Geri Dön

Emrullah Efendi'nin 'İlm-i Ahlâk' adlı eserinin çeviri yazısı ve eserin Euthyphron dilemması bağlamında tahlili

The transliteration of Emrullah Efendi's 'İlm-i Ahlāk' book and the analysis of the book in the context of Euthyphro dilemma

  1. Tez No: 592769
  2. Yazar: ZEYNEP ÖZÇELİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. RECEP ALPYAĞIL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Emrullah Efendi, İlm-i Ahlâk, Ahlâkın Kaynağı, Emrullah Efendi, Ilm-i Ahlāk, the Source of Moral
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Din Felsefesi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 203

Özet

“İlm-i Ahlâk”eseri, Emrullah Efendi (1858-1914)'nin Dârülfünûn-ı Şâhânede okutulmak üzere 'hikmet-i nazariye' derslerinden ahlâk felsefesi için hazırladığı ders takrirleridir. Çok yönlü bir kişilik olan Emrullah Efendi'nin felsefeci yönünü ortaya çıkaran bu eser, nazarî ve amelî ahlâka ilişkin meseleleri tartışmaktadır. Nazarî ahlâk konuları altında mütalaa edilen ahlâkın kaynağı problemi de bu meseleler arasında yer almaktadır. Bu tez kapsamında, ahlâkın kaynağı problemi“Euthyphron dilemması”bağlamında ele alınmaya çalışılmıştır. Ahlâkın kaynağı problemi, ahlâk felsefesini olduğu kadar 'Tanrı-ahlâk ilişkisi'ne temas etmesi bakımında din felsefesini de ilgilendirmektedir. Meseleye dair bu bağlamda yürütülen tartışmalar, Euthyphron dilemması başlığı altında toplanmaktadır. Söz konusu dilemmanın, 'ahlâkın kaynağını Tanrı iradesine dayandıran' yönü“ilâhî buyruk teorisi”, 'ahlâkın kaynağını Tanrı iradesi dışında bir ilkeye dayandıran' yönü ise genel olarak“doğal yasa teorisi”şeklinde isimlendirilmektedir. Bu çalışma kapsamında çeviri yazısı sunulan“İlm-i Ahlâk”eserinin tahlil edilmesiyle Emrullah Efendi'nin, ahlâkın kaynağına ilişkin teolojik karakterli bir doğal yasa görüşü benimsediği sonucuna varılmıştır. Nitekim düşünüre göre, ahlâkî ilke ve normların kaynağı akıl olup herhangi bir kuvvetin müdahelesi gerekmeksizin yine akıl vasıtasıyla keşfedilmektedir. Diğer taraftan o, akla bu salahiyeti verenin ve insanı iyi ile kötünün belirlenmiş olduğu bir tabiat üzere var edenin Tanrı olduğuna inanmaktadır. Buradan hareketle düşünürün, ahlâkın kaynağını doğrudan Tanrı iradesine atfetmek yerine Tanrı'nın yaratmış olduğu insan tabiatına işaret ettiği görülmüştür.

Özet (Çeviri)

“Ilm-i Ahlāk”is the lecture notes prepared by Emrullah Efendi (1858-1914) for moral philosophy from 'hikmet-i nazariye' lectures to be instruct at Dārulfunūn-ı Şāhāne. This book revealed Emrullah Efendi's philosophical side who is a versatile person, discusses matters are related to theoretical and practical morality. The problem of the source of morality which is considered under the theoretical morality matters is also among these matters. In the scope of this thesis, it was tried that to analyse the problem of the source of morality in the context of“Euthyphro Dilemma”. The problem of the source of morality is related to philosophy of religion in terms of addressing the relationship between God and morality as much as related to moral philosophy. The discussions on the problem in this context, collect under the heading of Euthyphro Dilemma. An aspect of Dilemma in question 'grounding the source of morality on God's will' is called“divine command theory”; and another aspect 'grounding the source of morality on a principle out of God's will' is called“natural law theory”. By the analysis of Ilmi Ahlāk whose transliteration is presented in the scope of this work, it is concluded that Emrullah Efendi approved a theological theory of natural law related to the source of morality. Indeed according to thinker, the source of moral principles and norms is reason and it is explored by reason without intervention of any force. Otherwise, he claimed that it is God who gave this ability to reason and who created man in accordance with a nature that good and evil are determined it in. From this point of view, it has been understood that althought the thinker did not directly ascribe the source of morality to God's will, he pointed to the human nature created by God.

Benzer Tezler

  1. Nurettin Topçu ve Hilmi Ziya Ülken'in eğitim düşünceleri ve eğitim felsefeleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma

    A comparative study on the educational views and philosophy of education of Nurettin Topçu and Hilmi Ziya Ülken

    BUKET KAYIŞLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Eğitim ve ÖğretimFırat Üniversitesi

    Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNDÜZ

  2. Emrullah Efendi'nin İkdam gazetesindeki felsefe ve bilim terimlerine dair makaleleri

    Emrulah Efendi's articles on philosophy and science published in İkdam newspaper

    MERYEM ÜKE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    FelsefeMarmara Üniversitesi

    İlahiyat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL KARA

  3. Bir eğitim bakanı olarak Emrullah Efendi'nin eğitim felsefesi politikaları ve uygulamaları 1908-1914

    As a minister of education Emrullah Efendi's philosophy of education, his educational politics and practicies 1908-1914

    MUAMMER İPEK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CEMAL TOSUN

  4. Kur'ân kıssalarının tefsirinde Arâisü'l-Kur'ân örneği

    An example of 'Arâisü'l-Kur'ân' in the exegesis of Quranic narratives

    EMRULLAH TOPRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET KILIÇARSLAN

  5. Emrullah Muhammed B. Zeyrek Efendinin Şerhu Mesâliki'l-Halâs fî Mehâliki'l-Havâs' adlı eserinin edisyon kritiği

    The critical edition of Emrullah B. Zeyrek efendi's Şerhu Mesâliki'l Helâs fî Mehâliki'l-Havâs

    HÜSEYİN SIRRI SUNAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DilbilimAtatürk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL İBRAHİM TANÇ