Geri Dön

Sinemada mekân kullanımının filmin atmosferine olan etkisi: Türkiye sineması özelinde bir değerlendirme

The impact of space use in cinema on the movie atmosphere: An evaluation of Turkish cinema

PDF İndir

  1. Tez No: 739526
  2. Yazar: KÜBRA GÖRGÜLÜ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HİLAL ERKUŞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 181

Özet

Planlama ve sinema disiplinlerinin ara kesitinde yürütülen bu çalışmanın amacı; sinemada yönetmen ve sanat ekibi tarafından oluşturulması hedeflenen film atmosferinin mekân kullanım tercihleriyle nasıl şekillendirildiğinin ve izleyici üzerinde filmin bıraktığı mekânsal algıda bu tercihlerin rolünün incelenmesidir. Bu doğrultuda Türkiye Sineması değerlendirmeye alınmıştır. Filmlerin içerisinde karakterler kendi mekân deneyimlerini yaşarken bir yandan da yönetmenin mekân kullanım tercihleriyle birlikte beyazperdenin önündeki izleyicilerin mekân algısı şekillenmektedir. Hem yönetmenin mekânı kullanma biçimi hem de anlatıda karakterin mekân ile olan etkileşimi; senaryoya ilaveten renk, ışık, çerçeve/mizansen ve sesten oluşan film atmosferini iki koldan da beslemektedir. Çalışma bu yüzden film içerisindeki karakterlerin mekân deneyimlerinin iyi analiz edilmesine paralel olarak izleyici üzerinde mekânın etkisinin daha anlaşılır olduğu ve mekânın atmosfere etki edebilmesi için“mekân üretiminin”gerçekleşmesi gerektiği fikrinden yola çıkmaktadır. Bir mekânın üretiminin gerçekleşmesinin;“mekânın deneyimlenmesi”kavramının oluşmasına bağlı olduğunu belirten kent filozofu Henri Lefebvre için kavram üç temel unsurdan oluşmaktadır. Mekânın toplumsal ve zihinsel bir üretim biçimi olduğunu belirten Lefebvre; hem her üretim tarzında ve toplumda mekân üretiminin anlamlandırılmasına hem de zihinsel düzeyde toplumsal ile fiziksel mekânların karşılıklı ilişkilerini incelemeye imkân sağlayan“mekânsal üçlü”analizini önermektedir. Çalışma bu noktada karakterlerin film içerisindeki mekân deneyimlerini önerilen mekânsal üçlü bağlamında incelemiştir. Diğer yandan aslında karakterler ile film süresince etkileşim halinde olan izleyicinin yönetmenin ona sunduğu ölçüde elde ettiği mekân deneyimi ise sinema literatüründe Gillian Rose tarafından“iyi göz”tekniği üzerinden ele alınmıştır. Böylelikle hem karakterin hem de izleyicinin elde ettiği mekân deneyimi bağlamında sinemada mekân üretimin nasıl gerçekleştiği açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada yöntem olarak hem sosyal bilimlerdeki nitel araştırma yöntemlerinden biri olan“betimsel analiz tekniği”hem de güzel sanatlar eğitiminde kullanılan görsel araştırma yöntemlerinden biri olan“kompozisyonel analiz tekniği”birlikte kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini oluşturan 688 adet film arasında; Türkiye Sineması'nın mekân tercihinde uzun yıllar biricikliğini korumuş İstanbul, çalışmanın mekânsal eksenini oluşturmuştur. Bu doğrultuda daha önce çalışma içerisinde mekânsal analizi yapılmamış olma, yurtdışı film festivallerinde ve güçlü atmosfer yaratımındaki önemi nedeniyle kurgu dalında herhangi bir başarı elde etme kriterlerini bir arada sağlayan filmler tespit edilmiştir. Tespiti yapılan ve mekân kullanımı konusunda derinlikli incelemeye elverişli olan; Emin Alper'in yönettiği Abluka (2015), Ceylan Özgün Özçelik'in yönettiği Kaygı (2017) ve Ramin Matin'in yönettiği Son Çıkış (2018) filmi olmak üzere üç adet filmin detaylı olarak incelemesi yapılmıştır. Yapılan incelemeler sonucu gerçek mekânlarda çekilmesine rağmen“distopik”bir atmosfer yaratmayı başardığı sinema literatüründe de belirtilen üç filmde; yönetmenin bu mekânsal üretimi nasıl gerçekleştirdiği ve izleyicinin mekânsal algısını nasıl etkilediği okuyucuya aktarılmıştır. Abluka (2015) filmi için 19 adet sinemasal plan ve 21 adet görsel imge, Kaygı (2017) filmi için 23 adet sinemasal plan ve 32 adet görsel imge son olarak Son Çıkış (2018) filmi için 23 adet sinemasal plan ve 32 adet görsel imge incelenerek filmlerin“kuşatan mekân”algısı ortaya çıkarılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Mekân Deneyimi, Mekân Felsefesi, Sinema-Kent İlişkisi, Sinemada Mekân

