Türkiye akarsu akımları üzerinde küresel atmosferik salınımların etkisi ve modellenmesi
The effect of the global atmospheric oscillations on streamflows in Turkey and modelling
- Tez No: 716915
- Danışmanlar: PROF. DR. TURGAY PARTAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Son zamanlarda yapılan çalışmalar küresel atmosferik salınımların iklim parametreleri üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Bu çalışma Kuzey Atlantik Salınımı(NAO), Arktik Salınım (AO), Güneyli Salınım(SO) ve Akdeniz Salınımı(MO) gibi küresel indislerin akım üzerindeki etkilerini anlamak için Türkiye' deki akım verilerini analiz atmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla Türkiye' nin farklı bölgelerinde mevcut bulunan 72 akım gözlem istasyonundaki ortalama yıllık ve mevsimlik akımlar incelenmiştir. Bu kapsamda NAO, AO, SO ve MO indeskleri ile akımlar arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Bulunan korelasyon katsayılarının anlamlı olup olmadığına Student t testine göre karar verilmiştir. Ayrıca bu tez kapsamında periyodik bileşenleri elde etmek için orijinal gözlenen akım verileri ayrık dalgacık dönüşüm yöntemi kullanılarak bileşenlerine ayrılmıştır. Bulunan bu bileşenler (AD1, AD2, AD3, AD4 ve A) ile atmosferik indisler arasındaki korelasyonlar incelenmiştir. Akarsu akımları ile AO/NAO arasındaki korelasyonların sonuçları, özellikle Türkiye' nin batı kesiminde yıllık/kış ve ilkbahar mevsiminde güçlü bir negatif ilişki göstermiştir. Bulunan sonuçlar dalgacık periyodik bileşenlerinin, küresel örüntülerin Türkiye' nin akış verileriyle ilişkisinin ana faktörlerini bize göstermiş ve küresel indislerin Türkiye' nin akım verileri üzerinde oldukça etkili olduğunu ortaya koymuştur. Yapay sinir ağları yöntemi kullanılarak oluşturulan tahmin modelinde, bir ve iki ay önceki akım verileri (Qt-1 , Qt-2 ) ile NAO, AO indisleri farklı modellerde kullanılarak 6 farklı model geliştirilmiştir. Bunlara ilave olarak dalgacık analiz yönteminin entegre edildiği 3 model daha eklenerek toplamda 9 model için sonuçlar karşılaştırılmıştır. Bu tez kapsamında önceki çalışmalardan farklı olarak dalgacık analizi yöntemi kullanılmış ve korelasyon yöntemi ile bulunan ilişkinin periyodikliği belirlenmiştir. İlişkisi olmayan istasyonlarda ise farklı periyotlarda ilişkilerin olduğu tespit edilmiştir. Dalgacık analizi yönteminin entegre edildiği akım tahmin modeli sonucunda, belirlilik katsayısı(R2) en yüksek olan ve tahmin hatasının standart sapması (RMSE) en küçük olan en iyi modellerin, dalgacık bileşenleri içeren modeller olduğu bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
Recent studies show that global atmospheric circulations are efficient on climate parameters. This study was conducted to analyze the streamflow data in Turkey for understanding the effects of the global indices such as the Southern Oscillation (SO), the North Atlantic Oscillation (NAO) and Arctic Oscillation (AO). For this purpose, the average annual and seasonal flows at the current 72 stations located in different regions of Turkey has studied. In this context, the relationship between NAO, AO, MO and SO indices and stream-flows was determined by the correlation analysis. It was decided whether the correlation coefficients found were significant or not, according to the Student' s test. Besides, in this study, in order to obtain the periodic components, the original observed stream flows were separated into its components by discrete wavelet transform. The correlations between the found wavelet components (AD1, AD2, AD3, AD4 and A) and atmospheric indices were examined. Results of the correlations between the streamflow and the AO/NAO showed a strong negative relationship at the annual/winter and spring period especially in west part of Turkey. Besides, the wavelet periodic components showed us to the main factors for relationship of global patterns with the streamflow data of Turkey and shows that global indexes are very effective on streamflow data of Turkey. The prediction model established using artificial neural networks method, one and two months ago flow (Qt-1,Qt-2), and NAO, AO indices, and month factor that define the seasonal effects of indices were used in 6 different models developed. In addition to these, 3 models in which the wavelet analysis method is integrated were added and the results were compared for a total of 9 models. In this thesis, unlike previous studies, wavelet analysis method was used and the periodicity of the relationship found with the correlation method was determined. On the other hand, it was found that there were relations at different periods in the stations that were not related. As a result of the flow estimation model in which the wavelet analysis method was integrated, it was found that the best models with the highest coefficient of determination (R2) and the smallest root mean square error (RMSE) were those containing wavelet components.
Benzer Tezler
- Büyük ölçekli atmosferik dolanım ile hidrolojik kuraklık incelenmesi
Investigation of hydrological drought with large-scale atmospheric circulation
MOHAMED ABDELKADER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İnşaat MühendisliğiEge Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CAHİT YERDELEN
- Küçük akarsu havzalarında hidroenerji potansiyelinin belirlenmesi için en uygun modelin araştırılması
Investigation of the optimal method for determining hydropower potential of small stream basins
İBRAHİM HALİL DEMİREL
Doktora
Türkçe
2021
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM YÜKSEL
- Akım gözlem istasyonu bulunmayan akarsu havzalarında düşük akım tahmini için model geliştirilmesi: Türkiye'de bir uygulama
A method for low flow estimation at ungauged sites: A case study in Turkey
GÖKSEL EZGİ DİKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİHRAT ÖNÖZ
- Türkiye'nin su politikası ve barajlar: Haznelerin tasarımında risk esaslı yöntemlerin kullanımı
Hydropolitics of Turkey and dams: The use of risk-based methods in design of reservoirs
EMRAH SEVİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
İnşaat MühendisliğiDokuz Eylül Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVİNÇ ÖZKUL
- Modelling flooding risk under urbanization andclimate change in Istanbul, Turkey
İstanbul'da şehirleşme ve iklim değişikliği tesirleri altında taşkın riskinin modellenmesi
TEWODROS ASSEFA NIGUSSIE
Doktora
İngilizce
2017
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ALTUNKAYNAK