Sosyal kaygı bozukluğunun bilişsel davranışçı modelinin bir konuşma performansı görevi ile incelenmesi
Examination of cognitive behavioral model of social anxiety disorder with a speech performance task
- Tez No: 778538
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜNAY SERAP TEKİNSAV SÜTCÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Sosyal kaygı bozukluğu en yaygın görülen psikolojik sorunlardan birisidir ve hayatın birçok alanında bireyin zorluklar yaşamasına neden olmaktadır. Sosyal kaygı bozukluğunun sürmesinde rol oynayan faktörleri açıklamak amacıyla çeşitli bilişsel davranışçı modeller geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı bu modellerin temel varsayımlarının test edilmesidir. Bu kapsamda 170 üniversite öğrencisi öncelikle, Demografik Bilgi Formu, Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği (LSKÖ), Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Kısa Form (ODKÖ-KF), Olumlu Değerlendirilme Korkusu Ölçeği (ODKÖ), Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği Kısa Form (DASS-21) ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği Kısa Form (DERS-16)'dan oluşan bir ölçek bataryasını doldurmuştur. Çalışmanın ikinci adımında tüm katılımcılar 3 dakikalık bir konuşma performansı sergilemişlerdir. Konuşma öncesinde DSM-5 Depresyon Ölçeği ve Olay Öncesi Sosyal Davranışlar Ölçeği (OÖSDÖ)'ni, konuşmanın hemen ardından ise Konuşma Performansı Ölçeği (KPÖ), Bilişsel ve Somatik Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri (BSDSKE), Bakış Açısı Değerlendirme Cetveli (BADC), Kendine Odaklı Dikkat Ölçeği (KODÖ)'ni doldurmuşlardır. Üçüncü aşamada konuşmanın ardından bir aylık süreçte haftada bir olmak üzere KPÖ ve Olay Sonrası İşleme Ölçeği (OSİÖ)'ni doldurmuşlardır. Ayrıca konuşma performansına ilişkin kamera kayıtları dört bağımsız gözlemci tarafından izlenmiş ve katılımcıların performansları KPÖ aracılığıyla değerlendirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler, sosyal kaygısı yüksek olan katılımcıların, sosyal kaygısı düşük olanlarla karşılaştırıldığında konuşma performansı öncesinde daha uyumsuz bilişsel süreçlere sahip olduklarını, konuşma performansı esnasında daha fazla kaygılandıklarını, kendine odaklı dikkatlerinin daha yüksek olduğunu fakat bakış açısı cetveli puanlarının farklılaşmadığını göstermiştir. Tüm katılımcıların, performanslarını bağımsız gözlemcilerden daha olumsuz bir şekilde değerlendirdiği ancak öznel değerlendirmeler ile bağımsız gözlemcilerin değerlendirmesi arasındaki bu farklılığın sosyal kaygısı yüksek olanlarda daha belirgin olduğu bulunmuştur. Sosyal kaygısı yüksek olanların, konuşma performansına ilişkin öznel değerlendirmeleri daha olumsuzken, bağımsız değerlendiricilerin değerlendirmeleri açısından gruplar arasında bir farklılık gözlenmemiştir. Konuşma performansı sonrasında bir aylık süreçte alınan olay sonrası işleme ve performans değerlendirme ölçümleri sosyal kaygısı yüksek olanların daha uyumsuz bilişsel süreçlere sahip olduğunu ve performanslarına yönelik değerlendirmelerin daha olumsuz olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca olumsuz ve olumlu değerlendirilme korkuları ve duygu düzenleme güçlüklerindeki artışın sosyal kaygı belirtilerindeki artışla ve performansa yönelik olumsuz öznel değerlendirmelerle ilişkili olduğu bulunurken, yalnızca olumlu değerlendirilme korkusu bağımsız gözlemcilerin değerlendirmeleriyle ilişkili bulunmuştur. Sonuçlar ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve müdahale programlarına yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Social anxiety disorder, one of the most common psychological problems, causes individuals to experience difficulties in various aspects of life. Numerous cognitive-behavioral models have been developed to explain the factors that play a role in the maintenance of social anxiety disorders. This study aims to test the basic assumptions of these models. To that end, 170 university students first filled out a scale battery consisting of a Demographic Information Form, Liebowitz Social Anxiety Scale (LSAS), Brief Fear of Negative Evaluation Scale (BFNES), Fear of Positive Evaluation Scale (FNES), Depression Anxiety Stress Scale (DASS-21), and Difficulties in Emotion Regulation Scale Brief Form (DERS-16). In the second phase of the study, each participant gave a 3-minute speech. They filled out the DSM-5 Depression