Türk ve Amerikan hukukunda insan üzerinde yürütülen tıbbi araştırmaların hukuki niteliği ve güncel etik sorunlar
Legal status and current ethical issues of medical research involving humans in Turkish and American law
- Tez No: 795475
- Danışmanlar: PROF. DR. ARZU GENÇ ARIDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 380
Özet
İnsan üzerinde yürütülen tıbbi araştırmaların tarihi tıp tarihi kadar eski olmakla birlikte asla eskimeyen ve zaman zaman güncellenmesi gereken konulardandır. Türk hukukunda tıbbi araştırma üzerine teoride yapılan tartışmalar ve getirilen çözüm önerileri hasta hekim ilişkisi özeline odaklanmışken Amerikan hukukunda tıbbi araştırma ayrı bir inceleme alanı olarak uzun yıllardır hukukçuların ilgisini çekmiştir. Bazı kavramların ortaya çıkmasına, bazılarının niteliğinin değişmesine ve bazılarının da tartışılmasına imkân sağlayan Amerikan mahkeme kararları uygulamada ortaya çıkan hukuki ve etik sorunlara yol gösterici olmaktadır. Bütün dünyanın gündemini meşgul eden Covid 19'un yol açtığı zarar bir yana, devletlerin işbirliği ile uyumlaştırılmış yasalar ve prosedürler sayesinde yapılan araştırmaların ne kadar kısa sürede sonuçlandığı ve insanlığın hizmetine sunulduğu gerçeği ortadadır. Biyoteknoloji endüstrisinin hızla gelişmesi, insan bedeninin araştırmalarda kullanılma oranını arttırmış, bu da beraberinde hukuki ve etik tartışmaları gündeme getirmiştir. Gelişmelerin takibi ve güncellenmesi adına Türk hukukunda tıbbi araştırma artık hasta hekim ilişkisinden çıkarılmalı, tıbbi uygulama ile tıbbi araştırma arasındaki fark net bir şekilde ortaya konulmalıdır. Türk ve Amerikan hukukunda insan üzerinde yürütülen tıbbi araştırmalara ilişkin kavramları her iki sistemde karşılaştırmalı olarak veren tezde, tıbbi araştırmaların sınıflandırılması, tarafları ve tarihçesi ile konu sınırlandırılmıştır. Sonra her iki hukuk sisteminde de tıbbi araştırmaların sınıflandırılmasını göz önünde bulundurarak yapılan ayırımlarla Türk hukukunda hukuki nitelendirme yapılmaya çalışılmıştır. Türk hukukunda yasal düzenlemenin olmayışı/yeterli olmayışı, doktrinde ve mevzuatta dağınık şekilde bulunan başlıkların ortak bir noktadan hareketle bir bütün olarak değerlendirilmesi ve noksanlıkların giderilmesi konusunda Amerikan yasaları ve mahkeme kararları ile doktrindeki görüşlere yer verilerek sorunun çözümüne katkı sağlanmaya çalışılmıştır. Son olarak tıbbi araştırma konusunda insan deneklerle ilgili güncel etik sorunlara ve araştırma etik kurullarına değinerek tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Although the history of medical research on humans is as old as the history of medicine, it is an important subject that needs constant updates. In spite of discussions and suggestions in Turkish law theory focus on the patient-physician relationship, the subject of medical research has attracted the attention of legists for many years as a separate field of study in American law. American court decisions allow the emergence of concepts, change their status or create discussions around them. These decisions act as guidance when solving the legal and ethical problems that arise in practice. Aside from the damage caused by the Covid 19, which occupies the agenda of the whole world, it is clear how quickly the research on the produced results has been concluded and put to the service of humanity enabled by the harmonized laws and procedures in cooperation between governments. The rapid development of the biotechnology industry has increased the use of the human subjects in research, which has brought legal and ethical debates with it. In order to follow and update the developments, medical research should be removed from the patient-physician relationship in Turkish law, and the difference between medical practice and medical research should be clearly demonstrated. In this thesis, in which compares Turkish and American law's coverage of the consepts regarding medical research involving human experiments, the subject is limited to the classification, participators and history of this research. Then, a legal qualification is attempted to be made in Turkish law with the distinctions made by considering the classification of medical research in both legal systems. Trying to contribute to a solution on the issues regarding the lack / insufficiency of legal regulation in Turkish law, the evaluation of the chapters in the doctrine and legislation as a whole, and the elimination of the deficiencies in the doctrine, opinions on the doctrine are included supported by American laws and court decisions. Finally, the thesis concludes by addressing current ethical issues regarding human subjects in medical research and research ethics committees.
Benzer Tezler
- A challenge to copyright: Text and data mining
Telif hukukunda metin ve veri madenciliği
ESMA MUHEYNE DOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Hukukİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CAHİT SULUK
- Kitle iletişim özgürlüğünün sınırı olarak Türk Hukukunda adil yargılanma hakkına karşı suçlar
The offences against the right to a fair trial in Turkish Law as the restriction of freedom of mass communication
DİLEK EKMEKÇİ
- Basın özgürlüğünü tehdit eden unsurların ekonomik, hukuki ve uluslararası boyutunun incelenmesi ve çözüm önerileri
Başlık çevirisi yok
RIZA KADILAR
- İfade özgürlüğünde caydırıcı etki
The chilling effect on freedom of expression
DİDEM TOMBUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZEN ÜLGEN ADADAĞ
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında Türk Medeni Usul Hukuku açısından adil yargılanma hakkı
Right to a fair trial regarding Turkish Law of Civil Procedure in consideration of European Convention of Human Rights and the Desicions of European Court of Human Rights
SEZİN AKTEPE ARTIK
Doktora
Türkçe
2014
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR HAKAN PEKCANITEZ