Geri Dön

Cüce kertenkelenin, Parvilacerta parva (Boulenger, 1887), Anadolu Yarımadası'ndaki biyocoğrafyası ve haplogrup kompozisyonu üzerine araştırmalar

Investigations on biogeography and haplogroup composition of dwarf lizard, Parvilacerta parva (Boulenger, 1887), in Anatolian Peninsula

PDF İndir

  1. Tez No: 641711
  2. Yazar: MEHMET KÜRŞAT ŞAHİN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ZAFER AYAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Biyoloji, Biology
  6. Anahtar Kelimeler: cüce kertenkele, Parvilacerta parva, Anadolu, morfoloji, filogeni, tür dağılım modeli, dwarf lizard, Anatolia, Parvilacerta parva, morphology, phylogeny, species distribution model
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Zooloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 212

Özet

Bu çalışma kapsamında yayılış alanının çok önemli bir kısmı Anadolu Yarımadası olan cüce kertenkelenin (Parvilacerta parva) populasyonları arasındaki morfolojik ve filogenetik ilişkiler araştırılmıştır. Ayrıca iklimsel faktörlerin türün dağılımını günümüzde ve geçmişte (son buzul maksimumunda) nasıl etkilediği ortaya konarak, türün dağılım model haritaları çıkarılarak, olası sığınak alanları belirlenmiştir. Modelleme çalışmalarından elde edilen sonuçlar, cüce kertenkelenin Anadolu populasyonlarının kolonize olmasında özellikle iklime bağlı faktörlerin etkili olduğunu göstermiştir. Geçmişte yoğunlukla Batı Anadolu'ya ve Van yöresine sığınan kertenkeleler, günümüzde ise Anadolu'nun step habitatlarına yayılmış durumdadırlar. Morfolojik karakterler üzerinden yapılan istatistiksel analizler de, türün yayılış dinamiklerine uygun olarak, günümüz coğrafyası ve yer şekillerinden ziyade, geçmişten gelen iklim bazlı hareketliliğin bir sonucu olarak makrobölgesel düzeyde kolonileşmelerinin olduğunu göstermiştir. Bu kapsamda belirlenen Doğu, Orta ve Batı Anadolu makrobölgeleri arasında, özellikle kafa kısmına ait morfolojik karakterlerde, kademeli değişimler ve anlamlı korelasyonlar belirlenmiştir. Filogenetik analizler ise mitokondrial sitokrom b geni (862 bç) üzerinden yapılmıştır. Bu gene ait diziler, maksimum benzerlik, maksimum parsimoni ve Bayes çıkarımı ile test edilmiştir. Tür içi bir çalışma olduğu için, bazı dallara ait bootstrap değerleri çok yüksek belirlenemese de, özellikle Bayes çıkarımı analizi ile Doğu Anadolu populasyonlarının, Orta ve Batı Anadolu populasyonlarından ayrı bir kladda oldukları, Van populasyonunun Doğu Anadolu'dan ziyade, Orta Anadolu populasyonuna daha yakın bir dalda kümelendiği, en genç populasyonların ise Batı Anadolu'dakiler olduğu belirlenmiştir. Ayrılma zamanı analizleri de, türün kolonileşmesindeki ayrışmaların coğrafi bariyerlerden ziyade, iklim bazlı faktörler olduğunu göstermiştir. Zira optimal ılıman iklim koşulları, türün sığınak alanlarından yayılmasını sağlamıştır. Bu durumun bir sonucu olarak, filogenetik ağaçtaki her anlamlı dallanmanın özellikle Pleistosendeki buzullar arası dönemlere denk geldiği saptanmıştır. Ayrıca bu türün, Parvilacerta cinsinin diğer üyesi olan Fraas kertenkelesinden (Parvilacerta fraasi), Messinian tuzluluk krizinin etkilerinin görüldüğü dönemde ayrılmış olabileceği hesaplanmıştır.

Özet (Çeviri)

In this study, morphological and phylogenetic relationships between the populations of the dwarf lizard (Parvilacerta parva), whose distribution area is large Anatolian Peninsula, were investigated. In addition, how the climatic factors affect the distribution of the species today and in the past (at the last glacial maximum) has been demonstrated, and species distribution model maps of have been drawn and possible refigiums have been determined. The modeling results showed that especially climatic factors are effective in colonizing Anatolian populations of dwarf lizard. Lizards, which were in refugias among Western Anatolia and Van region in the past, are currently spreading to steppe habitats of Anatolia. Statistical analysis on morphological characters have shown that there is a macro-regional colonization as a result of past climate-based mobility rather than today's geography and landscapes in accordance with the distribution dynamics of the species. In this context, gradual changes and significant correlations were detected between the Eastern, Central and Western Anatolian macro-regions. Phylogenetic analyzes were performed on mitochondrial cytochrome b gene (862 bp). The sequences of this gene were tested with maximum likelihood, maximum parsimony and Bayesian inference. Although the bootstrap values of some branches cannot have very high scores due to it is just a within species study, it is observed that the Eastern Anatolian populations are in a separate clad compare to Central and Western Anatolian populations and the Western populations are labelled as the youngest populations by using Bayesian inference analysis. Divergence time analyzes have also shown that the seperations in the colonization of the species are climate-based rather than geographical barriers. Because of the optimal mild climatic conditions, the species is dispersed from the refugiums. As a result, every significant branching in the phylogenetic tree was found to coincide with the interglacial periods, especially in the Pleistocene age. It was also calculated that the species might be separated from the Fraas lizard (Parvilacerta fraasi), another member of the genus Parvilacerta, in the period when the effects of Messinian salinity crisis were observed.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    522057

    Sivas'tan toplanan cüce kertenkele (Parvilacerta parva (Boulenger, 1887))'nin helmint faunası

    The helminth fauna of the dwarf lizard (Parvilacerta parva (Boulenger, 1887)) collected from Sivas

    KÜBRA KIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    BiyolojiBursa Uludağ Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİKMET SAMİ YILDIRIMHAN

  2. Tez No

    83147

    Cüce novaların uzun süreli davranışları

    Long-term behaviour of dwarf novae

    TANSEL AK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Astronomi ve Uzay Bilimleriİstanbul Üniversitesi

    Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. M. TÜRKER ÖZKAN

  3. Tez No

    492528

    Cüce karides (Neocaridina davidi) yetiştiriciliğinde sıcaklığın üremeye etkisi

    Effect of temperature on the breeding in shrimp, Neocaridina davidi

    MEHMET SİNA ATALAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Su Ürünleriİzmir Katip Çelebi Üniversitesi

    Su Ürünleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RAMAZAN SEREZLİ

  4. Tez No

    119784

    Cüce novaların X-ışını uydu verilerinin analizi

    Analysis of X-ray satellite data of dwarf novae

    METİN ALTAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Fizik ve Fizik MühendisliğiAnadolu Üniversitesi

    Fizik Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. MUHSİN ZOR

  5. Tez No

    181560

    Su UMa,WX Hyi ve V426 Oph cüce novalarının chandra ve rosat uyduları veri analizi

    Analysis of chandra and rosat satellites data of su UMa,WX Hyi and V426 Oph dwarf novae

    MURAT KOLA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Astronomi ve Uzay BilimleriAnadolu Üniversitesi

    Fizik Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. METİN ALTAN

Geri Dön