Bekleidungsbezeichnungen im Deutschen und im Türkischen. Eine wortfeldduntersuchung
Türkçe ve Almanca giysi adlarının karşılaştırılması. Anlam alanı çalışması
- Tez No: 63849
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ŞERİFE YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, Dilbilim, German Linguistics and Literature, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 304
Özet
II ÖZET Günümüzde giyinme her ne kadar kültürel bağlamda yeni bir anlayışın göstergesi sayılsa da,“Üst Yontma Taş Devri'nde insanoğlu giyinmeyi soğuyan iklime karşı korunmak amacıyla icad etmek durumunda kalmıştır. İlk konfeksiyon ürünleri ”Üst Yontma Taş Devri"nde, yani yaklaşık olarak 15 bin yıl öncesinden başlamış denilebilir. İğneyi bulan insanoğlu, hayvan postlarım bir kumaş gibi yan yana getirip dikiyor ve istediği şekilde giysi hazırlıyordu. Her ne kadar günümüzde çağdaş insanın KIYAFETinde ortak özellikler giderek artsa da, ulusal bazda ele alındığında, çok çeşitli özellikler göstermektedir. Burada ön plana geçen, ulusal özellikler ve coğrafî koşullardır. Her ulusun kültürel özellikleri bir yerde o ulusun KIYAFETini belirler. KIYAFETe bireysel olarak yaklaştığımızda ise, kişinin karakterini ve özelliğini yansıttığını görürüz. Burada KIYAFET o kişiyle bütünleşmiştir, onun bir simgesi haline gelmiştir. Örneğin Charlie Chaplin'in kılık kıyafeti onu bir yerde ŞARLO yapmıştır. İğne ipliğin icadı ile başlayan insanın giyim kuşam konusundaki uygarlığı, ateşin bulunması kadar önemlidir. İnsanı iklim şartlarına karşı güçlü kılan, zarif, bakımlı, farklı farklı renklerle bezenmiş canlı insan şekline sokan, kadını erkekten, erkeği kadından, çocuğu yetişkinden ayıran bu uygarlıktır. Almanca ve Türkçe giysi adlarını araştıran çalışmamız, yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Anlambilim ve Sözlükbilim hakkında kısa teorik bilgiler sunulur. Böylece tezde işlenen konunun çerçevesi çizilir. Tezin ikinci bölümünde ise İdyografik Sözlük'ler genel olarak açıklanır ve araştırmamızın malzemesini oluşturan DORNSEIFF, WEHRLE/EGGERS ve Recai CİN'in sözlükleri tanıtılır.III Üçüncü bölümde DORNSEIFF, WEHRLE/EGGERS ve CİN'in sözlüğün- deki kıyafet isimleri liste halinde sunulur. Daha sonra iki Almanca sözlükten alman kıyafetler bir tek listede birleştirilir. Bu listeyi oluşturmak için alınan kurallar CİN'e de aynen uygulanır. Böylece listelerin karşılaştırılması kolaylaştırılır. Dördüncü bölümde, idyografik sözlüklerden alınmış olan Almanca ve Türkçe kıyafet isimlerinin STEUERWALD, DENKER-DAVRAN ve HEUSER-ŞEVKET gibi iki dilli sözlüklerde mevcut olup olmadığı araştırılır. Bu araştırmanın sonucu tabela biçiminde verilir. Beşinci bölümde kıyafet isimlerinin sözlüklerdeki mevcudiyetinin kritiği, istatistikler eşliğinde yapılır. İlk önce Almanca' da mevcut olan kıyafet isimlerinin DORNSEIFF ve WEHRLE/EGGERS sözlüklerindeki dağılımı gösterilir. Sonra STEUERWALD ve DENKER-DAVRAN'ın Almanca-Türkçe sözlüğünün kritiği daha sonra da Türkçe-Almanca STEUERWALD ve HEUSER-ŞEVKET'ın sözlüğünün kritiği yapılır. Kıyafet isimlerinin bu sözlüklerde bulunup bulunmadığı, bulunuyor ise de, aynı mı, farklı mı ele alındıkları titizlikle yüzdelerle incelenir. Tezin altıncı bölümünde çevirileri ile birlikte üç edebi eser, kıyafet ismi açısından incelenir. Orjinaldeki kıyafet isimlerinin çevride bulunup bulunmadığına bakılır. Çevirinin doğru, yanlış veya eksik yapıldığı araştırılır. Eserlerdeki kıyafet isimlerinin DORNSEIFF, WEHRLE/EGGERS ve CİN'in idyografik sözlüklerinde hangi yüzdelerle bulunduğu gözler önüne serilir. Yedinci ve son bölüm ise tez sonuç bölümüdür. Burada elde edilen bütün sonuçlar bir arada göz önüne serilir. Ekler bölümünde, altıncı bölümde incelenmiş olan eserlerde bulunan kıyafet ismi içeren cümleler çevirileri ile birlikte sunulur. Burada açıkça kıyafetlerin doğru, yanlış, eksik çevrilmiş veya hiç çevrilmemiş oldukları titizce gösterilir.
