Kamusal alan olarak meydanların günümüzde değişen kullanımı: Kütahya Ulu Cami ve Zafer Meydanı örnekleri
Today's changing use of square as a public area: examples of Kütahya Ulu Mosque and Zafer Square
- Tez No: 833284
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF ÖRNEK ÖZDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Kültürel miras, toplumların geçirmiş olduğu dönemleri; sosyal, ekonomik ve kültürel durumları ortaya koyabilmek için önem taşımaktadır. Bu sebepledir ki kent kültürünün ve kimliğinin vazgeçilmez bir öğesi olan kamusal mekânların, geçmişe tanıklık eden tarihsel dokusuyla birlikte gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak bizler için önemli birer sorumluluktur. Kamusal mekânlar bir kentin kimliğini ve kültürünü en iyi yansıtan yerler olarak karşımıza çıkar. Meydanlar ise geçmişten günümüze kadar kamusal mekânların en etkin kullanılan parçası olmuştur. Ancak küreselleşme ve teknolojik ilerlemeler, bu alanların sosyal niteliklerinde değişim yaşanmasına ve bazı problemlere yol açmıştır. Kent imgesinin, kent kimliğinin ve kent kültürünün unutulmasıyla benzer karakterde ve niteliksiz mekânlar ortaya çıkmaya başlamıştır. Ülkemizde de benzer bir süreç hakimdir. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar bu mekânlar kentlerde önemli bir yere sahipken 1950'li yıllarda hızlı kentleşmenin yarattığı baskı kentlerin sürekli büyümesine ve niteliklerinin değişmesine sebep olmuştur. Ayrıca bu mekânlar tasarım sürecinde ekonomik rasyonelliğin baskısı altında kalmaktadır. Anadolu kentlerinde unutulan kent kültürü; kimliksiz, niteliksiz ve benzer karakterde mekânlar ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu durumun sonucunda kent meydanları, tarih boyunca kentlerimizin kimliğini ve karakterini yansıtan önemli birer kentsel yaşam odağı iken şu an özgün değerlerini kaybetmiştir. Günümüzde daha çok otopark alanları olarak kullanılan, taşıt trafiğine yönelik kullanımları içeren kavşak noktaları haline gelmiştir. Bu çalışmada; kamusal bir mekân olarak meydanların, tarihsel süreç içinde toplumsal ve mekânsal olarak nasıl değişime uğradığı ele alınacaktır. Kamusallığın ise kentte en iyi gözlemlendiği alanlar şüphesiz meydanlar olduğu için çalışma alanı meydanlar ile sınırlandırılmıştır. Meydanların sahip olmaları gereken nitelikleri ortaya koyabilmek amacıyla Kütahya'daki geleneksel ve modern diyebileceğimiz iki meydan üzerinden somut analizler yapmak hedeflenmiştir. Öncelikle bu meydanların form ve fonksiyonlarına ilişkin bir tipoloji çalışması ile özellikleri belirlenmiştir. Mekân kalitesi bağlamında ise mevcut mekânların kalitesinin geliştirilmesi, yeni oluşturulan mekânların ise daha kimlikli ve nitelikli olmasına yönelik kullanılabilecek mekânsal kalite parametreleri belirlenmiştir. Ardından da meydanların fiziksel ve işlevsel analizleri yapılarak belirlenen parametreler doğrultusunda mekânsal kaliteleri ortaya konmuştur. Tarihi zenginliklere sahip olan toplumlar, bu miraslarına sahip çıkabilmek adına sadece tek yapı ölçeğinde değil meydan ölçeğinde de çalışmalar yapmalıdırlar. Ancak o zaman daha yaşanabilir, kaliteli ve kendi kimliklerini yansıtan özgün kentsel mekânlar ortaya çıkacaktır. Mekânsal kalite parametreleri bağlamında değerlendirilen iki meydan için ana hipotez doğrulanmaktadır. Bir meydanın korunması ile mekân kalitesi, kimliği ve yer duygusu arasında güçlü bir bağ vardır. Ulu Cami ve çevresi de zamanla değişime uğramış bir meydan olmasına rağmen Zafer Meydanına göre daha iyi korunmuştur. Zafer meydanı tarihsel süreç içinde yayaların geri planda bırakıldığı araç baskısı altında kalmış bir kavşak noktası haline gelmiştir.
