Geri Dön

Uludağ'ın (bursa) güneybatısındaki jeotermal kaynak ve madensularının kökensel ilişkilerinin incelenmesi

Investigation of origin relations of the geothermal resources and mineral waters in southwest Uludağ (Bursa)

  1. Tez No: 779178
  2. Yazar: NİZAMETTİN ŞENTÜRK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HALİM MUTLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 95

Özet

Bu çalışma, Uludağ'ın (Bursa) güneybatısındaki jeotermal ve maden suyu kaynaklarının hidrojeolojik ve fizikokimyasal özelliklerinin kimyasal ve izotopik analizlerle ortaya konularak olası kökensel ilişkilerinin incelenmesidir. İnceleme alanının temelinde Paleozoyik yaşlı Uludağ Grubu bulunur. Temel üzerine Triyas yaşlı Karakaya Grubu uyumsuz olarak gelir. Karakaya Grubu şistler ve kireçtaşları karmaşığı şeklindedir. Bu birimler içerisindeki kireçtaşı ve mermerler jeotermal ve maden suları için rezervuar kayaç özelliği gösterir. Jura yaşlı Bilecik kireçtaşları Karakaya Grubu üzerine uyumsuz olarak gelir. Kratese yaşlı Orhaneli Ofiyolitleri çalışma alanında geniş yayılım göstermektedir. Bu birimlerin üzerinde bulunan Senozoyik yaşlı birimler içerisindeki killi, siltli ve marnlı kayaçlar örtü kaya özelliği gösterir. Jeotermal ve maden sularının yüzeye çıkışları faylar ve kırık zonları boyunca olmaktadır. Özellikle Çaybaşı yöresindeki madensuyu kaynaklarının boşalımı, Nilüfer vadisinde bulunan ana faya bağlı oluşan çatlaklar nedeniyle olmaktadır. İnceleme alanındaki Oylat termal suyu Ca-SO4-HCO3 fasiyesi ile temsil edilirken, Aslanlı termal suyu ise Na-Ca-HCO3 fasiyesindedir. Maden suları Mg-Na-Ca-HCO3, Ca-Mg-HCO3, Na-Ca-HCO3'lı kimyasal özellik sergiler. Örneklerin trityum içerikleri 0,34 ile 5,96 TU arasında değişmektedir. Trityum jeotermaller için 0,34-1,95 TU arasında, maden suları için ise 1,57'den 5,46 TU'ya kadar değişmektedir. Bu sonuçlar akışkanların büyük bir kısmının güncel sular olduğuna işaret etmektedir. Örneklerin δ18O değerleri ‰-11,08 ile -7,97 (VSMOW) arasında δD değerleri ise ‰-73,81 ile-57,64 (VSMOW) arasında değişmektedir. Duraylı izotop bileşimleri Küresel ve Marmara Meteorik Su Çizgileri arasında kalan Bursa termal ve maden suları meteorik kökenlidir. Bursa mineralli sularında çözünmüş inorganik karbonda (HCO3) ölçülen δ13C ‰-15,3 ile +10,12 (VPDB) arasındadır. Jeotermal su örneklerinin karbon izotop bileşiminin maden sularına göre yaklaşık ‰15 düşük olması bu sulardaki karbonun organik madde kaynaklı olduğunu gösterir. Maden sularında çözünmüş karbon ise denizel kireçtaşlarından türemiştir. İzotop-kot ilişkisi kullanılarak Bursa mineralli sularının Uludağ'ın 352-2512 m arasında çeşitli yükseltilerinden beslendikleri bulunmuştur. Olgunluk indeksi 2'den büyük olan Aslanlı termal kaynağına hem silis hem de katyon jeotermometreleri uygulanmış ve rezervuar sıcaklığının 91-120°C arasında olduğu görülmüştür.

