Tescilden düşürülen yapıların bir kısmı kısa süre içinde yıkılmış ve yerine dokuyla uyumsuz betonarme binalar yapılmıştır. 2003 yılında yapılan düzenlemeyle Gölbucağı Caddesi üzerindeki yapılar tekrar sit sınırlarına dâhil edilmiştir. Bu tarihten itibaren mevcut yapılar korunmuş, yapılan yeni yapılar ise dokuyu bozmayacak şekilde yapılmıştır. Geçmişin izlerini taşıyan ve bir mimarlık mirası olan bu yapılar, günümüzde yok denecek kadar azalmıştır. Kısmen nitelikli sayılabilecek bu aks üzerindeki sivil ve anıtsal yapılar mimari miras olarak kabul edilmeli ve bu halleriyle belgelendirilerek korunmalıdır.
Özet (Çeviri)
Located in the Western Black Sea Region, Bartın is among the cities where traditional urban texture has been rapidly disappearing. Traditional texture has been under the pressure of new structures, and master plans have led to its decay. This study examines and documents a fragment of the lost traditional texture with partially remaining qualities. A special axis was drawn within the Gölbucağı Neighborhood, the area of study,and the registered structures on this axis have been examined in detail. The city center of Bartın has grown outward since the second half of the 18th century. Rapid urbanization with a desire for westernization is among the factors for the outward growth of the city. Another factor is the bridges built over the Bartın River. As a result of the revolts within the Ottoman Empire after 1850s,minorities had to be exiled from their locations. Theyhad significant impacts on areas they were placed.The Greek and Armenian communities that were exiled to Bartın caused changes in both the city life and the traditional texture, while playing an important role in the growth of the city. Positioned as far away from the city center as possible, minorities formed new neighborhoods. The Asma Quarter, which was designated to the Greeks, is located within the borders of the selected area of study, today's Gölbucağı Neighborhood. An axis was formed within the Gölbucağı Neighborhood,which is home tostructures with partially remaining qualities, and the registered structures on this axis were examined. An axis was drawn from the Gölbucağı Street on one side of the Bartın River to the monumental structures on the other side of the Santral Street. There are 11 registered civil and 2 monumental structures on this axis. Inventory work was conducted for these structures; their architectural features were examined, and they were documented with photographs and drawings. Present state of the neighborhood was compared to its state in 1985, with the photographs shared by Çetin Asma from his personal archive. Asma Quarter, which is a special area because Greeks once lived there, has been losing its importance over time, and the traditional texture is disappearing day by day. While the axis of the studyfell within the site borders in Bartındetermined by the Superior Council for Monuments in 1979, it was removed soon afterwards from the site with a new regulation.Along with this regulation, some of the registered houseswere also unregistered. The new regulation also gave rise to the invasion of the neighborhood by new structures, and many structures that could be considered architectural heritage have rapidly disappeared. The current traditional texture is almost completely vanished. The civil and monumental structures on this axis, which could be considered to hold partially remaining qualities, should be regarded as architectural heritage and documented accordingly.
Benzer Tezler
- Bartın geleneksel evlerinde cephe düzenlemesi ve ahşap süsleme
Facade arrangement and wooden decoration in Bartin traditional houses
FATMA İRİBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiKarabük ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİYE GÖKTAŞ KAYA
- Bartın kenti geleneksel konutlarındaki yapısal değişimlerin bahçe mekânı ve kullanılan bitki materyaline yansımaları
Reflections of the structural changes in traditional houses in the city of Bartin, on the garden places and plant materials used
GAYE TAŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Peyzaj MimarlığıBartın ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. BANU BEKCİ
- Taraklı yerleşimindeki tarihi dokunun sürdürülebilirliği bağlamında kentsel koruma ve geliştirme stratejileri
Urban conservation and development strategies for sustainable historical heritage in Tarakli
HAVA KAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Peyzaj MimarlığıBartın ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. SELMA ÇELİKYAY
- Safranbolu geleneksel yerleşim dokusunun ekolojik kent tasarımı açısından değerlendirilmesi
Assesment of Safranbolu traditional settlement structure in terms of ecological urban design
FERİDE KÜBRA AŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Peyzaj MimarlığıBartın ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CANAN CENGİZ
- Tanzimat modernleşmesi sürecinde Bartın evleri
Başlık çevirisi yok
KANSU ŞENGERZE
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERHAN YÜREKLİ