Özet (Çeviri)

This study was conducted at the intersection of the planning and cinema disciplines and aims to explore how the movie atmosphere is molded through the spatial preferences of directors and art departments and the role of these spatial preferences on the spatial perceptions of audiences by examining Turkish cinema. While the characters of a movie enjoy the spatial experience offered by the movie, the spatial perception of the audience is shaped by the director's spatial preferences. The way a director uses space and the interaction of a character with the space within the narrative co-nurture the movie atmosphere, which is composed of colors, light, frame/mise-en-scene as well as the scenario. Thus, in addition to offering a detailed analysis of the spatial experiences of movie characters, the study embarks upon its quest with reference to the idea that the“production of space”should be fulfilled so that the impact of the space on the audience is more apparent and that the space can exert an impact on the atmosphere. Henri Lefebvre, a city philosopher, posits that the production of space hinges upon the concept of“spatial experience”, which, according to the philosopher, comprises three elements. Lefebvre describes space as a social and mental means of production and offers the analysis of the“spatial triad”, which enables both the interpretation of the production of space in each production style and society and the reciprocal relationship between social and physical spaces on the mental level. Inspired by this view, the study examines the spatial experiences of movie characters within the context of the spatial triad. Moreover, the“good eye”method as proposed by Gillian Rose for the examination of the spatial experience of audiences who interacts with the characters throughout the movie only to the extent the director allows was employed in the study. This method helped explore how the production of space emerges in cinema within the context of the spatial experiences of both the characters and audiences. Benefitting from a qualitative method of social sciences and visual research method of fine arts education, the descriptive analysis method and compositional analysis method were employed together in the study. The sample of the study was made up of 688 Turkish movies. Istanbul was selected as the spatial axis of the study for maintaining its uniqueness in the spatial preferences of Turkish cinema for many years. The inclusion criteria comprised not being spatially analyzed previously and having been appreciated for achievement in editing in movie festivals or having been recognized for creating strong atmospheres. Three movies that allow in-depth analysis of space use were selected as the study material, which comprised Abluka (2015) by Emin Alper, Kaygı (2017) by Ceylan Özgün Özçelik, and Son Çıkış (2018) by Ramin Matin. All three movies were previously appreciated in cinema literature for their ability to create dystopic atmospheres despite their use of real locations. The study furthers this view and explains how the directors achieved the production of space in their respective movies and influenced the spatial perception of their audiences. The“ambient space”perception of the movies was delineated using 19 movie shots and 21 visual images for Abluka (2015), 23 movie shots and 32 visual images for Kaygı (2017), and 23 movie shots and 32 visual images for Son Çıkış (2018). KEYWORDS: Spatial Experience, Spatial Philosophy, Cinema-City Relationship, Space in Cinema

Benzer Tezler

  1. Tez No

    771183

    Sinemada su arketipinin kullanımı: 2000 sonrası Japon korku sineması örneği

    The use of 'water' archetype in cinema: The case of Japanese horror cinema after year 2000

    TUĞBA AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Radyo-TelevizyonAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Radyo Televizyon Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DİLAN TÜYSÜZ

  2. Tez No

    875740

    The effect of visual narrative language of color codes in Youssef Chahine's cinema

    Youssef Chahine sinemasında renk kodlarının görsel anlatı diline etkisi

    MARİAM MAHROUS

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Radyo-TelevizyonEge Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALEV FATOŞ PARSA

    Assist. Prof. Dr. ELÇİN AS

  3. Tez No

    772985

    Yılmaz Güney sinemasında toplumsal bir ifade aracı olarak mekan: Umut (1970) filmi örneği

    Location as a means of social expression in Yılmaz Güney cinema: An example movie Umut (1970)

    KEMAL ŞİMŞEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Güzel SanatlarBatman Üniversitesi

    Sinema Televizyon Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ OLGUN ATAMER

  4. Tez No

    685061

    Offret (kurban, tarkovsky, 1986) filminde mimari mekân ve işlevinin analizi

    Analysis of architectural space and function in offret (the Sacrifice, Tarkovsky, 1986) film

    ABDUL MAJEED SİDDİQİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    MimarlıkKonya Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAVVA ALKAN BALA

  5. Tez No

    218345

    Türk sinemasında mekân -Tek mekânda geçen filmler-

    Space in Turkish cinema -The films with single space-

    SEDA TÜZÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Radyo-TelevizyonAnkara Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. S. RUKEN ÖZTÜRK

Geri Dön