Xwêndinewey dû romanî Pêşbaziya Çîrokên Neqediyayî û Gaboȓ be gwêrey teorîy rexneyî Louis Althusser
Louis Althusser'in eleştirel teorisi bağlamındaPêşbazîya Çîrokên Neqedîyayî ve Gabor adlı romanlar
- Tez No: 612291
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR, DOÇ. DR. SEYED BAKHTİAR SADJADİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kürtçe, ideoloji, baskı aygıtı, özne, Bakur, İran Kürdistanı, Pêşbazîya Çîrokên Neqedîyayî, Gabor, Kurdish language, ideology, respresive State apparatuses, ideological State apparayuses, the subject, subjectivation, North and East of Kurdistan, Pêşbaziya Ҫîrokên Neqediyayî, Gabor
- Yıl: 2019
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Bu çalışma çoğunlukla Bakûr ve İran Kürdistanı'nda dil sorunu ile ideolojinin Kürt bireyinin bu sorunla yüzleşme sırasındaki özneleşme sürecine etkisine eğilmekte. Bunun için Şener Özmen'in Pêşbazîya Çîrokên Neqedîyayî adlı romanı ile Seyed Qader Hidayeti'nin Gabor adlı romanı Louis Althusser'in“ideoloji”,“devletin baskı ve ideolojik aygıtları”ve“özne”kavramları bağlamında ele alındı. Çalışma fiziksel baskının yanı sıra Kürtçenin ideolojik aygıtlar yoluyla marjinalleştirme sürecine maruz bırakıldığını göstermekte. Bu süreçte, Althusser'in teorisine göre, devlet ile işbirliği içerisinde dört etkin aygıt olan aile, okul, din ve medyanın itaatkâr bir özne oluşturmayı başardıkları görülmüştür. Bu oluşturulan özneler ideolojik uygulamalarla beraber baskı kullanma yoluyla itaatkâr olmayan özneler için en çok engel oluşturan kişilerdir. Her iki romanın başkahramanları dil savunucusu üç özne olarak egemen ideolojiye itaat etmezler. Bu yüzden tehditle karşı karşıya kalırlar ve bu kahramanlardan bir tanesi dini kurumlar yoluyla kandırılan bir özne tarafından öldürülür. Diğerleri ise zorunlu olarak kaçma yolunu seçerler. Her iki metindeki itaatkâr özneler baskı ve ideolojik aygıtların etkisi altında oluşturulmuşlardır. Fakat Gabor adlı romanda baskı daha egemendir. Pêşbazîya Çîrokên Neqedîyayî adlı romanda ise ideolojik aygıtlar baskın olup bu aygıtlar Kürt dilini marjinalleştirme sürecinde başarılı olmuşlardır; öyle ki özneler zorla benimsetilen durumu“özgürce”yeniden üretirler. Bundan dolayı ideolojinin gizli gücü ve Bakûrdaki dil baskısının şiddeti göz önüne alındığında Bakûrdaki egemenlerin daha başarılı bir şekilde hedeflerine ulaştıkları söylenebilir. Bununla beraber Gabor adlı romandaki itaatkâr öznelerin yazılı Kürt diline karşı olan tutumları Pêşbazîya Çîrokên Neqedîyayî adlı romandaki öznelerin tutumlarına bir dereceye kadar benzese de fakat onlar baskı aygıtına karşı duydukları korku ve yıldırma yüzünden dillerine karşı çıkarlar ve ideoloji tam anlamıyla beyinlerini işgal edememiştir. Genel olarak Gabor'daki baskın ortam; baskı, umut ve başkaldırı iken Pêşbazîya Çîrokên Neqedîyayî'nin baskın ortamı ise ideoloji, umutsuzluk ve başarısızlıktır. Buna rağmen adı geçen romanda hocasını öldüren katilin pişman olması, onun fikirlerinin hakikatini anlaması ve ayrıca Gabor'daki başkahramanların yılmayıp dil uğruna isyan etmeleri direnişin sürekliliğinin göstergesidir.
Özet (Çeviri)
The presentstudy mostly sets out to shed light on the question of language in the North and East of Kurdistan and the impacts of ideology on the process of being subjected for the individual Kurd encountering with the question. Accordingly, two novels, Pêşbaziya Ҫîrokên Negediyayî by Şener Ozmen and Gabor by Seyed Qader Hidayeti, have been examined with respect to the critical concepts of“ideology”,“repressive and ideological State appartuses”and“the subject”in Louis Althusser's critical approach. The study indicates that, the physical suppression, through ideological systems, and the process of marginalizing the Kurdish language have been on progress simultaneously. Cooperating with the State in this process, according to Althusser's theory, four systems including family, school, religion and media have been successful in creating the given up subject. These subjects in sync with the ideological practice have created obstacles for the disobedient subjects through using the suppression. The protagonists of both novels, as three subjects of language protector, do not give in to the predominant ideology; for this, they found themselves in a great hazer, which, later on, caused one of them to be killed by one of the dishonest subjects of the religious system, and the rest of them ran away helplessly. Being under the influence of the two systems of suppression and ideology, the obedient subjects in both texts have compromised. However, whereas in Sorani text suppression is more prominent, in Kurmanji text the ideological system is more prominent and has been successful in the process of marginalizing Kurdish language. Therefore, regarding the hidden force of ideology and the condition of language suppression in the North of Kurdistan, the authorities in this region have more successfully met their objects. In Gabor, although the obedient subject's requirement for Kurdish written language is to some extent the same as the North section, people here are opposing their own language mostly because they are scared and terrified by the authoritie, and ideology, here, does not succeed to capture all their mind. Generally, the most recurrent themes in Gabor are suppression, hope, and uprising, while in Pêşbaziya Ҫîrokên Neqediyayî the themes include ideology, helplessness, and failure. Despite of these, the murderer's regret - in the forgoing novel - of the killing the protagonist, his master, and understanding the reality of his opinion, and the persistence of the protagonist in Gabor and their insurrection for language indicate the continuity of resistance.
Benzer Tezler
- Xwendineke Baxtînyen di sê romanên kurdî de
Üç kürt romanının Bahtinyen bir okuması
ÜMRAN ALTINKILIÇ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Xwendineke baxtînyen di Sê romanên Kurdî de
Üç Kürt romanının bahtinyen bir okuması
ÜMRAN ALTINKILIÇ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR