Aleksitimi ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide yaşantısal kaçınma ve duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolü
Mediating role of experiential avoidance and emotion regulation difficulties in the relationship between alexithymia and psychological symptoms
- Tez No: 629106
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN DAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Aleksitimi, Yaşantısal Kaçınma, Duygu Düzenleme, Psikolojik Belirtiler, Alexithymia, Experiential Avoidance, Emotion Regulation Difficulties, Psychological Symptoms
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Çalışmada aleksitimi ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide yaşantısal kaçınma ve duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolünün araştırılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda gerekli etik izinler alınmış ve Hacettepe Üniversitesi'nde lisans eğitimi alan 424 öğrenciden (245 kadın, 179 erkek) veri toplanmıştır. Veriler toplanırken ilk olarak öğrencilerden Bilgilendirilmiş Onam Formu'yla yazılı izinleri alınmıştır. Daha sonra gönüllü olarak çalışmaya katılmayı kabul etmiş öğrenciler Demografik Bilgi Formu, Toronto Aleksitimi Ölçeği-26, Duygu Düzenleme Güçlükleri Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri ölçeklerinden oluşan ölçek setlerini doldurmuşlardır. Aleksitimi, yaşantısal kaçınma, duygu düzenleme güçlükleri ve psikolojik belirtiler değişkenleri arasındaki ilişkileri değerlendirmek için Korelasyon analizleri yapılmıştır ve değişkenler arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Aleksitimi, yaşantısal kaçınma, duygu düzenleme güçlükleri ve psikolojik belirtiler değişkenleri cinsiyet değişkeni açısından değerlendirildiğinde tüm ana değişkenler açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ancak Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği'nin alt ölçeği olan Dürtüsellik alt ölçeğinde erkeklerin, Kısa Semptom Envanteri alt ölçeği olan Somatizasyon alt ölçeğinde kadınların istatistiksel olarak anlamlı derecede daha fazla puan aldıkları görülmüştür. Aleksitimi ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide yaşantısal kaçınma ve duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rollerini incelemek için Seri Çoklu Değişken Analizi yapılmıştır. Sonuçlar incelendiğinde, aleksitimi ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide yaşantısal kaçınma ve duygu düzenleme güçlükleri değişkenlerinin birlikte aracı rollerinin olduğu görülmüştür. Bu aracı değişkenlere tek tek bakıldığında ise duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolü olduğu ancak yaşantısal kaçınmanın aracı rolü olmadığı görülmüştür. Bu nedenle ek analizler yapılmıştır ve alanyazında da olduğu gibi somatizasyon ve depresyon alt ölçekleri için bakıldığında yaşantısal kaçınmanın aracı rolü olduğu görülmüştür. Çalışmanın tüm bulguları alanyazın ışığında tartışılmıştır. Çalışmanın sonuçları, sınırlılıkları ve klinik doğurguları açıklanmış ve yeni çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In the study, it was aimed to investigate the mediating role of experiential avoidance and emotional regulation difficulties in the relationship between alexithymia and psychological symptoms. In this context, necessary ethical permissions were obtained and data were collected from 424 students who received undergraduate education at Hacettepe University. While collecting the data, firstly the written consent of the students was obtained with the Informed Consent Form." Then, students who voluntarily agreed to participate in the study filled the scale sets consisting of the Demographic Information Form, the Toronto Alexithymia Scale-26, the Emotion Regulation Difficulties Scale and the Brief Symptom Inventory. Correlation analyzes were conducted to evaluate the relationships between the variables of alexithymia, experiential avoidance, emotion regulation difficulties and psychological symptoms, the relationships between the variables were found statistically significant. When the variables of alexithymia, experiential avoidance, emotion difficulties and psychological symptoms were evaluated in terms of gender variable, no statistically significant difference was found in terms of all main variables. However, in the Impulsivity subscale, which is the subscale of Difficulties in Emotion Regulation Scale, and in the Somatization subscale of the Brief Symptom Inventory subscale, women scored significantly more. Serial Multiple Mediator Analyzes was performed to examine the mediating roles of experiential avoidance and emotion regulation difficulties in the relationship between alexithymia and psychological symptoms. When the results are examined, it is seen that the variables of experiential avoidance and emotional regulation difficulties play mediating role together in this relationship. When these mediating variables are analyzed one by one, it was seen that emotion regulation difficulties has mediating role, but experiential avoidance does not have a mediating role. For this reason, additional analyzes have been made and, as in the literature, it has been observed that, for somatization and depression subscales, experiential avoidance plays a mediating role. All findings of the study were discussed in the light of the literature. The results, limitations and clinical implications of the study were explained and suggestions for new studies were given.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları ve bağlanma biçiminin depresyon ve kaygı belirtileri ile ilişkisinde aleksitiminin aracı rolünün incelenmesi
The investigation of the mediator role of alexithymia on the relationship of childhood traumas and attachment style with depression and anxiety symptoms in university students
İPEK ŞENKAL
- The mediating role of marital adjustment and parenting stress on the relationship between alexithymia and psychopathology
Aleksitimi ve psikopatoloji arasındaki ilişkide evlilik uyumu ve ebeveynlik stresinin aracı rolü
BEYHAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
PsikolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEN MARAŞ
- Üstbiliş ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişki: Aleksitiminin rolü
The relationship between metacognition and psychological symptoms: The role of alexithymia
AYSU TAŞPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ ŞARLAK
- Algılanan ebeveynlik tutumları ile psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide aleksitiminin aracı rolü
He intermediate role of alexitimia in the relationship between perceived parenting attitudes and psychological symptoms
EVİN AYDİN YÖNTEM
- Algılanan ebeveyn kabul ve reddi ile somatik belirtiler arasındaki ilişkinin psikolojik uyum ve aleksitimi temelinde incelenmesi
An investigation of the relationship between the perceived parental acceptance and rejection and somatic symptoms on the basis of alexithymia and psychological adjustment
ZEYNEP HAKTANIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMarmara ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ IŞIL ÇOKLAR