Türkiye'de Erken Cumhuriyet dönemi bütçelerinin analizi (1924-1926)
Analysis of the budgets of the Early Republican period in Turkey (1924-1926)
- Tez No: 837925
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN GÜÇLÜ ÇİÇEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maliye Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 207
Özet
Savaşlardan ve borçlardan yorgun düşmüş Osmanlı Devleti'nden sonra yeni bir Türk Devleti çağdaş bir anlayışla kurulmuştur. Sosyal, ekonomik ve mali açıdan zorlukların yaşandığı bir dönemde, tek partili bir yönetim modeliyle yönetilen yeni Cumhuriyetin bütçeleri merak uyandırmaktadır. Bu çalışmada 1927 Muhasebe-i Umumiye Kanunu öncesinin üç çarpıcı yılı; erken dönem Cumhuriyet bütçelerinin (1924-1926) ve bütçe süreçlerinin dönemin koşulları dikkate alınarak incelenmesi ve araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda birincil kaynak olarak tespit ve tetkik edilen Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Çalışma sonucunda bütçelerin, dönemin sosyo-ekonomik şartlarını açık bir şekilde yansıttığı ve mali düzenin sağlanmasında etkin bir araç olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Yönetimin mali siyaseti;“tasarruf”ilkesi etrafında şekillenmiş, açığı kapatmak ve denk bir bütçe oluşturmak hedeflenmiştir. Vergilerdeki adaletsizlik dönem boyunca giderilmeye çalışılmış, hazineye giren tutar ile halkın verdiği vergiler arasında büyük farklar oluşmuştur. 1926 yılında Maliye Teşkilatı'nın kurumsallaşması ile verginin tarh, tahakkuk ve tahsilinde iyileşmeler görülmüştür. Ayrıca 1926 mali yıl bütçesinin, zor koşullara rağmen denk bağlanması dikkat çekicidir. Bu dönemde bağımsız mali politikaların hayata geçirilmesi hedeflenmiştir. Bakanlıklara ayrılan bütçe ödenekleri incelendiğinde hizmetlerde başta savunma harcamaları olmak üzere bayındırlık faaliyetlerine yoğunlaşılmıştır. Diğer taraftan tam anlamıyla bir bütçe hakkı kullanımının da olduğunu söylemek zordur. Nitekim bütçelerin yasama aşamasında denklik ve şeffaflık gibi bazı temel bütçe prensiplerine uygun hareket edilirken diğer bazı bütçe ilkelerine (yıllık olma, önceden izin alma gibi) ise aykırı uygulamaların olduğu tespit edilmiştir
Özet (Çeviri)
After the Ottoman Empire, which was tired of wars and debts, a new Turkish State was established with a contemporary understanding. In a period of social, economic and financial difficulties, the budgets of the new Republic, which is governed by a single-party management model, arouse curiosity. In this study, it is aimed to examine and investigate the early Republican budgets (1924-1926) and budget processes in the three striking years before the Accounting-i General Law of 1927, by taking into account the conditions of the period. For this purpose, the Documents of the Grand National Assembly of Türkiye, which were identified and audited as the primary source, are examined by the method of content analysis. As a result of the study, it is understood that, budgets clearly reflect the socio-economic conditions of the period and are used as an effective tool in ensuring financial order. Fiscal policy of the administration; It has been shaped around the principle of“savings”and aimed to close the gap and create a balanced budget. The injustice in taxes was tried to be eliminated throughout the period, and there were great differences between the amount entering the treasury and the taxes given by the people. With the institutionalization of the Ministry of Finance in 1926, improvements were seen in the levying, accrual and collection of taxes. It is also noteworthy that the 1926 fiscal year budget was balanced despite the difficult conditions. During this period, it is aimed to implement independent financial policies. When the budget appropriations allocated to the ministries are examined, services are concentrated on public works activities, especially defense expenditures. On the other hand, it is difficult to say that there is a full use of power of the purse. As a matter of fact, it has been determined that while some basic budget principles such as equivalence and transparency are acted in accordance with the legislative phase of budgets, there are practices contrary to some other budget principles (such as annual, prior authorization).
Benzer Tezler
- Emlak Bankası: A formative actor in Turkish housing history
Türkiye konut tarihinde belirleyici bir aktör olarak Emlak Bankası
ZEYNEP ERDEVECİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- Bütçe açıklarının finansmanında son dönem teorik gelişmeler ve Türkiye uygulamasının değerlendirilmesi
In the financing of budget deficits last term theoretical developments and evatuation of implementation of Turkey
YUNUS DEMİR
- Kırklareli Kepirtepe Köy Enstitüsü Yerleşkesi'nin belgelenmesi ve koruma yaklaşımı
Kirklareli Kepirtepe Village Institute Campus certification and conservation approach
DORUK ŞAHİN ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU BÜKEN CANTİMUR
- Erken Cumhuriyet Döneminde sekülerliğin inşasına taşradan bakmak
Approaching the construction of secularism in the Early Republican Era from the province
İLBEY CEMAL NURİ ÖZDEMİRCİ
Doktora
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZAN ÇİÇEK