Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Omeryan Aşireti: Tarih, hafıza ve kültür
The Omeryan Tribe from the Ottoman period to the Republic: History, memory and culture
- Tez No: 849793
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET REZAN EKİNCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Omeryan Aşireti, Osmanlı Merkezileşmesi, İsyan, Sürgün, OmeryanTribe, Ottoman Centralization, Rebellion, Exile
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 201
Özet
Omeryan Aşireti, yüzölçümü ve köy sayısı bakımından Mardin ili içerisinde en büyük aşiretler arasında yer almaktadır. Aşiretin yaşam sahası, Mardin Hop Geçidi'nden başlar, Mardin'in Ömerli ilçesine varmadan sol tarafta bulunan Rısinê, Şeyh Mahmud köylerini, Ömerli ilçesini de içine alarak Midyat sınırına 15 km kala ve Mardin-Midyat karayolunun güneyinde bulunan dağlık alanı kapsamaktadır. Omeryan Aşireti'nin yerleşik olduğu mıntıka tarihte Tur Abidin olarak geçmektedir. Bu mıntıkanın stratejik konum ve önemli ticaret yolları üzerinde bulunması sebepleriyle tarihte birçok imparatorluğa ev sahipliği yapmıştır. Tur Abidin, Mezopotamya denilen bölgenin içerisinde yer almaktadır. Tarihte Mezopotamya'da kurulan ilk uygarlıklar Subarular, Sümerler, Hurri-Mitanilerdir. Tur Abidin bölgesinde İslamiyet'ten önce Hristiyan halklar yaşamışlardır. Omerilerin atası Mir Som 1200 yıllarında Omeryan mıntıkasına geldiğinde buranın yerleşik halkı olan Hristiyanlar, tamamen Tur Abidin bölgesinin doğusuna çekilmişlerdir. Mir Som Omeryan mıntıkasına yerleştikten sonra, oğulları Omeryan mıntıkasına dağılarak yerleşmişlerdir. Bundan dolayı sözlü tarih geleneğinde Omeryan Aşireti'nin mensuplarından birçok köy Mir Som'un soyundan geldiklerini söylemektedirler.16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da bulunan Kürd mirlikleri arasında yapılan anlaşma ile Mardin aşiretleri de Osmanlı Devleti'ne bağlanmıştır. Omeryan Aşireti, 1775'ten 1816 yılına kadar Mardin'de hâkimlik mücadelesinde yer almıştır. Mardin'i de etki alanına almış olan Milli Aşireti Konfederasyonu'na dâhil olmuştur. Bundan dolayı 1700 yılından başlayarak Milli Aşireti ile birlikte birçok defa sürgün edilmişlerdir. III. Selim ile başlayan yenilik hareketleri ve II. Mahmut'un devlet idaresinde merkezileşme çabalarına girişmesi Kürd mirliklerinin, Osmanlı Devleti'ne karşı isyan etmesine sebep olmuştur. Omeryan Aşireti, Han Mahmud, Revandız mîri Mehmed Paşa ve Bedirhan Bey isyanlarında yer almıştır. Bundan dolayı Omeryan ağaları ve aşiret mensupları sürgüne tabi tutulmuştur. 1923 sonrasında Türkiye Cumhuriyeti dönemindeki hükümet politikalarıyla da uyumlu bir çerçevede yer almayan birçok Omeryan ağaları yaşanan hadiseler sonrasında 1926'da Savur'un Zone köyünde ve 1929'da Merzeka'da ortadan kaldırılmışlardır. 1942 yılında Omeryan yönetici aileleri Batı'ya sürgün edilmişlerdir. Günümüzde Omeryan Aşireti, halen Mardin bölgesi siyasetinde belirleyici bir güce sahip olup yönetici ailelerinden birçok milletvekili ve belediye başkanları seçilmiştir.
Özet (Çeviri)
The Omeryan Tribe holds a prominent position among the tribes of Mardin, both in terms of land area and the number of villages it encompasses. Starting from the Mardin Hop pass, extending through the town of Ömerli, and reaching approximately 15 kilometers before the border of Midyat, it includes a mountainous region located to the south of the Mardin-Midyat highway and several villages situated to the north of the highway, just before Ömerli. Historically, the settled territory of the Omeryan Tribe has been referred to as Tur Abidin. This region, owing to its strategic location and its presence along significant trade routes, has witnessed the dominion of various empires throughout history. Tur Abidin finds its place within the larger region known as Mesopotamia, where the earliest civilizations, namely the Subarians, Sumerians, and Hurri-Mitanni, were established. Prior to the advent of Islam, the Tur Abidin region was inhabited by Christians who gradually withdrew to the eastern part of the territory as Mir Som, the progenitor of the Omeris, settled in this area during the 1200s. The descendants of Mir Som dispersed across the Omeryan region, and as a result, many villages within the Omeryan Tribe's oral tradition claim their ancestry from Mir Som's lineage. In the 16th century, an agreement was reached between the Ottoman Empire and the Kurdish Emirates present in Eastern and Southeastern Anatolia, leading to the assimilation of the Mardin Tribes under Ottoman rule. The Omeryan Tribe, being part of the Milli Tribe Confederation located in Mardin, faced multiple instances of exile along with the Milli Tribe, beginning in 1700. From 1775 to 1816, they actively participated in the power struggle for control over Mardin. The reform movements initiated under the reign of Sultan Selim III and the subsequent centralization efforts by Sultan Mahmud in state administration prompted the Kurdish Emirates to rebel against the Ottoman Empire. The Omeryan Tribe aligned themselves with the insurgent Kurdish Mirs, actively taking part in the uprisings led by Han Mahmud, Revanduz Mir Mehmed Pasha, and Bedirhan Bey. Consequently, the chieftains and members of the Omeryan Tribe endured periods of exile. Following the establishment of the Republic of Turkey in 1923, the ruling families and members of the Omeryan Tribe experienced increased pressure from the state, leading to their execution in Zone village in 1926 and in Merzeka in 1929. In 1942, the governing families of the Omeryan Tribe were exiled to western regions. Today, the Omeryan Tribe continues to wield significant political influence in the Mardin region, with several members of their ruling families having been elected as parliamentarians and mayors on numerous occasions.
Benzer Tezler
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e frengi ve frengi ile mücadele (XIX. yüzyıl sonları ve XX. yüzyıl başları)
Syphilis and struggle with syphilis from Ottoman Empire to Repuplic (The end of 19th century, and early 20th century)
TÜLİN TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM HİLMİ ÖZKAN
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türk-Japon ekonomik ilişkilerinin başlangıcı ve gelişimi
The beginning and development of the Turkish Japanese economic relations from the Otoman Empire to the Republic of Turkey
FETHİ YILMAZ KALELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERTAN BECEREN
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e devralınan kütüphanecilik mirası: Cumhuriyet döneminde kütüphaneciliğin kurumsallaşması
Librarianship inheritance taken over from Ottoman empire to Republic: Corporization of librarianship in republican period
HÜLYA BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN EĞRİBEL
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bir kurum olarak Bahriye Vekaleti
From Ottoman Empire period to Turkish Republic as a institution naval administration/ministerial
ERDOĞAN ORAN
Doktora
Türkçe
2012
DenizcilikHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN SOFUOĞLU
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Bigalı bir âlim: Mustafa Lütfi Efendi ve evrak-ı metrûkesi
-From Ottoman to the Republic- a scholar of Biga: Mustafa Lutfi Effendi and his estate documents
ENGİN SANDIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Biyografiİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