Nakşibendiyye tarikatı örneğinde Suriye'de tasavvuf
Sufism in Syria in the example of the Naqshbandiyya sect
- Tez No: 788412
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SAMİ KILINÇLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Suriye, Tasavvuf, Tarikat, Zikir, Nakşibendiyye, Syria, Sûfîsm, Sect, Dhikr, Naqshbandiyya
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
Genel olarak Bilâdu'ş-Şâm, özel olarak da Suriye tasavvufun asırlardır dinî kimliğini şekillendirdiği en önemli ülkelerden sayılmaktadır. Suriye eskiden beri tasavvufa, tarikatlara, tasavvufî şahsiyet ve mekânlara ev sahipliği yapan bir merkez olmuştur. İnsanlar tasavvufu kabul etsin ya da etmesin, inkâr edilemeyecek bir gerçek vardır ki o da Suriye'de tasavvufun günümüze kadar uzanan sağlam târihî kökenleri olduğudur. Bu araştırmada bu iddianın desteklenmesi ve tasavvufun birçok dini, ırkı ve mezhebi bünyesinde barındıran Suriye toplumunda ne kadar temel bir yere sahip olduğunun gösterilmesi amaçlanmaktadır. Suriye toplumunun sahip olduğu bütün bu farklılıklara rağmen, İslamî bir varoluş biçimi olarak tasavvuf hem inanç hem de uygulama noktasında en yaygın olan fikrî akımdır. Araştırma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak tasavvufun doğuşu ve zühd döneminden başlayarak tasavvufun müstakil bir kavram hâline gelinceye kadar geçirdiği aşamalar ele alınmıştır. Nitekim tasavvuf yavaş yavaş gelişmiş ve bazılarında ilk asırda olmayan bazı görüş ve kavramların da bulunduğu farklı şekiller almıştır. Sonunda ise günümüzde tasavvufun en görünen hâli olan tasavvufî tarikatlar hâlini almıştır. Bu bölümde ayrıca tasavvufun Suriye'de ortaya çıkışından bahsedilmiş, orada yetişmiş ya da oraya yerleşmiş olan İbrahim b. Ethem, Ebu Süleymân ed-Dârânî, Şeyh Reslân ed-Dımeşkî, İbn Arabî ve Abdülganî en-Nablusî gibi önemli şahsiyetlere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise Suriye'de en çok yaygın olan tarikatlara değinilmiştir ki bunlar Kâdiriyye, Rufâ'iyye, Şâziliyye ve Nakşibendiyye'dir. Bu tarikatların hiçbirinin sıfırdan Suriye'de ortaya çıkmadığından ve başka ülkelerden Suriye'ye geçtiğinden bahsedilmiştir. Nitekim ya şeyhinin Suriye'ye göç etmesiyle ya da oradaki müridler ve halifeler yoluyla Suriye'ye geçtikleri görülmektedir. Ayrıca tarih boyunca Suriye'de bulunmuş olan hangâh, zâviye, ribât ve tekkeler gibi tasavvufî mekânlar zikredilmiştir. Bunun yanı sıra bu araştırmada Suriye'de tasavvufa bir örnek olarak Nakşibendiyye Tarikatı ele alındığı için Nakşibendiyye'nin ortaya çıkışı, ilkeleri ve onu diğer tarikatlardan ayıran özellikleri de beyân edilmiştir. Bu bölüm Dımeşk'e göç edip oraya yerleşen ve hem Suriye'de hem de komşu bölgelerde Nakşibendiyye Tarikatı'nın tekrar ihyâ edilmesine büyük katkı sağlayan Mevlânâ Hâlid en-Nakşibendi'den bahsedilerek tamamlanmıştır. Son bölüm olan üçüncü bölümde ise Mevlânâ Hâlid'den sonra günümüze kadar Suriye'de Nakşibendiyye incelenmiştir. Bu tarikatın Suriye'de yayılışının Dımeşk ile Suriye'nin güneyi, Suriye'nin ortası ile kuzeyi ve doğu ile kuzeydoğu bölgesi şeklinde coğrafî olarak 3 farklı bölgeye dağılmış olan üç kol üzerinden gerçekleştiği beyân edilmiştir. Daha sonra Suriye'de tasavvufun geleceği ve ona etki eden faktörler ele alınmıştır. Bu bağlamda bu bölümün sonunda da siyaset, hükûmet ve tasavvuf arasındaki etkileşim ve birbirleri üzerindeki etkileri, özellikle de bunun Arap Baharı ve Suriye Devrimi'nden sonra nasıl bir hâl aldığı, tasavvufun bu faktörlerden olumsuz etkilendiği ancak Suriye'de dinî ve kültürel bir unsur olarak kalacağı belirtilmiş ve araştırma tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Bilâdu'ş-Şâm in general and Syria in particular are considered to be the most important countries where mysticism has shaped its religious identity for centuries. Syria has long been a center that has hosted Sûfîsm, sects, Sûfî personalities and places. Whether people accept Sûfîsm or not, there is an undeniable fact that Sûfîsm in Syria has solid historical roots dating back to the present day. In this research, it is aimed to support this claim and to show what a fundamental place Sûfîsm has in the Syrian society, which includes many religions, races and sects. Despite all these differences of Syrian society, Sûfîsm as an Islamic mode of existence is the most common intellectual movement in terms of both belief and practice. The research consists of three parts. In the first chapter, the birth of Sûfîsm in general and the stages it went through, starting from the period of asceticism, until it became an independent concept were discussed. As a matter of fact, Sûfîsm developed gradually and took different forms, some of which included some views and concepts that did not exist in the first century. In the end, it took the form of Sûfî sects, which are the most visible form of Sûfîsm today. In this section, the emergence of Sûfîsm in Syria is also mentioned, and Ibrahim b. Important personalities such as Ethem, Ebu Süleymân ed-Dârânî, Sheikh Reslân ed-Dımeşki, İbn Arabî and Abdülganî en-Nablusi are included. In the second part, the most common sects in Syria are mentioned, which are Qadiriyya, Rufa'iyya, Shaziliyye and Naqshbandiyya. It is mentioned that none of these sects emerged from scratch in Syria and that they moved to Syria from other countries. As a matter of fact, it is seen that they went to Syria either with the migration of the sheikh to Syria or through the murids and caliphs there. In addition, hangâhs that have been in Syria throughout history,
Benzer Tezler
- Tarihi süreçte Uşak'ta tasavvuf kültürü (XIX.-XX. yüzyıllar)
Sufi culture in Uşak in historical process (IXI.-XX. centuries)
MEHMET FATI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAKİ ÇAKIR
- Tasavvuf klasik eserlerinde ve Nakşbendiyye tarikatı örneğinde muhâsebe ve murâkabe
The concept of muhâsaba and murâqaba in the sufi classics and Naqshbandi tradition
KÜBRA ZÜMRÜT
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN KÂMİL YILMAZ
- Murad Buhari'nin hayatı eserleri ve tasavvufi görüşleri
Murad Buhari's life, works and his mystics opinions
HATİCE TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
BiyografiYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHAKİM YÜCE
- Kastamonu'da Hâlidîlik
Khalidism in Kastamonu
İBRAHİM KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULCEBBAR KAVAK
- أثر الطريقة النقشبندية في الحياة الدينة في حلب وما حولها
Nakşibendiyye tarikatı'nın 20. yüzyılda Halep ve çevresinde dini hayat üzerindeki etkisi
HUSSEİN HUSSEİN
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ŞİRİN AYİŞ