Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin 'Etvâr-ı Hâcegân' isimli eseri (Metin ve inceleme)
Köstendilli Süleyman Şeyhî's 'Etvâr-ı Hâcegân' (Text and analysis)
- Tez No: 570043
- Danışmanlar: PROF. DR. HİMMET KONUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu tezin amacı, Nakşibendî şeyhi olan Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi vermek ve onun Etvâr-ı Hâcegân adlı eserini incelemektir. Tezin birinci bölümünde Süleyman Şeyhî'nin hayatı, eserleri, tasavvufi şahsiyeti kısaca belirtilmiştir. İkinci bölümde Etvâr-ı Hâcegân tanıtılmış ve on üç başlık altında tahlil edilmiştir. Üçüncü bölümde ise Etvâr-ı Hâcegân'ın tavsîfi ve günümüz Türkçe harflerine aktarımı yapılmıştır. Süleyman Şeyhî (Doğum: 1750, Ölüm:1820) Bulgaristanda yaşamış, yaşadığı bölgede tasavvufi hayat ve Nakşibendîliğin yayılmasında etkili olmuş önemli bir Osmanlı mutasavvıfı ve ilim adamıdır. Köstendilli otuzdan fazla eser kaleme almıştır. Bunlardan biri Etvâr-ı Hâcegân'dır. Etvâr-ı Hâcegân'da, Nakşibendî tarîkatının usûl ve âdâbını belirtmiş, tarîkata yeni girenlerin ve mürîdlerin istifade edebilmeleri için önemli temel tasavvufî ıstılahları izah etmiştir. Özellikle zikir kavramı üzerinde durmuş, kelime-i tevhid ve ism-i Celâl zikirlerinin mahiyeti, nasıl yapılacağı ve diğer zikir çeşitleri hakkında açıklamalar yapmıştır. Bazı tasavvuf büyüklerinin tavsiye ettikleri zikre bedel râbıtayı hoş görmemiştir. Vukûf-i adedî ve vukûf-i zamâni prensiplerini diğer tasavvuf büyüklerinin aksine önemli bulmuştur. Etvâr-ı selâse kavramının izahında Nakşibendî sâliklerinin tavırlarını beyan etmiş ve bunların kelime-i şehâdet, ism-i Celâl ve râbıta olduğunu belirtmiştir. İbârât-ı semâniyeyi (Kelimât-ı kudsiyye) açık bir şekilde izah etmiş, hatm-i hâcegân'ın yapılışını, beyân-ı teba'iyyet konu başlığında tarîkata giriliş şeklini ve zikirin nasıl telkin edileceğini açıklamıştır. Seher vaktinde zikrin yapılma şekli, nezrin usûlü, duaların sırları ve şeyhlerin nefeslerinin tesiri hakkında açıklamalarda bulunmuştur. Zikir ve tarîkatın semerelerini beyan ederken; aşk ve muhabbet yolunun elde edilme şekli, tarîkatin usûlünde riyâzetin yapılışı ve nur-ı marifetin elde edilişi hakkında kıymetli bilgiler vermiştir. Şeyhlikte hilafetin usulünü anlatmış, makam-ı irşâdda olanların hepsinin kâmil olması gerektiğini, doğruluk, ihlas ve istikâmetin şart olduğunu beyan etmiştir. Ayrıca rü'ya ta'biriyle ilgili olarak bilinmesi gereken temel bilgileri aktarmıştır. Tarîkat silsilesini vermiş, yaratılışın gayelerini belirtmiş ve Nakşibendî tarîkatına intisabın nasıl olacağını açıklamıştır. Sonuç olarak; bu tez çalışması ile Nakşibendî tarîkatının özellikleri, zikrin önemi, faydaları ve yapılışı açıklanmıştır. Etvâr-ı Hâcegân, tarîkatın gayesinin Allah'ı bilmek ve sevmek olduğunu, bunun neticesinde Allah'ın rızasının kazanılacağını muhtasar bir şekilde açıklayan bir eser olarak dikkat çekmektedir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this thesis was to give information about the life and works of the Köstendilli Süleyman Şeyhî who is the Naqshbandi sheikh and to examine his work called Etvâr-ı Hâcegân. In the first chapter of thesis, the life, works and mystical personality of Suleyman Shaykh was briefly given. In the second chapter Etvâr-ı Hâcegân was introduced and analyzed under thirteen topics. In the third chapter, the qualities of Etvâr-ı Hâcegân were presented and transferred to today's Turkish letters. Süleyman Şeyhî (Born: 1750, Death: 1820) is an important Ottoman Sufis and scientist, has lived in the territory of the country whose name is Bulgaria today, and he was influential in spreading Sufi life and Naqshbandi