Davranışsal inhibisyon ve davranışsal aktivasyon sistemleri ile çocukluk çağı travmalarının kişilik bozukluklarındaki yordayıcı etkilerinin incelenmesi
Investigation of the predictor effects of behavioral inhibition and behavioral activation systems and childhood trauma on personality disorders
- Tez No: 664488
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF BİLGE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kişilik Bozuklukları, Pekiştireç Duyarlılık Teorisi, Davranışsal İnhibisyon Sistemi, Davranışsal Aktivasyon Sistemi, Çocukluk Çağı Travmaları, Personality Disorders, Reinforcing Sensitivity Theory, Behavioral Inhibition System, Behavioral Activation System, Childhood Traumas
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu araştırmada Gray'in Pekiştireç Duyarlılık Teorisinde yer alan Davranışsal İnhibisyon ve Davranışsal Aktivasyon sistemleri ve çocukluk çağı travma türlerinin kişilik bozuklukları üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 18-65 yaş arası %50,9'u kadın, yaş ortalaması 31,66 (Ss. = 11,29) olan 324 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcılara Bilgilendirilmiş Onam, Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (Şar, Öztürk ve İkikardeş, 2012), Coolidge Eksen İki Envanteri + Türkçe Kısa Formu (Bilge, 2018) ve Davranışsal İnhibisyon Sistemi/Davranışsal Aktivasyon Sistemi Ölçekleri (Şişman, 2012) doldurtulmuş ve elde edilen veriler araştırma soruları doğrultusunda IBM SPSS 25 kullanılarak çeşitli parametrik (t-testi, Tek Yönlü ANOVA, post hoc, Pearson Korelasyon Analizi, Çoklu Doğrusal Regresyon) ve non-paramentik (Mann Whitney U, Kruskal Wallis Testi, Spearman Korelasyon Analizi) testler kullanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda DİS hiçbir ÇÇTÖ alt ölçeği ile ilişkili çıkmamıştır. Fiziksel İhmal sadece Dürtüsellik ile, Duygusal İhmal Ödüle Duyarlılık ve Eğlence Arayışı ile, Duygusal İstismar yalnızca Eğlence Arayışı ile, Cinsel İstismar ise yalnızca Ödüle Duyarlılık ile ilişkili çıkmıştır. Fiziksel İstismar hiçbir DİS/DAS alt boyutu ile ilişkili çıkmamıştır. DİS'in C kümesi ile, Eğlence Arayışı ve Dürtünün B ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Ödüle duyarlılık ile arasında ilişki çıkan hiçbir KB kümesi yoktur. Ödüle Duyarlılığın Şizotipal, Şizoid ve Antisosyal KB ile negatif ve anlamlı bir ilişkisi vardır. İstismar türü ÇÇT geçmişi olan katılımcılar çoğu KB'den geçmişi olmayanlara kıyasla daha yüksek puanlar almışlardır. Duygusal İstismar için Histriyonik ve Narsisistik KB, Fiziksel İstismar için ise Çekingen KB hariç bütün alt boyutlar arası istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde gruplar arası farklılık gözlenmiştir. A kümesi KB'lerinin genel olarak istismar alt ölçeklerince yordandığı gözlenmiştir. Üç KB'de de duygusal istismar etkin rol oynamıştır. Antisosyal KB hariç B kümesi KB'lerinin hepsini davranışsal aktivasyon sisteminin bir alt boyutu olan eğlence arayışı yordamaktadır. C kümesi literatüre uygun bir şekilde daha çok DİS tarafından yordanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this research, the effects of Behavioral Inhibition and Behavioral Activation systems, which are the concepts of Gray's Reinforcement Sensitivity Theory, and the Childhood Traumas on Personality Disorders and the relationships between them were examined. The sample of the study consists of 324 participants between the ages of 18-65, 50.9% of whom are women, with an average age of 31.66 (Ss. = 11.29). Participants were filled with Informed Consent, Demographic Information Form, Childhood Trauma Questionnaire (Şar, Öztürk & İkikardeş, 2012), Coolidge Axis Two Inventory + Turkish Short Form (Bilge, 2018) and Behavioral Inhibition System / Behavioral Activation System Scales (Şişman, 2012). In line with the hypotheses, various parametric (t-test, One-Way ANOVA, post hoc, Pearson Correlation Analysis, Multiple Linear Regression) and non-paramentic (Mann Whitney U, Kruskal Wallis Test, Spearman Correlation Analysis) analyses were performed with using IBM SPSS 25. As a result of the analysis, BIS was not found to be associated with any CTQ subscale. Physical Neglect was associated with only Impulsivity, Emotional Neglect with Sensitivity to Reward and Seeking Fun, Emotional Abuse only with Fun Seeking, and Sexual Abuse only with Reward Sensitivity. Physical Abuse was not associated with any BIS/BAS sub-dimension. It shows that while BIS is associated with cluster C PDs, Fun Seeking and Impulse are associated with cluster B PDs. There is no PD cluster associated with reward sensitivity. Reward Sensitivity has a negative and significant relationship with Schizotypal, Schizoid and Antisocial PD. Most of the participants with a history of abuse type trauma scored higher than those without a trauma history. Statistically significant differences were observed between all sub-dimensions except Histrionic and Narcissistic PD for Emotional Abuse and Avoidant PD for Physical Abuse. It has been observed that the cluster A PDs are generally predicted by the abuse subscales. Emotional abuse played an active role in all three PDs. Fun seeking, which is a sub-dimension of the behavioral activation system, predicts all of the B cluster CDs except antisocial PD. C cluster has been predicted mostly by DIS in accordance with the literature.
Benzer Tezler
- Opioid bağımlılığı tedavisinde olan bir grup hastada öz bildirim ile davranışsal dürtüsellik değerlerinin karşılaştırılması
A comparison of self-report and behavioral measures of impulsivity in a group of patients receiving opioid dependence treatment
LALE BARLAS
- İstanbul'da yaşayan kişilerde salgın hastalık kaygısıyla davranışsal-inhibisyon ve aktivasyon sisteminin sosyo-demografik özellikleri ile olan ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between epidemic anxiety and socio-demographical characteristics of the behavioral-inhibition and activation system in people living in Istanbul
EDA BİLGİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜNÜBOL
- Erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri ile erteleme, mükemmeliyetçilik ve davranışsal inhibisyon ve aktivasyon sistemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between symptoms of adult attention deficit hyperactivity disorder and procrastination, perfectionism and behavioural inhibition and activation systems
LUTFİYE TOPRAK DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Medipol ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇEN DUYMAZ
- Dı̇kkat eksı̇klı̇ğı̇ ve hı̇peraktı̇vı̇te bozukluğu olan yetı̇şkı̇n hastalarda obsesı̇f kompülsı̇f belı̇rtı̇ler ve yürütücü ı̇şlevlerle ı̇lı̇şkı̇sı̇
Obsessive-compulsive symptoms and their relationship with executive functioning in adult patients with attention deficit and hyperactivity disorder
BÜŞRA SÖYLEMEZ KARAKUŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriUfuk ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH BATTAL
- Ödüle/cezaya duyarlılık, bilişsel esneklik ve depresyon arasındaki ilişki: Duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolü
The relationship between reward/punishment sensitivity, cognitive flexibility and depression: The mediator role of emotion dysregulation
NİSA REİS
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN KOÇ