Özet (Çeviri)
IV ZUSAMMENFASSUNG Die vorliegende MagisterarbeüV in der Bekleidungsbezeichnungen im Deutschen und Türkischen erforscht werden, besteht aus insgesamt sieben Teilen. Im ersten Teil der Magisterarbeit wird eine kurze Einfuhrııng in die Semantik und Lexikologie gemacht. Somit wird das bearbeitete Thema in diesem Rahmen zu verdeutlichen versucht. Im zweiten Teil wird auf den Begriff des idiographischen Worterbuehes nâher eingegangen und die drei idiographischen Worterbiicher DORNSEIFF, WEHRLE/EGGERS und Reeai CİN, aus denen die Materialbasis der vorliegenden Arbeit entnommen wurde, erlâutert. Im dritten Teil werden zuerst die Bekleidungsbezeichnungen aus den Worterbuchern von DORNSEIFF, WEHRLE/EGGERS und CİN zuerst anhand unbearbeiteter Listen gezeigt. Dann werden die Bezeichnungen aus den deutschsprachigen idiographischen Worterbuchern anhand einer Liste zusammengestellt. Nach dem Verfahren dieser Liste werden auch die Bekleidungsbezeichnungen aus CİN wiedergegeben. Somit wird der Vergleich zwischen den Bezeichnungen beider Sprachen erleichtert. Im vierten Teil wird nun untersucht, wie die deutschen und türkischen Bekleidungsbezeichnungen in den zweisprachigen Worterbuchern von STEUREWALD, DENKER-DAVRAN und HEUSER-ŞEVKET vorhanden sind. Dieser Teil der Untersuchung wird tabelarisch gezeigt.im fünften Teil der Arbeit begiımt nun die Kritik. Das Vorhandensein der BeMeidungsbezeichnungen in den deutschspraehigen idiographisehen Worterbuchern DORNSEIFF und WEHRLE/EGGERS und zweisprachigen Worterbuchern STEUERWALD, DENKER-DAVREN und HEUSER-ŞEVKET wird anhand Graphiken besser vor Augen gefuhrt. Zuerst wird die Verteilung der deutschen Bekleidungsbezeiehnungen aus den Worterbuchern DORNSEIFF und WEHRLE/EGGERS gezeigt. Dann werden die Deutsch-Turkischen Worterbucher STEUERWALD und DENKER-DAVRAN, danach die TürMsch-Deutschen Worterbucher STEUERWALD und HEUSER-ŞEVKET kritisiert. Es wird festgestelhV ob die Bekleidungsbezeiehnungen in diesen Worterbuchern vertreten sind oder nicht, und wenn, ob sie in beiden Worterbuchern gleich oder verschieden vorhanden sind. Im sechsten Teil der Arbeit werden drei Romans mit ihren Übersetzungen auf Bekleidungsbezeiehnungen untersucht. Diese sind“Königliche Hoheit”von Thomas MANN,“Ortadirak”von Yaşar KEMAL und“Fikrimin İnce Gülü”von Adalet Ağaoğlu. Es wird erforsem, ob und wie die Bekleidungsbezeiehnungen aus den idiographisehen Worterbuchern DORNSEIFF, WEHRLE/EGGERS und CİN in den Orijinalen und den Übersetzungen dieser Romane vorhanden sind. Auch hier werden die Resultate anhand Graphiken verdeutlicht Der letzte und siebte Teil der Arbeit ist die abschlieBende Betrachtung, in der aile Ergebnisse noch einmal zusammen vor Augen gefîihrt werden. Dieser Teil der Arbeit enthâlt aile wichtigen Ergebnisse unserer Erforschung. Im Anhang werden die Sâtze mit Bekleidungsbezeiehnungen aus den drei Romanen wiedergegeben. Hier ist deutlich zu sehen, ob die Bekleidungsbezeiehnungen in die Zielsprache richtig, falsch, unvollstandig oder überhaupt nicht übersetzt worden sind.