tariqa in the region where he lived. Köstendilli has written more than thirty books. One of them is Etvâr-ı Hâcegân. In Etvâr-ı Hâcegân, he explained the basic terms and the manners and methods of the Naqshbandi tariqa, and explained the important basic tasawwuf information for the benefit of the newcomers and the disciples (murids). Especially, he put emphasis on the concept of dhikr. He also made an explanation of the word of tewhid (the word of confession of Allah's One-ness/Allah's Uniqueness), the essence of the dhikr of İsm-i Celal (The name of Allah), the way of doing it and other types of dhikrs. He did not welcome the rabitah which accepted as equal to dhikr, which were recommended by some notable sufi leaders. He considered the principles of the quantity (vukûf-i adedî) and time of knowledge (vukûf-i zemânî) very important, conversely the other sufi leaders. While explaining the concept of etwar-ı salasah, he stated the attitudes of Nakşibendî murids as the Islamic confession of faith (The shahada), ism-i Celâl and rabitah. He clearly described the eight expressions (the words of sacred) and how to do khatm-i khwajagan (the khatm or recitation signifies the complete recitation of the Qur'an). Under the explanation of obedience, he also explained how to enter a tariqa and preach dhikr. Süleyman Şeyhî indicated how to do dhikr at dawn, how to make a vow, secrets of prayers and the power of sheikhs' breath. While he explained the benefits of dhikr and tariqa, he clarified how to obtain the path of divine love and fondness, and the light of religious knowledge how to do ascetic implementations in the tariqa's way. He explained on how the caliphate should proceed in sheikdom and stated that everyone in the position of guiding (murshid) should be perfect human being and that righteousness, sincere commitment, istiqâmat (right way) are all required attributes. Moreover, he provided essential information about dream interpretation, silsila (tariqa chain), the goals of creation and how to commit to Naqshbandi Tariqa. As a conclusion, Etvâr-ı Hâcegân which explains the characteristics of Naqshbandi tariqa, the importance of zikr and applying it and knowing that the purpose of the tariqa is to know and love Allah, was brought into the world of science today with this thesis.
Benzer Tezler
- Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin Medâr-ı Sâlikân ve Etvâr-ı Hâcegân eserleri (İnceleme ve metin)
Köstendilli Süleyman Şeyhi's Works of Medar-ı Salikan and Etvar-ı Hacegan (Anlysing and text)
MEHMET TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEYSEL AKKAYA
- Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin Sübhatü'l-Levâyıh adlı eseri (metin-inceleme)
Suleyman Sheikhi of Kostendil's work entitled Subhat al-Lavayih (text and analysis)
FEYZA IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAFİ ARPAGUŞ
- Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin Kitâb-ı Tâlia fî Esrâri'l İlâhiyyeti's-Sermediyye isimli eseri (Metin-inceleme)
Kostendilli Suleyman Sheikhî's work titled Kitâb-ı Tâlia fî Esrâri'l İlâhiyyeti's-Sermediyye (Text-analysis)
KEVSER AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİM ARSLAN
- Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin Mektûbât-ı Erbaîn, Terkîbât-ı Erbaîn ve Te'vîlât-ı Erbaîn isimli eserleri (inceleme ve metin)
Köstendilli Süleyman Şeyhi's Treatises of Mektubat-ı Erbain, Terkibat-ı Erbain and Te'vilat-ı Erbaîn (Text-anlysing)
HADİCET ÜL KÜBRA ÖKSÜZ
- Köstendilli Süleyman Şeyhî'nin 'Lemeât-ı Nakşbend' adlı eseri (inceleme ve metin)
Süleyman Şeyhî of Köstendilli?s work titled ?Lamaat-i Naqshiband? (text and evaluation)
ENGİN BEDİR