Toplumsal tarihe sinema penceresinden bir bakış: Bir sözlü tarih çalışması
Viewing social history from the viewpoint of cinema: An oral history study
- Tez No: 669833
- Danışmanlar: PROF. DR. ZAKİR AVŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Tarih, Performing and Visual Arts, History
- Anahtar Kelimeler: Sinema deneyimi, toplumsal tarih, Giresun, kent, mahalle, mekân, Cinema experience, social history, Giresun, city, neighbourhood, space
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
On dokuzuncu yüzyıl sonlarına doğan sinema, doğası gereği yirminci yüzyıla tanıklık eden modern gündelik bir rutin olarak yirminci yüzyılın toplumsal, kültürel, ekonomik, politik ve gündelik yaşam süreçleri ile iç içe gelişip dönüşmüştür. Bu çalışmada sinemanın bir yirminci yüzyıl tanıklığı olması fikrinden hareketle sinema, kent, mahalle ve mekân başlıkları üzerinden on dokuzuncu yüzyıl sonlarından 1970'li yılların sonlarına kadarki dönemi kapsayacak şekilde; sinemayla ilgili arşiv, gazete haberleri/yazıları, sözlü tarih görüşmeleri ve kişisel arşivlerden derlenen ve çoğunlukla 1960'lı yıllar ile 1970'li yıllara tanıklık eden sinema mekânında çekilmiş fotoğraflar aracılığıyla değerlendirilmiştir. Sinemayı uzun bir dönem filmler ya da yönetmenler tarihi olarak değerlendiren anlayışın aksine sinemanın toplumsal ve kültürel niteliğini öne çıkaran ve onu bir deneyim olarak tartışan yeni sinema tarihi çalışmaları içinde konumlanan bu çalışmada, Giresun sinema tarihi arşiv ve seyir deneyimi aracılığıyla ele alınmıştır. Çalışmada, seyyar gösterim pratiklerinden, kentte açılan ilk sinema salonuna, gösterilen ilk sesli filme, ilk yazlık sinemalara, 1950'lerle beraber çoğalan sinema salonlarına, sinema salonları arasındaki rekabete, sinema işletmecilerine, sinema çalışanlarına ve seyircilerine kadar hem sinemanın Giresun'daki tarihi hem de bu tarihin penceresinden kentin toplumsal tarihi ele alınmıştır. Çalışmada kent başlığıyla, sinemanın kentteki gelişimi modernleşme, elektriğin yaygınlaşması, fabrikalaşma, göç, kentleşme dinamikleri, sendikal hareket gibi gelişmelerle tartışılırken mekân başlığıyla sinemanın toplumsal bir dinamik olarak mekânsal kullanımına ve sinemanın kentteki konumuna dair bir tartışma yürütülmüştür. Mekân başlığında sinema salonlarındaki deneyim; etnisite, siyasal ve politik dinamikler, ekonomik yapı, seyir pratiği, sinema salonları etrafında geliştirilen taktikler, sinema salonlarının gündelik kullanımı gibi başlıklarla seyirciden, salon işletmecilerine ve sinema çalışanlarına kadar sinemanın kentteki aktörleriyle beraber değerlendirilmiştir. Çalışmada kente göre gündelik yaşamın daha sıradan hallerinin yaşandığı ve geleneksel ilişkilerin yürütüldüğü mahalle başlığında ise sinema bir gündelik yaşam deneyimi olarak onun mahalle ile ilişkisi çerçevesinde ele alınmıştır. Bu çalışmada sinema temelde bu üç başlık üzerinden, bir taraftan deneyimi esas alarak mikro bir bağlam olan gündelik yaşam ve kültürel yapılarla diğer taraftan siyasal, ekonomik ve toplumsal anlamda makro yapıdaki dönüşümlerle beraber tartışılmıştır. Böylelikle çalışmada sinemanın Giresun'daki serüveninin peşinden gidilerek, hem mikro ve makro yapıdaki dinamikleri ve ilişkileri işaret eden toplumsal tarih çalışmalarına hem yeni sinema tarihi çalışmalarına küçük bir kapı aralamak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Born at the end of the nineteenth century, cinema has developed and thus transformed intertwined with the social, cultural, economic, politic, and daily life of the twentieth century as per the nature of it as a form of modern daily routine witnessing the century. In this study, the cinema is evaluated with reference to its status as a witness of the twentieth century, through the elements of city, neighbourhood and space in a period starting in late nineteenth century spanning over late 1970s; by means of photographs of cinema space compiled from the archives, news articles/opinions, oral history interviews and individual archives most of which were taken in 1960s and 1970s. This study stands among those new cinema history studies that underline the social and cultural qualities of the cinema and discuss it as an experience contrary to the long-standing understanding that the cinema is a history of films or directors and addresses history of cinema in Giresun Province, Turkey, through archive and spectacle experience. This study examines the history of cinema in Giresun Province as well as the history of this city from the perspective of the cinema history by examining various aspects such as mobile show practices, first movie hall in the city, the first talking film screened, first outdoors cinema houses, increasing number of cinema halls in 1950s, competition between cinema halls, cinema operators, cinema workers and of course, the audience. In the study, while the development of cinema in the city was discussed with developments such as modernization, widespread electricity, increase in the number of factories, migration, dynamics of urbanization and trade union movement under the title of city, the spatial use of cinema as a social dynamic and the position of cinema in the city were discussed under the title of space. In the space section, the experience in the cinema halls, ethnicity, political dynamics, economic strata, screening practices, the tactics developed around cinema halls and daily use of cinema halls were evaluated with the cinema actors in the city as audience members, cinema operators and cinema workers. The neighbourhood section of the study addresses the cinema as a daily life experience in relation with the neighbourhood which is the space where the daily life occurs in a rather ordinary form compared to the city and where the traditional relationships are maintained. The study discusses the daily life and cultural structures as a micro context based on experience as well as the transformations in the macro level in politic, economic, and social aspects in these three sections. Thus, it is aimed in this study to follow the adventure of cinema in Giresun to lead the way for both future studies on social history indicating the dynamics and relationships in both micro and macro levels as well as those on the history of cinema.
Benzer Tezler
- Sinemada gerçeklik ve imge: Jean-Luc Godard'ın filmleri üzerinden göstergebilimsel bir çözümleme
Кинодогу чындык жана көрүнүш: жан-люк годардын тасмаларына семиотикалык анализ
KADİR YOĞURTÇU
Doktora
Kırgızca
2014
İletişim BilimleriKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK DEMİRKIRAN
- Sinemada kültürel mirasın korunması ve devletlerin tutumu
Başlık çevirisi yok
MELİS TURHAN
Sanatta Yeterlik
İngilizce
2004
ArşivMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF. SAMİ ŞEKEROĞLU
- Türler içinde korku sineması, kurtadamlar ve metamorfoz 'Geç Saatler'
Başlık çevirisi yok
AHMET SÖNMEZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2004
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF.DR. SELAHATTİN YILDIZ
- Türk sinemasının tarihe bakışı ve Türk tarihinin temsili
A glance into the history in Turkish cinema and representation of Turkish history
ÖZLEM GÜRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Radyo-TelevizyonYeditepe ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYLA KANBUR
- Toplumsal bellek açısından enkaz altındaki bir kültürün belgesel filmler aracılığıyla aktarımı(deprem sonrasında NTV'nin Hatay belgeselleri üzerine bir inceleme)
The transmission of a culture burried under the rubble through documentary films in the context of collective memory (an analysis of NTV's documentaries on Hatay after the earthquake)
AHMET ŞEFİK YEŞİLTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İletişim Bilimleriİstanbul Aydın ÜniversitesiTelevizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ENGİN BAŞCI