Duygunun kural temelli ve benzerlik temelli kategorizasyon süreçleri üzerine etkisinin değerlendirme eğilimi yaklaşımı bağlamında incelenmesi
The investigation of the effect of emotion on rule-based and similarity-based categorization processes in the context of appraisal tendency framework
- Tez No: 526178
- Danışmanlar: PROF. DR. SONİA AMADO
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Değerlendirme eğilimi yaklaşımı (Lerner ve Keltner, 2000, 2001) kapsamında düzenlenen birçok çalışmada, kesinlik değerlendirme eğiliminin baskın olduğu duyguların kişileri sezgisel, kestirme yol odaklı ve yanlı ipuçlarına dayanan karar verme ve yargı süreçlerine; belirsizlikle ilişkili duyguların ise daha fazla bilgi edinme ihtiyacı nedeniyle ayrıntılayıcı karar verme ve yargı süreçlerine yönlendirdiğine ilişkin önemli bulgular elde edilmiştir (örn., Bagneux ve ark., 2012, 2013; Bollon ve Bagneux, 2013; Tiedens ve Linton, 2001). Düzenlenen tez çalışmasının amacı, kesinlik-belirsizlik değerlendirme eğiliminin bilgi işleme derinliğine ilişkin düzenleyici etkilerinin, bir başka bilişsel alan olan kural temelli ve benzerlik temelli kategorizasyon süreçlerinde test edilmesidir. Bu amaçla düzenlenen dört deneyde, Brooks ve arkadaşları (Allen ve Brooks, 1991; Regehr ve Brooks, 1993) tarafından geliştirilmiş olan, iki farklı kategorizasyon sürecine de imkan tanıyan bir kategorizasyon görevi kullanılmıştır. Spesifik olarak, katılımcılara mükemmel yordayıcılığa sahip bir kategorizasyon kuralı verilmiş ve kendilerine sunulan uyaran setini bu kurala göre sınıflandırmayı öğrenmeleri için geri bildirimli bir eğitim verilmiştir. Eğitim aşamasının ardından ise, katılımcılara hedeflenen duygu sevk edilmiş ve bu duygu altında iken geri bildirimsiz test aşaması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ana hipotezi, kesinlikle ilişkili duygu koşullarında benzerlik temelli, belirsizlikle ilişkili duygu koşullarında ise kural temelli kategorizasyon süreçlerinin daha fazla izleneceği yönündedir. Dört deneye ilişkin sonuçlar, kesinlikle ilişkili duygu koşulları ile (tiksinti ve mutluluk) kıyaslandığında, belirsizlikle ilişkili duygu koşullarında (korku ve korku/kaygı) yer alan katılımcıların örnekleyicilerden daha az etkilendiklerini ve kural temelli stratejilere daha fazla yöneldiklerini göstermiştir. Söz konusu bulgular, duygu yaklaşımları ve bilgi işleme derinliği kuramları çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Previous research based on the appraisal tendency framework (Lerner, & Keltner, 2000, 2001) showed that emotions associated with certainty appraisals increase the tendency to use intuitive strategies, heuristics, and biasing cues; whereas uncertainty-associated emotions increase the need for extra information, and lead to deliberative processing in reasoning and decision making tasks (e.g., Bagneux et al., 2012, 2013; Bollon, & Bagneux, 2013; Tiedens, & Linton, 2001). In the present study, we aimed to test the modulatory effects of emotional (un)certainty on a different cognitive domain, i.e. rule-based versus similarity-based categorization processes. In accordance with this purpose, we conducted four experiments using the categorization task introduced by Brooks and colleagues (Allen, & Brooks, 1991; Regehr, & Brooks, 1993). Specifically, participants were given a perfectly predictive classification rule, and asked to categorize the stimuli according to that rule by receiving feedbacks. After the training phase, their emotional state was manipulated, and they performed the test phase without receiving feedbacks. We hypothesized that, participants in the certainty-associated emotion conditions would rely more on similarity-based categorization processes, whereas participants in the uncertainty conditions would tend to use rule-based categorization processes. The results were mostly in the expected direction, demonstrating that in comparison with certainty-associated emotions (i.e., disgust and happiness), uncertainty-associated emotions (i.e., fear and fear/anxiety) decreased the exemplar effects, and enhanced the reliance on rule-based strategies while categorizing the transfer stimuli in the test phase. The findings were discussed in the frame of emotional theories, and depth of processing models.
Benzer Tezler
- Duyguların ahlaki temeller ile ilişkisi
The relationship between moral foundations and emotions
MELİKE YAŞAR
- 8. sınıf öğrencilerinin kesirlerde sayı duyularının incelenmesi
The analyse of the 8th grade student's number sense of fractions
AYGÜL KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiSınıf Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİMET PIRASA
- Mehmet Şemseddin Günaltay'ın din, dindar ve dinler anlayışı
Mehmet Şemseddin Günaltay's understanding of religion, religions and religions
GÖKHAN DÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeKafkas ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ÖZTÜRK
- Türkçe metinlerde duygu analizi
Sentiment analysis in Turkish texts
CUMALİ TÜRKMENOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET CÜNEYD TANTUĞ