Türkiye sahası halk anlatmaları (Masal-efsane) ve Türk korku sineması üzerine karşılaştırmalı arketip incelemesi
Folk narratives (Fairy tales-legend) in Turkish field and comparative archetypal analysis in Turkish scary movies
- Tez No: 789690
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜLENT AKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Arketip, Masal, Efsane, Türk Korku Sineması, Halk bilimi, Archetype, Fairy Tale, Legend, Turkish Scary Movies, Folklor
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 367
Özet
Türkiye Sahası Halk Anlatmaları (Masal- Efsane) ve Türk Korku Sineması Üzerine Karşılaştırmalı Arketip İncelemesi adıyla hazırlanan bu çalışma, halk anlatmaları olan masal ve efsane türleri ile dijital çağın anlatmalarından filmlerde görülen arketiplerin özelliklerini ve görülme biçimlerini tespit etmek ve bu tespitleri türler arası karşılaştırmalı olarak incelemek üzere hazırlanmıştır. Bu çalışma 4 ana bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de Carl Gustav Jung, Carol Pearson ve Joseph Campbell'ın çalışmalarından hareketle toplamda 14 arketip (kahraman, yüce birey, anne, baba, hilebaz, anima-animus, gölge, persona, yetim, masum, büyücü, gezgin, savaşçı ve fedakâr) tespit edilmiştir. Tespit edilen arketipler hakkında literatür bilgilerine yer verilmiştir. Çalışmamızın İkinci Bölüm'ünde, Türkiye sahasının 7 bölgesini temsil eden metinler belirlenirken, yukarıda verilen arketiplerin sayıca fazla ve net bir biçimde görüldükleri metinler kapsama alınmıştır. Bu yönde örneklem alınacak 1197 adet metin belirlenmiştir. Bu metinlerde arketiplerin olumlu ve olumsuz özelliklerini belirlemek için arketip temsillerinin eylemleri ve bu eylemlerin sonuçları tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlardan hareketle arketiplerin özellikleri, masal ve efsane metinlerinde görülme biçimleri tasnif edilmiştir. Tasnif edilen her bir arketip, Türkiye sahası masal ve efsanelerinde, olumlu ve olumsuz özelliklerine göre sayısal verilerle hazırlanan grafiklerde gösterilmiştir. Çalışmamızın Üçüncü Bölüm'ünde, 2000-2019 yılları arasında vizyona giren 258 adet film içerisinden anlatmalarda olduğu gibi arketiplerin sayıca fazla ve net bir biçimde görüldüğü filmlerin belirlenmesine dikkat edilmiştir. Bu yönde çalışmamızda örneklem alınacak Türk korku filmleri için IMDb'de en az 5, en çok 10 puan alan 20 adet film, çalışmamızın kapsamına alınmıştır. Bu bölümde metinlerde tespit ve tasnifi yapılan arketipler, Türk korku filmlerinde de tespit edilmiştir. Ayrıca arketiplerin Türk korku filmlerinde görülme biçimleri her bir film için olay örgüsü ile birlikte verilerek arketiplerin özellikleri doğrultusunda incelenmiştir. Türkiye sahası masal ve efsanelerinde olduğu gibi, Türk korku filmlerinde de olumlu ve olumsuz özelliklerde tespit edilen her bir arketip, sayısal verilerle hazırlanan grafiklerde ilgili bölümün sonunda gösterilmiştir. Çalışmamızın Dördüncü Bölüm'ünde 14 arketipin olumlu ve olumsuz özellikleri, arketiplerin türler arası görülme biçimleri ve söz konusu arketiplerin sayı bakımından türler arası dağılımı, Türkiye sahası halk anlatmalarından masal ve efsane türleri ile Türk korku filmlerinde, önceki bölümlerde hazırlanan grafiklerle birlikte karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Arketiplerin, kolektif bilinç dışında birbirlerine içkin yapılarda olmalarının bir sonucu olarak bu çalışmada yapılan karşılaştırma ile de arketiplerin tür fark etmeksizin birbirine içkin ve birbirini takip eden belirli yapılarda, özelliklerde ve belirli bir akış halinde görüldükleri tespit edilmiştir. Çalışmamızda bu yapıyı ve görülme sıralarını belirtecek şekilde üç aşamalı bir incelme modeli sunulmuştur. Bu doğrultuda, söz konusu arketiplerin baş harfleri belirtilerek bu arketiplerin olumlu özelliklerini göstermek için artı (+), olumsuz özelliklerini göstermek için eksi (-), her iki özellikte de görülen arketipleri belirtmek için hem artı hem eksi (+,-), tespiti olmayanlar için ise çarpı (x) sembolleri kullanılmıştır. Çalışmamızın sonuç kısmında, yapılan tespit ve incelemelerin genel bir değerlendirilme yapılmıştır. Bu değerlendirmenin ardından ekler başlığı altında, Türkiye sahası halk anlatmalarından masal ve efsane türleri ile Türk korku filmlerinde incelenen arketiplerin olumlu ve olumsuz özelliklerini, tespiti olmayanları göstermek için yukarıda açıklanan sembollerden yararlanılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study, Folk