Özet (Çeviri)

The aim of this is to investigate hydrogeological and physicochemical properties of the geotermal and mineral water resources located in the southwest of Uludağ ( Bursa ) and to reveal their possible primordial relationships by using chemical and isotopic analyzes. Uludağ Group of Paleozoic age constitutes the basement rock in the study area. Karakaya group of Triassic age overlies the basement rock with unconformity. Karakaya group comprises a complex of shists and limestones. The limestones and marbles within these units, constitut the reservoir rocks of geothermal and mineral waters. Jurassic aged Bilecik limestones overlies the Karakaya group with unconformity. Cretaceous aged Orhaneli ophiolites are widely distributed in the study area. The clayey, silty and marly rocks within the Senozoic aged units which overlay these units show cover rock characteristics. The discharge of hot and mineral waters occurs along the faults and fracture zones. Particularly, the discharge of springs of mineral water in Çaybaşı region is caused by the cracks formed due to the main fault in the Nilüfer Valley. While Oylat thermal water in the study area is represented by Ca-SO4-HCO3 facies, Aslan thermal water is in Na-Ca-HCO3 facies. Mineral waters have chemical characters of Mg-Na-Ca-HCO3, Ca-Mg-HCO3 and Na-Ca-HCO3. The tritium content of the samples varies between 0,34-5,96 TU. The tritium content in hot waters varies between 0,34-1,95 TU, and in mineral waters between 1,57-5,46 TU. These results indicate that most of the fluids have short residence times. The δ18O value of the samples varies between ‰-11,08 and -7,97 (VSMOW), and the δD values vary between ‰-73,81 and -57,64 (VSMOW). Bursa geothermal and mineral waters, whose stable isotope compositions lie between the Global and Mediterranean Meteoric Water Lines, are of meteoric origin. δ13C values measured in dissolved inorganic carbon (HCO3) in Bursa mineral waters are between ‰-15,3 and +10,12 (VPDB). The fact that the carbon isotope composition of hot waters is approximately ‰15 lower than that of mineral waters, indicates that the carbon in these waters originated from organic substances. Carbon dissolved in mineral waters is derived from marine limestones. using the isotope-elevation relationship, it was found that Bursa mineral waters are recharged from various elevations of Uludağ Mountain varying from 352 to 2512 m. Both silica and cation geothermometers were applied to Aslanlı thermal spring having a maturity index higher than 2 and the reservoir temperature was found to be between 91-120°C.

Benzer Tezler

  1. Geç Antik Çağ ve Erken Bizans Dönemi'nde Myndos/Asar Adası

    Myndos / Asar Island in Late Antiquity and Early Byzantine Period

    HAZAL ÇITAKOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    ArkeolojiBursa Uludağ Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN

  2. Sulama yönetiminin iyileştirilmesi için uzaktan algılama yaklaşımı ile sulama projelerinin performansının değerlendirilmesi, Burkina Faso, Kou Vadisi örneği

    Assessing irrigation scheme performance using remote sensing for improving water management in Burkina Faso

    ALIDOU SAWADOGO

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    ZiraatBursa Uludağ Üniversitesi

    Biyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KEMAL SULHİ GÜNDOĞDU

  3. Türkiye'de organik süt sığırı işletmeleri için seleksiyon indeksi geliştirilmesi

    The development of selection index for organic dairy cattle farms in Turkey

    SÜLEYMAN CAN BAYCAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    ZiraatBursa Uludağ Üniversitesi

    Zootekni Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERDAR DURU

  4. Uludağ'ın (Bursa) bazı campanula türleri üzerinde morfolojik ve palinolojik araştırmalar

    Başlık çevirisi yok

    TÜRKAY BİLİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    BotanikMarmara Üniversitesi

    PROF.DR. ENGİN ÖZHATAY

  5. Endemik Prometheum chrysantum subsp. uludaghense ulu kaya göbeği (Crassulaceae/ Damkoruğugiller) alt türü üzerinde morfolojik ve anatomik özelliklerin araştırılması

    Investigation of morphological and anatomical features on endemic Prometheum chrysantum subsp. uludaghense ulu rock cave (Crassulaceae/ Damkoruğiller) subspecies

    SERPİL KORKMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    BiyolojiBursa Uludağ Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZER YILMAZ