Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bir devlet adamı: Ebubekir Hazım Tepeyran
A statesman from the Ottoman Empire to the Republic: Ebubekir Hazım Tepeyran
- Tez No: 847471
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT BAKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk İnkılap Tarihi, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 276
Özet
Ebubekir Hazım Tepeyran, tespit edebildiğimiz kadarıyla 1863 yılında Niğde'nin Tepeviran semtinde doğdu. 5 yaşında Hafız Osman Mektebi'ne başladı. Daha sonra babasının memuriyeti dolayısıyla eğitimine Isparta'da devam etti. 1877 yılında ise Niğde'de memuriyete başladı. 1882-1885 yılları arasında Konya'da maarif meclisi kâtipliği ve vilayet gazetesinde yazarlık yaptı. Bunu Kastamonu mektubi kalemi mümeyyizliği izledi. Mümeyyizlikle beraber vilayet gazetesinde yazarlık ve idadide Mecelle öğretmenliği yaptı. Buradaki görevi 1891'e kadar sürdü. Bu tarihten itibaren aynı görevlerine Aydın'da devam etti. 1893'te Edirne vali muavini oldu. 1896'da terfi ettirilerek Dedeağaç mutasarrıflığına getirildi. 1898 yılında görevinden azledildi. 1899 yılında ise Musul vilayet valiliğine getirildi. Başarılı bir valilik yaptı. Hatta burada bir petrol şirketi kurmaya çalıştı ancak İstanbul'dan gelen emir neticesinde bundan vazgeçti. 1901'de tekrar azledildi. 1902 yılında ise Şura-yı Devlet üyeliğine atanarak İstanbul'a geldi. 1903 yılında yeni görev yeri Manastır valiliği oldu. Manastır'daki isyan ve eşkıyalıklara karşı mücadele etti.1906'daki görev yeri ise Bağdat Valiliği oldu. İki yıl kadar bu görevini sürdürdü. 1908 yılının Haziran ayında bu bölgedeki ıslah heyeti başkanı ile anlaşmazlığa düştü. Bu nedenle önce Sivas ardından Ankara valiliğine tayin edildi. Mart 1909'da İstanbul şehremini görevine atandı ve yolu ikinci defa İstanbul'a düştü. 1910'da Küçük Paşa adlı romanını yayınladı. Şubat 1911'de Hicaz valiliğine tayin edildi. Oradan aynı yılın Ekim ayında Beyrut valisi olarak görevlendirildi. Eylül 1912'de Halep valisi olarak atandı ancak bu kararı usulsüz bularak görev yerine gitmedi. Bu sebeple yeniden Beyrut valiliğine getirildi. Ancak bu süreçte yerine bir başkası da tayin edilmişti. Bu nedenle yeni görev yeri Şura-yı Devlet Mülkiye ve Maarif Dairesi ikinci reisliği oldu. Sağlık durumu nedeniyle bu görevinden kendi isteğiyle ayrıldı. Ekim 1918'de Bursa valiliğine tayin edildi ancak iki ay sonra sebepsiz azledildi. Ekim 1919'da ise ikinci defa Bursa valisi oldu. Bursa, Kocaeli ve Balıkesir'de asayişi sağlama görevi kendisine verildi. Şubat 1920'de dâhiliye nazırı oldu. Dâhiliye nazırlığı ve Bursa'daki görevi sırasında Kuva-yı Milliye taraftarı faaliyetlerde bulunduğu gerekçesiyle tutuklandı. Yedi buçuk ay çeşitli hapishanelerde yattı. Nemrut lakabıyla meşhur Mustafa Paşa'nın harp divanında idama mahkûm edildi. Ancak daha sonra kısmi bir beraatla serbest bırakıldı. Hazım Bey, İstanbul'dan ayrılarak Ankara'ya gitti ve milli mücadele saflarına katıldı. Ankara hükümeti tarafından Sivas valiliğine tayin edildi. Daha sonra valiliğe Trabzon'da devam etti. Trabzon valiliği sırasında doğu cephesindeki savaşların sonuçlanması üzerine kurulan Elviye-i Selase Tahkik ve Tetkik Heyeti'nde başkanı olarak Kars, Ardahan ve Artvin'de görevlendirildi. Kasım 1922'de valilik ve memuriyetten ayrıldı. Böylece 42 yıllık memuriyet hayatı son buldu. TBMM'nin II. Döneminde Niğde milletvekili seçildi. Daha sonra yine TBMM'nin VI ve VII. Dönemlerinde Niğde milletvekilliği yaptı. 5 Haziran 1947'de İstanbul'da vefat etti. Hazım Bey bir devlet adamı olmaktan ziyade şiir, roman ve tarih konulu eserleriyle de dikkate değer bir şahsiyettir. Kaleme aldığı hatıraları ve tarih eserleri II. Abdülhamit, II.Meşrutiyet, Milli Mücadele dönemleri için önemli kaynak niteliğindedir.
Özet (Çeviri)
Ebubekir Hazım Tepeyran was born in the Tepeviran district of Niğde on 1862, as far as we can determine. He started to Hafız Osman Mektebi at the age of 5. Then he continued his education in Isparta due to his father's office. In 1878, he started to work in Niğde. Between 1882 and 1885, he worked as a clerk of education council in Konya and a writer in the Vilayet newspaper. This was followed by the Kastamonu letter pen possible.Along with Mümeyyizlik, he worked as a writer in the provincial newspaper and as a teacher in Mecdad. His mission here lasted until 1891. Since then, he continued his same duties in Aydın. He became the deputy governor of Edirne in 1893. He was promoted to Alexandroupolis by being promoted in 1896. He was dismissed from his post in 1898. In 1899, he was appointed as the governor of Mosul province. He made a successful hunting. He even tried to establish an oil company here but gave up on this as a result of the order from Istanbul. He was dismissed again in 1901. In 1902, he was appointed as a member of the State Council and came to Istanbul. In 1903, his new post became the governor of Manastir. He fought against riots and bandits in the Monastery. The place of duty in 1906 was the Governor of Baghdad. He continued this duty for two years. In June 1908, he disagreed with the head of the correctional committee in this region. For this reason, he was first appointed to the governor of Sivas and then to Ankara. In March 1909, he was appointed to my city of Istanbul, and his road fell to Istanbul for the second time. In 1910, he published his novel, Küçük Pasha. In February 1911, he was appointed as the governor of Hejaz. From there he was appointed as the governor of Beirut in October of the same year. He was appointed as the governor of Aleppo in September 1912, but found this decision irregular and did not go to his post. For this reason, he was again brought to the governor of Beirut. However, another person was appointed instead.For this reason, his new post was the second head of the Shura-i State Ministry of Civil and Public Affairs. He left this job voluntarily due to his health condition. He was appointed as the governor of Bursa in October 1918, but was released after two months without any reason. In October 1919, he became the governor of Bursa for the second time. He was given the task of ensuring public order in Bursa, Kocaeli and Balıkesir. He was the Minister of Internal Affairs in February 1920. During the Internal Affairs Ministry and his duty in Bursa, supporters of Kuva-yı Milliye were arrested for their activities. He spent seven and a half months in various prisons. He was sentenced to death in the military court of Mustafa Pasha, famous for his nickname Nemrut. However, he was later released with a partial acquittal. HazımBey left Istanbul and went to Ankara and joined the national struggle. He was appointed to the governor of Sivas by the Ankara government. Then he continued to go to the governorship in Trabzon. He was commissioned in Kars, Ardahan and Artvin as the chairman of the Elviye-i Selase Investigation and Investigation Board established after the wars on the eastern front during the Trabzon governorship. In November 1922, he left the governor and civil service. Thus, 42 years of civil service life ended. The II. He was elected deputy of Niğde during his period. Later, again, VI and VII of the Turkish Grand National Assembly. During his time, he was a deputy of Niğde. He died in Istanbul on June 5, 1947. Rather than being a statesman, HazımBey is a remarkable figure with his works on poetry, novel and history. The memories he wrote and his historical works II. Abdulhamit is an important source for the Second Constitutional Era and the National Struggle.
Benzer Tezler
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bir devlet adamı: Haydar (Vaner) Bey
A statesman from ottoman to republic: Haydar (Vaner) Bey
MUSTAFA SARI
- Orgeneral İzzeddin Çalışlar'ın hayatı ve faaliyetleri (1882-1951)
General Izzeddin Calislar's life and his activities (1882-1951)
DOĞUŞ ŞEKER
