AIRQ+ modellemesi ile hatay, osmaniye ve kahramanmaraş'ta hava kirliliğine bağlı ölümler, 2015-2019
Estimation of air pollution-related mortality in hatay, osmaniye and kahramanmaras using AİRQ+ model, 2015-2019
- Tez No: 836746
- Danışmanlar: PROF. DR. TACETTİN İNANDI
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Hava kirliliği, AIRQ+ programı, Ölüm, PM₁₀, Air pollution, AIRQ+ program, Mortality, PM₁₀
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Amaç: Dünya'da ve ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelen hava kirliliği ile ilgili planlamış olduğumuz araştırmayla, Hatay, Osmaniye ve Kahramanmaraş illerinin PM₁₀ ortalamalarını değerlendirmek ve AIRQ+ programıyla hava kirliliğine bağlı önlenebilir ölüm sayılarını hesaplamak amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma ekolojik tiptedir. Araştırmada Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye illerindeki ölçüm istasyonlarının 2015-2019 yılları arasındaki PM₁₀ ölçümleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Hava Kalitesi İzleme Ağı Web Sitesi'nden alınmıştır. İllerin nüfus ve ölüm verileri Türkiye İstatistik Kurumu'ndan temin edilmiştir. Araştırmaya PM₁₀ doluluk oranı %75 olan 5 istasyon dahil edilmiştir. Hava kirliliğine atfedilebilir ölüm sonuçları, AIRQ+ programı kullanılarak hesaplanmıştır. PM₁₀ verileri PM2,5'a, dönüşüm katsayısı olan 0,67 ile çarpılarak çevrilmiştir. Bulgular: İllerin 2015-2019 yılları arasında hava kirliliğine atfedilebilir toplam ölüm sayıları 10022 ölüm olarak bulundu. Ölümlerin dağılımı, Hatay için 3357 ölüm, Osmaniye için 1992 ölüm, Kahramanmaraş için 4668 ölüm olarak bulundu. Tüm yıllar için hava kirliliğine atfedilebilir ölüm oranları ise; Hatay ilinde %10,96, Osmaniye ilinde %18,85 ve Kahramanmaraş ilinde %22,68 olarak hesaplandı. Osmaniye ve Kahramanmaraş illerinde tüm yıllarda limit değerin üzerinde PM₁₀ ölçümleri yapılırken, Hatay ilinde son yılda ölçülen değerin limit değerin altına doğru düştüğü bulundu. Sonuç ve Öneriler: Çalışmanın yapıldığı illerde 5 yıllık sürede illerin PM₁₀ ölçümleri limit değerin 2-4 katı üzerindeydi ve 30 yaş üzeri nüfusta gerçekleşen her 20 ölümden 3'ü hava kirliliğine atfedilmekteydi. İlk yıl tüm illerde yaklaşık beş ölümden biri hava kirliliğine atfedilebilir ölümdü. Çalışmaya alınan iller arasında, Kahramanmaraş ili havası en kirli il olup, hava kirliliğine atfedilebilir ölüm oranı ve mortalite hızı en yüksek il olarak bulundu. Hatay ve Osmaniye illerinin hava kirliliğine atfedilebilir ölüm oranları düşüş eğilimindeydi. Çalışmaya alınan illerin 2015 PM₁₀ ortalaması DSÖ limit değerin 3-4 katı üstündeydi. Aralık ve Ocak ayları en kirli aylar olarak bulundu. DSÖ'nün hava kalitesi standartlarında tanımladığı kirleticilerin hepsi tüm istasyonlarda düzenli olarak ölçülebilmeli, hava kirleticilerinin sınır değerleri DSÖ ile tamamen uyumlu hale getirilmeli ve PM2,5 için limit değer belirlenmelidir.
Özet (Çeviri)
ESTIMATION OF AIR POLLUTION-RELATED MORTALITY IN HATAY, OSMANIYE AND KAHRAMANMARAS USING AIRQ+ MODEL, 2015-2019 Aim: With the research we have planned regarding air pollution, which has become an important public health issue in the world and in our country, the aim is to evaluate the PM₁₀ averages of Hatay, Osmaniye and Kahramanmaraş provinces and to calculate preventable death numbers related to air pollution using the AIRQ+ program. Methods: The study is of ecological type. PM₁₀ measurements of measurement stations in Hatay, Kahramanmaraş and Osmaniye provinces between 2015-2019 were obtained from the Ministry of Environment and Urbanization's Air Quality Monitoring Network Website. Population and death data for the provinces were obtained from the Turkish Statistical Institute. Five stations with a PM₁₀ occupancy rate of 75% were included in the study. Air pollution attributable deaths were calculated using the AIRQ+ program. PM₁₀ data was converted to PM2.5 using a conversion coefficient of 0.67. Results: The total number of air pollution attributable deaths between 2015-2019 in the provinces was found to be 10,022 deaths. The distribution of deaths was found to be 3,357 for Hatay, 1,992 for Osmaniye, and 4,668 for Kahramanmaraş. Air pollution attributable mortality rates for all years were calculated as 10.96% for Hatay, 18.85% for Osmaniye, and 22.68% for Kahramanmaraş. While measurements above the limit value were recorded in Osmaniye and Kahramanmaraş provinces for all years, it was found that the value decreased below the limit value in Hatay province in the last year. Conclusion and Recommendations: In the provinces where the study was conducted, PM₁₀ measurements of the provinces were 2-4 times above the limit value in a 5-year period, and 3 out of every 20 deaths in the population over 30 were attributable to air pollution. In the first year, approximately one out of five deaths in all provinces was attributable to air pollution. Among the provinces included in the study, Kahramanmaraş province had the most polluted air and had the highest air pollution attributable mortality rate and mortality rate. The air pollution attributable mortality rates for Hatay and Osmaniye provinces were decreasing. The 2015 PM₁₀ average of the provinces included in the study was 3-4 times above the WHO limit value. December and January were found to be the most polluted months. All of the pollutants defined in WHO's air quality standards should be regularly measured at all stations, the limit values of air pollutants should be fully harmonized with WHO, and the limit value for PM2.5 should be determined.
Benzer Tezler
- Laparaskopik sleeve gastrektomi ameliyatlarında düşük akımlı, yüksek akımlı inhalasyon anestezisi ve tiva'da kas gevşetici kullanım miktarlarının karşılaştırılması
Comparing the use of myorelaxant agent quantity in laparoscopic sleeve gastrectomy operations with tiva, low-flow and high-flow inhalation anaesthesia
RABİA TOPRAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Anestezi ve ReanimasyonBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZİM KARAASLAN
- Türkiye'nin 2009-2016 yılları arasındaki hava kalitesi verilerinin değerlendirilmesi
The evaluation of Turkey's air quality data between 2009 and 2016
ELİF TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN GÜLLÜ
- Spatial distribution of health risks associated with PM2.5 in turkey and iran using satellite and ground observations
Yer ve uydu ölçümleri kullanılarak belirlenen PM2.5 kaynaklı sağlık risklerinin Türkiye ve İran için alansal dağılımı
MEHRDAD SAMAVATI
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL
- Konya ili hava kalitesinin zamansal, mekânsal değişimi ve sağlık risk değerlendirmesi
Temporal and spatial change of air quality in Konya province and health risk assessment
HALİL AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çevre MühendisliğiAksaray ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU KOÇAK