Türk ve İslâm sanatında geometrik desenlerin tarihi, metodolojisi, uygulamalar ve Topkapı parşömeni ekseninde analizler
The history of geometric patterns in Turkish and Islamic art: Methodology, applications and analysis in context of the Topkapı scroll
- Tez No: 726809
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TAŞAĞIL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Tarih, Crafts, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Topkapı Parşömeni, Geometrik Desenler, İslâm Mimarisinde Geometrik Desenler, Geometrik Desen Analizi, Topkapı Scroll, Geometric Patterns, Geometric Patterns in Islamic Architecture, Geometric Pattern Analysis
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yeditepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1502
Özet
Tüm İslâm coğrafyasında zengin bir çeşitlilikte uygulanmış geometrik desenler konusunda yapılan az sayıdaki çalışmalar arasında ne yazık ki Türk dünyası aktif bir role sahip değildir. Şu ana kadar geometrik desenlerin analizi konusunda herhangi bir doktora çalışması yapılmamıştır. Yapılan birkaç tez de sanat tarihi ve mimarlık tarihi yazımı içerisinde tespit ve betimlemeye dayalı çalışmalardır. Daha evvel tıpkıbasımı ve kritik edisyonu Gülru Necipoğlu tarafından yapılarak kitaplaştırılan Topkapı Parşömeni de analiz bağlamında böyle bütüncül bir yaklaşımla ilk kez ele alınmıştır. Necipoğlu'nun tespitlerinden yola çıkarak analizlerle geniş bir açılım yaptığımız bu çalışma ile parşömenin ait olduğu ortak kültür havzasına geometrik desenler gözüyle yeniden baktık. Özbekistan, Kazakistan, Hindistan, İran, Fas, Mısır, Türkiye coğrafyalarında yerinde teknik incelemeler yaparak mimari eserlerden veriler topladık. Pakistan, Afganistan gibi gidemediğimiz coğrafyalar için orada yaşayan arkadaşlardan edindiğimiz detaylı görselleri de çalışmamızda değerlendirdik. Böylece hem Topkapı Parşömeni'ne ait geometrik desenleri analiz etmiş olduk, hem de analizlerin bize fısıldadıkları üzerinden desenler arası akrabalık ilişkilerini ortaya koymaya çalıştık.
Özet (Çeviri)
It is unfortunate that the Turkish world does not have an active role in the few studies being done on the geometric patterns that are found in great variety across the Muslim world. There has not been any doctoral thesis conducted on the analysis of geometric patterns until now. The few existing thesis are based on a descriptive approach within the perspective of art history and architecture. We tackle the Topkapi scroll, which has been published with its facsimile and critical edition by Gülru Necipoglu, as holistically for the first time. In this thesis, starting from the findings of Necipoglu and widening the scope with our analysis, we have, with a focus on geometric patterns, reconsidered the cultural and geographical background of where the scroll was produced. We have run technical investigations on site, and collected data from Uzbekistan, Kazakhstan, India, Iran, Morocco, Egypt and Turkey. And for the places we could not go, such as Pakistan, Afghanistan, we analysed detailed visuals that we have optioned through our friends who live there. This way, we have both analysed the geometric patterns that are found in the Topkapi Scroll, and tried to demonstrate the kinship of the related patterns after listening to the whispers of our analysis.
Benzer Tezler
- Yıldırım Beyazıt dönemi Bursa Mimari yapılarındaki (sırlı) tuğla ve tuğla-taş geometrik dizilim ve desenlerin analizi
Analysis of (glazed) brick and brick-stone geometric arrangements and patterns in architectural structures of Bursa Province in the Yildirim Beyazit period
MEHTAP YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN TOKTAŞ
- 15. ve 16. yy. Osmanlı minyatürlerdeki halılar ve kıyafetler üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
SEYED HEDAYAT AZİM NEZHAD KİVİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. LATİF TARAŞLI
- Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki XV. yüzyıla ait mezar taşlarında bezeme üslûbu
Ornament style in XV th century gravestones in Turkish-İslâm Works Museum, Bursa
ERSAN PERÇEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. İNCİ A. BİROL
- Merzifon'un ahşap tavanlı camilerindeki kalem işi tezyinat
The painting decoration in the mosques with wooden ceiling of Merzifon
SEMA NUR KÖKVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinHitit Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANDAN NEMLİOĞLU
- 16. yy. Osmanlı Kur'anlarının sayfa düzenlemesi
Başlık çevirisi yok
NUR TAVİLOĞLU
Doktora
Türkçe
1994
El Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURHAN ATASOY