Modern Türk edebiyatında mitoloji (1860-1900)
Mythology in modern Turkish literature (1860-1900)
- Tez No: 840782
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞERİFE ÇAĞIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 504
Özet
Osmanlı Devleti, Kutsal İttifak'a karşı savaşmış ancak mağlup olmuştu, bu savaşın sonunda 1699 yılında imzalanan Karlofça Antlaşması ile ilk defa Batı'da büyük çapta toprak kaybedildi. Yöneticiler ve aydınlar önce askerî sonra da bilimsel, sosyal ve kültürel alanda Batı'dan geri kalındığının farkına varmıştı ve çözümler aranmaya başlandı. Bu sürecin neticesinde 1839 yılında Tanzimat Fermanı ilan edildi ve Osmanlı tebaası Anadolu'ya geldiğinden beri içine girdiği Doğu medeniyetinden uzaklaşmaya ve Batı medeniyetinin etkisine girmeye başladı. Sonraki dönemde“Batılılaşma”ya da“Modernleşme”olarak anılan bu süreç öncelikle askerlik ve eğitim alanında başlamış ve zamanla hemen her alana yayılmıştır. Batılılar gibi giyinen, evlerini onlar gibi dekore eden, yabancı dil öğrenen, Batılı eserleri okuyan ve yurt dışı seyahatlerine giden yeni bir nesil yetişmişti. Tanzimat Dönemi, Osmanlı toplumu için bir geçiş dönemidir. Pek çok alanda ilk başlarda ikilikler görüldü, dolayısıyla alaturka ile alafranga çoğu alanda yan yanaydı. Ferman'ın etkisiyle oluşan yeni sosyal ortamın tesiri 1860'lara doğru edebiyatta da görülmeye başladı. Kültürlerarası iletişim için öncelikle tercüme ve dil öğrenme faaliyetine önem verildi. Osmanlı aydınları ve sanatçıları o dönemde Avrupa edebiyat sahasını da etkileyen Fransız edebiyatını örnek almıştı. Batı'dan yapılan çeviriler ve Batılı hayata adapte sürecinde ister istemez Batı'nın kaynakları ve değerleri de edebiyatımıza girmeye başladı. Osmanlı Devleti, Batı ile Bizans'a kadar uzanan köklü bir geçmişe sahipti ancak iki toplum arasında daha çok ticaret ilişkileri vardı. Asırlar boyunca aydınlar ve sanatçılar Batı'nın çoktanrılı mitolojisi hakkında bilgi sahibi olmalarına rağmen İslam'a uygun olmayan bu yapıyı görmezden geldiler. Ancak Rönesans'ında etkisiyle köklerini antik Yunan ve Roma'da arayan Batılı sanatçılar mitolojiyi eserlerinde çok fazla kullanıyorlardı. Batı mitolojisi edebiyatımıza ilk olarak Yusuf Kamil Paşa'nın, Fenelon'dan yaptığı Telemak Tercümesi ile girmiş zamanla tercümelerin sayısı artmış ve sanatçılar Batı mitolojisinin unsurlarını eserlerinde kullanmaya başlamıştı. Bu etkileşime yönelik pek fazla araştırma olmadığı için çalışmamızda Tanzimat Dönemi'nde mitolojinin Türk edebiyatına etkisi ve edebî eserlerdeki görünümleri ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
The Ottoman Empire battled against the Holy Alliance only to be defeated, and at the end of this war, the Treaty of Karlowitz was signed in 1699, resulting in the loss of a large territory in the West for the first time. The administrators and scholars noticed that they had fallen behind the West, first militarily and then in the scientific, social, and cultural fields, and they initiated a search for solutions. In 1839, following this process, the Tanzimat Edict was proclaimed, and Ottoman subjects shifted away from the Eastern civilization they had been immersed in since their arrival in Anatolia and began to be dominated by Western civilization. This process, which later came to be known as“Westernization”or“Modernization”, started primarily in the military and education and spread to almost every field over time. A new generation emerged that dressed similarly to Westerners, decorated their homes as they did, learned foreign languages, read Western literature, and traveled abroad. The Tanzimat Reform Era, was a period of transition for Ottoman society. In many areas, dualities were encountered at first, thus alaturca (in a European mode) and alafranga (in a Turkish or Ottoman mode) were side by side in many areas. The impact of the new social environment created by the Edict began to be observed in literature towards the 1860s. For intercultural communication, translation and language learning were prioritized. Ottoman scholars and artists followed the precedent of French literature, which was also influencing European literature at the time. Through translations from the West and adaptation to Western life, the sources and values of the West inevitably flowed into our literature. The Ottoman Empire had a long history with the West, going back to Byzantium, albeit with more trade relations between the two societies. For centuries, scholars and artists were familiar with the polytheistic mythology of the West, but they ignored this un-Islamic structure. However, with the influence of the Renaissance, Western artists seeking their origins in ancient Greece and Rome were using mythology a lot in their works. Western mythology first appeared in our literature with Yusuf Kamil Pasha's translation of Fenelon's Telemachus, and over time the number of translations increased and artists began to use elements of Western mythology in their works. In our study, the influence of mythology on Turkish literature in the Tanzimat Reform Era and its reflections in literary works are discussed due to the lack of research on this interaction.
Benzer Tezler
- Modern Türk edebiyatında tabiat algısı: Servet-i Fünun Dönemi (1896-1901)
The perception of nature in modern Turkish literature: Servet-i Funun period (1896-1901)
HAZEL MELEK AKDİK
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZLI GÖKÇEK
- Modern Türk edebiyatı'nda 'Kuyu' anlatıları
'Well' narratives in modern Turkish literature
ŞEYMA AĞCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN SAĞLIK
- Oğuz Atay'ın kurmaca yapıtlarında mitolojik unsurlar
Mythological elements in the fictional works of Oğuz Atay
CANSU GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT KOÇAK
- Abdülhak Hâmid Tarhan'ın eserlerinde mitolojik unsurlar
Mythological elements in the works of Abdülhak Hâmid Tarhan
NİLAY KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜHEYLA YÜKSEL
- Türk mitolojisinin çağdaş edebiyata yansımaları
Reflections of Turkish mythology on contemporary literature
MAHABBAT HAJİYEVA MAMMADOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN DUMAN