Narratives (Fairy Tales-Legend) in Turkish Field and Comparative Archetypal Analysis in Turkish Scary Movies was prepared to determine the characteristics and ways of seeing archetypes in folk narravites such as fairy tales, legend types and in films that are narratives of the digital age and to examine these determinations comparatively among genres. This study consists of 4 main parts. In the First Chapter, 14 archetypes (hero, supreme individual, mother, father, trickster, anima-animus, shadow, persona, orphan, innocent, magician, wanderer, warrior and devoted are based on the works of C. G. Jung, Carol Pearson and Joseph Campbell. and altruistic). Literature information about the detected archetypes is given. In the second part of our study, while the texts representing 7 regions of Turkey are determined, the texts in which the above-mentioned archetypes are more numerous and clearly seen are included. In this direction, 1197 texts to be sampled were determined. In order to determine the positive and negative features of the above-mentioned archetypes in these texts, the actions of these archetypes and the results of these actions were determined. Based on these results, the features of archetypes and the way they appear in fairy tales and legend texts are classified. Each of the classified archetypes is shown in graphics prepared with numerical data according to their positive and negative characteristics in the tales and legends of Turkey. In the third part of our study, attention was paid to the determination of the films in which the archetypes were seen in large numbers and clearly, as in the narratives among the 258 films released between 2000-2019. In this direction, for the Turkish horror films to be taken as a sample in our study, 20 films with a minimum of 5 and a maximum of 10 points in IMDb were included in our study. Archetypes identified and classified in the texts in this section have also been identified in Turkish horror films. In addition, the way archetypes are seen in Turkish horror movies are given together with the plot for each movie and examined in line with the characteristics of the archetypes. As in the tales and legends of the Turkish field, each archetype with positive and negative features in Turkish horror films is shown at the end of the relevant section in graphics prepared with numerical data. In the Fourth Chapter of our study, the positive and negative features of 14 archetypes, the way they are seen between genres and the distribution of the archetypes in terms of number, were evaluated by comparing the types of tales and legends from Turkish folktales and Turkish scary movies with the graphics prepared in the previous sections. As a result of the archetypes being immanent to each other outside of the collective consciousness, the comparison made in this study revealed that the archetypes are seen in certain structures, features and a certain flow, which are immanent and successive to each other, regardless of the type. In our study, a three-stage thinning model was presented to indicate this structure and the order of its occurrence. In this direction, by specifying the initials of the archetypes in question, plus (+) to show the positive features of these archetypes, minus (-) to show the negative features of these archetypes, plus and minus (+,-) to indicate the archetypes seen in both features, for those without detection. cross (x) symbols are used. In the conclusion part of our study, a general evaluation of the findings and examinations was made. After this evaluation, under the title of appendices, the symbols described above were used to show the positive and negative features of the folktales of Turkey, the types of tales and legends and the archetypes examined in Turkish horror films, and the ones that did not have a determination.
Benzer Tezler
- Türkmen şairi Şabende'nin 'Gül-Bilbil' destanı
Gül-Bilbil epic by Türkmen poet Şabende
ADNAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SONER SAĞLAM
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- Türk dünyası destanlarında hayvan sembolizmi
Animal symbolism in Turkish world episotes
OĞUZ DUMAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- İnsan hakları ve Kıbrıs
Human rights and Cyprus
SERDAR KILIÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Uluslararası İlişkilerDicle ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZIL HÜSNÜ ERDEM