Scale and the Anticipatory Social Behaviours Questionnaire (ASBQ) before speech performance. Immediately after the speech, the participants completed the Speech Performance Scale (SPS), State-Trait Inventory for Cognitive and Somatic Anxiety (STICSA), Perspective Evaluation Scale (PES), and Self-Focused Attention Scale (SFAS). In the third stage, following the speech, they filled out the SPS and the Post-Event Processing Questionnaire (PEPQ) once a week for one month. Additionally, four independent observers watched the video records of speech performances and evaluated the participants' speech performances using SPS. The analysis results showed that participants with higher social anxiety had more maladaptive cognitive processes before their speech, experienced more anxiety during their speech, and had stronger self-focused attention than participants with a lower level of social anxiety. However, the results also showed that the perspective scale scores of the participants with higher social anxiety were not significantly different from those with lower social anxiety scores. It was also revealed that all participants evaluated their performance more negatively than independent observers, but the difference between subjective evaluations and independent observers' evaluations was significantly larger in participants with higher social anxiety than in those with lower social anxiety. While participants with higher social anxiety had more negative subjective evaluations of their speech performances, no difference was observed between the two groups in terms of independent evaluators' evaluations. Follow-up analyses revealed that participants with high social anxiety scores experienced more maladaptive cognitive processes and had more negative evaluations of their performance compared to those with lower social anxiety scores in the month following speech performance. The results also showed that fear of negative evaluation, fear of positive evaluation, and difficulties in emotional regulation were positively associated with social anxiety symptoms and negative subjective performance evaluations. Notably, fear of positive evaluation, but not fear of negative evaluation, was found to be associated with the evaluations of independent observers. The results are discussed in light of relevant literature, and various recommendations are provided for intervention programs.
Benzer Tezler
- Çocuklukta onaylamayan çevre ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide içselleştirilmiş utanç, öz şefkat ve zıtlıktan kaçınmanın aracı rolünün incelenmesi
An examination of the mediating role of internalized shame, self-compassion, and contrast avoidance in the relationship between invalidating childhood environment and social anxiety
RUMEYSA ÖZLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- The investigation of the relationship between self-focused attention and safety behaviors in social anxiety using scenarios about social situation
Sosyal kaygıda kendine yönelik dikkat ile güvenlik davranışları arasındaki ilişkinin sosyal durumlar ile ilgili senaryolar kullanılarak incelenmesi
TUBA KASABOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Psikolojiİzmir Ekonomi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN MERAL ÖGÜTCÜ
- Ergenlerde sosyal kaygı belirtilerine yönelik internet tabanlı bilişsel davranışçı grup terapi programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi
Development of an internet-based cognitive behavioral group therapy program for social anxiety symptoms in adolescents and evaluation of its effectiveness
ANIL CANER CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZDEN YALÇINKAYA ALKAR
- The effect of Acceptance and Commitment Therapy and Cognitive Behavioral Therapy based group intervention programs on Social Anxiety Disorder
Kabul ve Kararlılık Terapisi ve Bilişsel Davranışçı Terapi temelli grup müdahale programlarının Sosyal Kaygı Bozukluğuna etkisi
MUHAMMED SEYİD RAŞİD BAĞÇİVAN
Doktora
İngilizce
2024
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE İNAN
- Travma sonrası stres bozukluğunda kullanılan bilişsel ve davranışçı terapi protokollerinin terapötik bileşenlerinin etkisine yönelik bir meta-analiz
A meta-analysis of the efficacy of the therapeutic components of trauma focused cognitive behavioral therapies used in post-traumatic stress disorder
DENİZ KARASAPAN