Özet (Çeviri)
Cultural heritage includes the periods that societies have gone through; It is important to reveal social, economic and cultural situations. For this reason, it is an important responsibility for us to ensure that public spaces, which are an indispensable element of urban culture and identity, are transferred to future generations with their historical texture that bears witness to the past. Public spaces appear as places that best reflect the identity and culture of a city. Squares have been the most effectively used part of public spaces from past to present. However, globalization and technological advances have led to changes in the social characteristics of these areas and some problems. With the forgetting of the urban image, urban identity and urban culture, spaces with similar characteristics and without qualifications began to emerge. A similar process prevails in our country. While these places had an important place in cities until the first years of the Republic, the pressure created by rapid urbanization in the 1950s caused the cities to constantly grow and their qualities to change. In addition, these spaces are under the pressure of economic rationality in the design process. Forgotten urban culture in Anatolian cities; It has paved the way for the emergence of spaces with no identity, no qualifications and similar characters. As a result of this situation, while city squares have been important centers of urban life reflecting the identity and character of our cities throughout history, they have now lost their original values. Nowadays, they have become intersection points that are mostly used as parking areas and include uses for vehicle traffic. In this study; It will be discussed how squares, as public spaces, have changed socially and spatially throughout the historical process. Since squares are undoubtedly the areas where publicity is best observed in the city, the study area is limited to squares. In order to reveal the qualities that squares should have, it is aimed to make concrete analyzes on two squares in Kütahya, which we can call traditional and modern. First of all, the characteristics of these squares were determined through a typology study regarding their forms and functions. In the context of space quality, spatial quality parameters that can be used to improve the quality of existing spaces and to make newly created spaces more distinctive and qualified have been determined. Then, physical and functional analyzes of the squares were made and their spatial quality was revealed in line with the determined parameters. Societies with historical riches should work not only on the scale of single buildings but also on the scale of squares in order to protect their heritage. Only then will more livable, high-quality and original urban spaces that reflect their own identities emerge. The main hypothesis is confirmed for the two squares evaluated in the context of spatial quality parameters. There is a strong link between the preservation of a square and the quality of space, identity and sense of place. Although the Ulu Mosque and its surroundings are a square that has changed over time, it is better preserved than Zafer Square. Throughout history, Victory Square has become a junction point under vehicle pressure, where pedestrians are left in the background.
Benzer Tezler
- Meydanların iklimsel konfor kriterleri ve kullanım- kullanıcı ilişkileri kapsamında performans değerlendirmesi
A performance analysis for squares in terms of thermal comfort criteria and usage-users relations
EZGİ GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA
- Reclaiming the city square; social production of public space- Sultanahmet–Beyazit–Taksim Republican squares
Şehir meydanı savunusu; kamusal mekanın toplumsal üretimi-Sultanahmet–Beyazıt–Taksim Cumhuriyet meydanları
MERİÇ DEMİR KAHRAMAN
Doktora
İngilizce
2017
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- Pandeminin kamusal alan tasarım ilkelerine etkilerinin araştırılması: Kadıköy-Beşiktaş-Üsküdar meydanları örnekleri
Researching the effects of the pandemic on the design principles of public space: Examples of Kadıköy-Beşiktaş-Üsküdar square
NUPELDA YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇEN FİRDEVS YÜCEL CAYMAZ
- Postmodern dönemde kamusal mekânın dönüşümünün kapalı siteler üzerinden incelenmesi:İstanbul, Göktürk örneği
Transformation of public area in post-modern period through gated communities: The case of Istanbul Göktürk
ÜLKÜ ÇELEBİ
- Akıllı kent mobilyası kullanımı ve konumlandırılmasının önemi: Yenikapı ve Üsküdar aktarma merkezleri örneği
Importance of utilization and positioning of smart urban furniture: Yenikapi and Üsküdar transfer centers
BİLGE ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Endüstri Ürünleri TasarımıYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU