Geri Dön

Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne yabancı uzman istihdamı

Employment of foreign experts from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey

PDF İndir

  1. Tez No: 703928
  2. Yazar: METEHAN ŞAHİN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. TÜRKER ŞİMŞEK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İktisat Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 337

Özet

Bu çalışmada amaç Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne kadar geçen süreçte bir teknoloji transfer yöntemi olarak yabancı uzman istihdamının analiz edilmesidir. Söz edilen amaca uygun şekilde yabancı uzman istihdamı, imparatorluk döneminde ikincil kaynaklar ve cumhuriyet döneminde arşiv belgeleri üzerinden ekonominin tüm sektörleri dikkate alınarak incelenmektedir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre Osmanlı İmparatorluğu döneminde istihdam edilen yabancı uzmanlar, yenileşme hareketlerinin başlangıcı sayılan 18. yüzyıla kadar sınırlı sayıda kalırken, ilerleyen yıllarda bu kişilerden askerî ihtiyaçlar başta olmak üzere madenler, ormancılık, sağlık, tekstil ve ulaşım gibi birçok alanda daha fazla istifade edilmiştir. Ulaşılabilen arşiv belgelerine göre 1923-1945 yılları arasında yaklaşık 587 yabancı uzman istihdam edilmiştir. Bu uzmanların büyük bir kısmı Almanya, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerden getirtilmiş ve çoğunlukla madencilik, eğitim, ulaştırma gibi alanlarda çalıştırılmıştır. Meslekî dağılımları bakımından mütehassıs sıfatıyla tanımlanan yabancı kişiler ilk sırada yer alırken, ardından mühendisler ve öğretim üyeleri gelmiştir. 1946-1960 yıllarında istihdam edilen 534 yabancı uzmanın önceki döneme benzer biçimde, en fazla sayıda Alman, Fransız ve İngiliz vatandaşlarından meydana geldiği; madencilik sektörü, eğitim kurumları, bakanlıklar ve bunlara bağlı kurumlarda çalıştırıldıkları anlaşılmaktadır. Belgelerde net olarak açıklanmayan ve bu nedenle belirtilmemiş olarak sınıflandırılan uzmanlardan başka öğretim üyesi, mühendis ve jeologlar meslek gruplarında en yüksek paya sahip bulunmaktadır. 1961 yılı ve sonrasında Türkiye'de istihdam edilen yabancı uzman sayısı 1018 olarak tespit edilebilmektedir. Fransa, Almanya, İngiltere uyruklu uzmanlara ek ve hatta sayıca fazla şekilde ABD uyruklu nitelikli personelin çoğunluğu oluşturduğu yeni dönemde, yabancı uzmanların neredeyse yarısından fazlası eğitim alanında çalıştırılmıştır. Cumhuriyet döneminde yabancı uzmanlar çalışma koşullarının daha cazip hale getirilebilmesi için sunulan ek imkân ve muafiyetler elde etmiş; genellikle 1-3 yıl arasında istihdam edilmiştir. Sonuçta yabancı uzman istihdamı politikasının verimliliği tam anlamıyla ölçülemese de, bürokrasinin kurumsallaşması, üretim tekniklerinin iyileştirilmesi ile eğitim, enerji, sağlık, tarım-ormancılık, ulaşım-haberleşme gibi alanlarda birçok faaliyetin yerine getirilmesinde yabancı uzmanlardan istifade edildiğini söylemek mümkündür.

Özet (Çeviri)

The purpose of this study, analyze to the employment of foreign expert as a technology transfer method from Ottoman Empire to Republic of Turkey. Accordance the mentioned purpose, the employment of foreign expert have examined by the secondary sources for imperial era and the archival documents for republican era through considering all economic sectors. According to the findings obtained in the study, the foreign experts employed in Ottoman Empire were limited numbers until 18th century when regarded as the beginning of reform movements, in the following years these people are used more in many areas such as mining, forestry, health, textile and transportation. It is seen that from the archival documents, about 587 foreign experts employed between 1923-1945. Most of these experts are brought from countries such as Germany, England and France and they are mostly employed in fields such as mining, education and transportation. The foreign people described as expert are taking in first place followed by engineers and faculty members in vocational dispersion. 534 foreign experts employed in 1946-1960 occured the German, French and English citizens like before and they have worked in mining sector, educational institution, ministries and the other ministry departments. Other than the experts which are not clearly explained in the documents and therefore classified as unspecified, faculty members, engineers and geologists have the highest share in the vocational groups. The number of foreign experts employed in Turkey during 1961 and later can be determined as 1018. Along to experts from France, Germany and England, the qualified personnel from USA which are more in number occurs the majority in new period. And almost more than half of foreign experts are employed in the field of education. The foreign experts achieved the additional exemptions which are presented in order to make working conditions more attractive in the Turkish economya and they were employed between 1-3 years. As a result, although the efficiency of the foreign expert employment policy cannot be measured exactly, it is possible to say that foreign experts are utilized in the institutionalization of the bureaucracy, the improvement of production techniques and the performing of many practises in fields such as education, energy, health, agriculture-forestry, transportation-communication.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    263336

    Türkiye'de sivil asker ilişkileri bağlamında 1966-1973 Cumhurbaşkanlığı seçimleri

    1966-1973 presidential elections in terms of civil-military relations on Turkey

    MUTLU YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Siyasal BilimlerPamukkale Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. H. ALİYAR DEMİRCİ

  2. Tez No

    701488

    Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne demiryolları ve petrol ilişkisi özelinde Amerikan sermayesi (1830-1938)

    American capital in the special relationship between railways and oil from Ottoman to Republic of Turkey (1830-1938)

    CEREN ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    EkonomiMarmara Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU VARLI BİNAGUL

  3. Tez No

    159204

    Türkiye'de modern mobilyanın gelişimi

    The evolution of modern furniture in Turkey

    SERPİL DURMUŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    İç Mimari ve DekorasyonMarmara Üniversitesi

    İç Mimarlık Ana Sanat Dalı

    DOÇ.DR. MELTEM ETİ PROTO

  4. Tez No

    449832

    Studying an ottoman 'bourgeois' family: Said bey's family archive (1900-1930)

    Osmanlı 'Burjuva' ailesi üzerine çalışmak: Said bey'in aile arşivi (1900-1930)

    ECE ZERMAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Sanat TarihiBoğaziçi Üniversitesi

    PROF. DR. EDHEM ELDEM

  5. Tez No

    576924

    Les politiques de la turquification et l'accumulation primitive des Musulmans-Turcs par depossession des minorites non musulmanes: Exemple d'Edirne

    Türkleştirme ve gayrimüslim azınlıkların mülksüzleştirilmesi yoluyla Müslüman-Türklerin ilkel birikimlerini elde etme politikaları: Edirne örneği

    İLKAY ÖZ

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2019

    Siyasal BilimlerGalatasaray Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ

Geri Dön