Osmanlı'da ihtida hareketleri (1900-1922)
Conversion movements in Ottoman (1900-1922)
- Tez No: 767603
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİROL GÜNDOĞDU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Tarihi, XX. Yüzyıl'da Osmanlı Devleti, İhtida, Mühtedi, Osmanlı Arşivleri, Şer'iyye Sicilleri, Ottoman History, The Ottoman State in the 20th Century, Conversion, Convert, Ottoman Archives, Religious Court Registries
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 312
Özet
Bu çalışmada XX. yüzyıl başlarından Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar geçen süredeki ihtida faaliyetleri analiz edilerek neden ve sonuçları üzerinde durulmuştur. Öncelikle ihtidanın sözlük tanımı yapılarak bunun İslam dininde tam olarak neye denk geldiği açıklanmıştır. İhtidanın tarihsel gelişimi incelenerek, Osmanlı Devleti'nin başlangıcından son zamanlarına kadar olan süreç kısaca gözden geçirilmiştir. İncelediğimiz dönem ile daha önceki asırlardaki benzerlikler ve farklılıklar tespit edilerek bunların sebepleri üzerinde durulmuştur. Genel itibarıyla tezimizin konusu ihtida eden kişinin niçin Müslüman olduğu ve bunun sonucunda gerek ferdi gerek sosyal yönden nasıl bir değişim içerisine girdiğidir. Araştırmamızda aslında dini bir gerekçe ile yapılan ihtida etme olgusu ekonomik, siyasal, toplumsal vb. birçok yönden irdelenmiş ve incelediğimiz dönem Osmanlı arşivlerine ne şekilde yansıdığı ortaya konulmuştur. Bu bağlamda Osmanlı Devleti ve cemiyetinin mühtediye nasıl bir yaklaşım sergilediği ve bunun da ihtida vakalarında ne ölçüde etkili olduğu ele alınmıştır. Ayrıca çalışmada büyük savaşların ve göç hadiselerinin de ihtida hadiselerinde ne ölçüde amil olduğu üzerinde durulmuştur. Psikolojik bir varlık olan insanın başta karşı cinse karşı ilgi ve korku gibi hisler olmak üzere birçok faktör karşısında edilgen bir hale geldiği bilinmektedir. Buna paralel olarak tezimizde ihtida olgusunun bu yönleri üzerinde de durularak birtakım çıkarsamalara gidilmiştir. Tezimizin son kısmında ise mühtedilerle ilgili arşiv belgelerinden temin ettiğimiz istatistiki bilgilerden yola çıkılarak birtakım akademik analizler yapılmıştır. Bunlar içerisinde mühtediye hangi isimlerin verildiği, nereli olup hangi bölgede neden yoğunlaşmış olabilecekleri ile ihtidadan sonraki süreçte hangi şehre yerleştikleri ilk sıralarda gelmektedir. Yine mühtedilerin meslekleri ile bildikleri diller ve bunların ihtidanın sebep ve sonucundaki etkileri ele alınmıştır. Ayrıca mühtedilerin cinsiyetleri ve medeni durumları ile yaşları da tespit edilmeye çalışılmış ve bunların ihtida üzerindeki etkileri üzerine çıkarımlar yapılmıştır. Son olarak mühtedilere müdahale eden konsoloslar ve bunlara Osmanlı Devleti'nin nasıl cevap verdiği belirtilmiş ve mühtedilerin ihtida haberlerinin gazetelerde yer almasının bir analizi yapılarak tezimiz bitirilmiştir. Ekler kısmında ise incelenen arşiv vesikalarının bir kısmının Latin harflerine transkripsiyonları yapılmak suretiyle ilerideki ihtida çalışmalarına yol gösterilmek hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
This PhD thesis focuses on the reasons and effects of the convert activities that occurred between 1900 and 1922. First, the definition of the word“convert”is made according to the dictionary, followed by an explanation of what it means in Islam. The period from the beginning to the end of the Ottoman Empire was briefly examined by looking at the historical development of the convert. We have analyzed the the similarities and differences between the time period we are interested in and the previous centuries. The focus of our thesis is to examine why the converts preferred to be Muslims and how this affected their lives thereafter in the Ottoman Empire. We have particularly looked at the concept conversionin the Ottoman Empire from different economic, political, social aspects as analyzing a collection of historical sources and records in the Ottoman archives from 1900 until its fall in 1922. In this connection we have also answered the questions like: how did the Ottoman society approach new converts and how were they affected by their attitudes? Morever, the impacts of big wars as well as important migration events upon the conversion were taken into consideration. It is a well-known fact that humans, as psychological beings, sought attention from the opposite sex as converting to a new religion. We shall have a look at this aspects of the conversion as well. The last part of our dissertiaton consists of statistic datas onn the conversions which were extracted from the Ottoman archives. It includes the information like the names given to new converts, where were they oft from and possible reasons behind that, which region did they prefer to settle down and so on. This statistics also contain the following data: and their occupations, the languages they spoke and the possible relations between these data and their conversion. Furthermore, we did offer the infos on their gender, marital status and ages, which might have an impact on their conversion. Lastly, we cover the relation between the Ottoman state and the foreign consulates which intervened conversion process in the Ottoman Empire. We have also analyzed the news on the Ottoman conversion, which was published in the Ottoman newspapers at that time. In the appendix we have trancriped some of the Ottoman archival documents for the future researchers who will be interested in the Ottoman conversion.
Benzer Tezler
- Langa Yenikapı dolgu alanı ve Yalı Mahallesi (1750-1900)
The Langa Yenikapı land reclamation area and the formation of Yalı Neighborhood (1750-1900)
AYHAN HAN
- XIX. yüzyılın ilk yarısında (1800-1850) Anadolu'da ihtida haraketleri
First half the XIX century ihtida in Otoman Empire
ESRA KARADAĞ
- XVI. yüzyılda İstanbul'da ihtida hareketleri
Conversion to Islam in Istanbul in the sixteenth century
KAMİL ÇOLAK
- 1556- 1557 (H. 963-964) tarihli Divan-ı Hümâyûn Ruûs Defteri (s.1-125) metin- değerlendirme- dizin
1556- 1557 (H. 963-964) dated the Ruus Book of Imperial Council (p. 1-125) text- assessment- directory
HAVVA MERVE ÇITAK
- Bosna-Hersek'in islamlaşma süreci (xv. ve xvı. yy)
The process of islamization of Bosnia and Herzegovinia (xv. ve xvi. yy)
KEMAL NURKIC
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İSRAFİL BALCI