Türk lehçelerindeki sayma sayılarını karşılayan kelimelerin fonolojik ve nörolinguistik gelişimi
Phonological and neurolinguistic development of words used for the counting numbers in Turkish dialects
- Tez No: 748449
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAHİTTİN TOLKUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Sayı kelimeleri, insanlığın sembolik düşünme yeteneğinin gelişmesiyle birlikte nicel ifadelerin fonetik temsillere dönüştürülmesiyle ortaya çıkmıştır. Sayı kelimelerinin oluşmasındaki kalıtsal etken FOXP2 genindeki mutasyonlardır. Bu kalıtsal etken biyolojik olarak beyindeki Broca ve Wernicke alanlarındaki gelişmeler ile desteklenmiştir. Bu gelişim sürecinin sonunda sayı kelimeleri, dilsel gelişim tarihinde Gramerleşme Dönemi olarak bilinen evrenin başından itibaren modern anlamda kullanılmaya başlanmıştır. İşte bu çalışmada fonem teorisinin imkânlarından da yararlanılarak oluşturulan fonemorfolojik gelişim tabloları ile Türkçedeki sayma sayılarına ait kelimelerin kökenlerinin tespiti ve bu sayıların Nostratik Dönem'deki ata biçimlerinin tespiti amaçlanmıştır. Bu yapılırken farklı Nostratik dillerdeki fonetik biçimler karşılaştırma tekniği ile analiz edilmiş ve bu analizlerin sonucunda kelimelere ait yeniden kurmalar tasarlanmıştır. Bu yeniden kurmalar neticesinde Türkçedeki birden beşe kadar olan sayılar ile“on”ve“yüz”sayılarının tamamen Nostratik Dönem'den getirildiği kanısına varılmıştır. Ayrıca birden beşe kadar olan sayıların onluk değerleri olan“yirmi”,“otuz”,“kırk”ve“elli”de türedikleri tek basamaklı sayılara ait kökler sebebiyle Nostratik Dönem'den getirilen yapılara sahiptir. Bunun yanında“altmış”ve“yetmiş”sayılarında Nostratik bir miras olan ve onluk sayı kelimeleri yapan +mIX biçimi bulunurken“sekiz”ve dokuz“ sayılarında ise Nostratik bir miras olan +̊r > +̊z yapısına rastlanır. Tüm bunlar Türkçenin Nostratik bir dil olduğu düşüncesini destekleyen kanıtlardır. Dolayısıyla sayı kelimelerinin kökeninin incelendiği bu çalışmada ayrıca Altay dilleri teorisinin antitezi olarak dile getirilen ”Bu dillerin sayı kelimeleri bile birbirine benzemiyor." söyleminin de yanlış olduğu ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Number words emerged with the development of the symbolic thinking ability of humanity and the conversion of quantitative expressions into phonetic representations by humans. The hereditary factor in the formation of number words is mutations in the FOXP2 gene. This hereditary factor has been supported biologically by developments in the Broca and Wernicke areas of the brain. At the end of this development process, number words began to be used in a modern sense from the beginning of the era known as the Grammarization Period in the history of linguistic development. In this study, phonemorphological development tables were created by using the possibilities of phoneme theory. In this way, the Nostratic forms of the counting number words used in Turkish were tried to be determined. While doing this, phonetic forms in different Nostratic languages were analyzed by comparison technique, and as a result of these analyzes, word reconstructions were designed. As a result of these reconstructions, it was concluded that the numbers from one to five and the numbers“ten”and“hundred”in Turkish were brought completely from the Nostratic Period. In addition,“twenty”,“thirty”,“forty”and“fifty”, the ten equivalents of numbers from one to five, have structures brought from the Nostratic Period due to the roots of single-digit numbers from which they are derived. In addition,“sixty”and“seventy”numbers have the +mIX form, which is a Nostratic heritage and makes decimal number words, while“eight”and nine“ numbers have as a Nostratic heritage +̊r > +̊z. All these are solid proofs that Turkish is a Nostratic language. Therefore, this study is an antithesis against the views of researchers who do not believe in the existence of the Altaic language family. As a matter of fact, in this study, it has been tried to prove that the ”dissimilarity of number words", which is an argument based on the researchers who oppose the Altaic language theory, is actually a mistake.
Benzer Tezler
- Oğuz Grubu Türk lehçelerinde pekiştirme ve kuralları
Intensifying and intensifying types in Oghuz Group Turkish dialects
BAHTİYAR BAHŞİ
Doktora
Türkçe
2017
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN SİS
- Kuzey grubu Türk lehçelerinde edatlar
Postpositions in northern group Turkish dialects
ERCAN ALKAYA
Doktora
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET BURAN
- Togay Murad'ın 'Oydında Yurgan Odamlar' adlı romanı esasında Özbek Türkçesinde isim
The nouns in Uzbek Turkish basing on the novel of Togay Murad's 'Oydında Yurgan Odamlar'
HÜLYA MERVE GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Kuzey-Batı (Kıpçak) grubu Türk lehçelerinde çokluk şekilleri
North-West (Kipchak) Turkish dialects plural forms
İLKER AVCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SALİM KÜÇÜK
- Güneybatı Türk lehçelerinde yer alan zarf-fiil eklerinin anlambilimsel ve biçimbilimsel olarak karşılaştırılması
Semantological and morphological comparison of adverb-verb suffixes in Southwestern Turkic dialects
ŞEYMA İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ TAN