Mersin'e özgü endemik Sideritis L. taksonlarının popülasyon yoğunlukları ile doğal ve kültür formlarının uçucu yağ içeriklerinin belirlenmesi
Determination of population density and essential oil content of natural and cultured forms of endemic Sideritis L. taxa specific to mersin
- Tez No: 864448
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEYRAN PALABAŞ UZUN, DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİFE KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Botanik, Botany
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Bu çalışmada, Doğu Akdeniz Bölgesi'nde Mersin iline özgü endemik dört Sideritis taksonunun (S. niveotomentosa Hub.-Mor, S. rubriflora Hub.-Mor., S. brevidens P.H. Davis and S. vuralii H. Duman & Başer) popülasyon yoğunluklarının belirlenmesi amaçlamıştır. Ayrıca bu türlerin habitat özellikleri ile doğal ve kültür formlarının sahip olduğu uçucu yağların kimyasal içerikler incelenmiştir. Popülasyon yoğunluklarını belirlemek için Uyarlanabilir Küme Örneklemesi (UKÖ) uygulanmış ve örnek parsellerdeki tüm üreyimli (çiçekli) sürgünler sayılmıştır. Popülasyon yoğunluğu m2'ye düşen ortalama sürgün sayısı olarak hesaplanmıştır. IUCN tehdit kategorilerinin belirlenebilmesi için ise her bir taksonun yayılış alanı ve yaşam alanı hesaplanmıştır. Ayrıca, her bir türün yoğun yayılış yaptığı lokasyonlardan toprak örnekleri alınarak bazı fiziksel ve kimyasal analizler yapılmıştır. Doğadan temin edilen çelikler kullanılarak Sideritis fidanları yetiştirilmiş ve kültür ile doğal formların uçucu yağları, hidrodistilasyon yöntemi (su distilasyonu) ile elde edilerek uçucu yağ bileşenleri GC-MS'de belirlenmiştir. Araştırılan türlerin IUCN tehlike kategorileri yeniden değerlendirilmiş ve Sideritis rubriflora ve Sideritis vuralii'nin VU'dan EN'ye yükseltilmesi, Sideritis brevidens'in CR'den EN'ye indirilmesi, Sideritis niveotomentosa'nın tehdit kategorisinin CR olarak korunması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Türlerin uçucu yağlarının ana bileşenleri belirlenmiş ve S. rubriflora, S. brevidens ve S. vuralii de doğal ve kültür formlarının yakın ve benzer sonuçlar verdiği, yani kültür formalarının da doğal formlara benzer nitelikte ürün ortaya çıkartılabileceği saptanmıştır. Toprak örneklerinin analizlerine göre toprakların genel olarak orta ve ağır bünyeli, alkali, kireçli, tuzsuz olduğu ve organik madde bakımından da orta sınıfında yer aldığı belirlenmiştir. Bu çalışma nesli tehdit altında olan Sideritis taksonlarının sürdürülebilirliğine katkı sağlayacaktır. Elde edilen veriler, bu türlerin genetik kaynaklarının yerinde korunmasına, bu türler üzerinde ıslah çalışmalarının yapılmasına ve doğal yaşam alanları üzerindeki baskının azaltılmasına yardımcı olacaktır.
Özet (Çeviri)
This study aimed to determine the population densities of four endemic Sideritis taxa (S. niveotomentosa Hub.-Mor, S. rubriflora Hub.-Mor., S. brevidens P.H. Davis and S. vuralii H. Duman & Başer) specific to Mersin province in the Eastern Mediterranean Region. In addition, the habitat characteristics of these species and the chemical contents of essential oils of both natural and cultivated plants were also examined. In order to determine population densities, Adaptive Cluster Sampling (ACS) was applied and all reproductive (flowering) shoots in the sample plots were counted. Population density was calculated as the average number of shoots per m2. To determine the IUCN threat categories, the area of occupancy and extent of occurrence of each taxon were calculated. Also, some physical and chemical analyses were carried out by taking soil samples from the locations where each species is densely distributed. Sideritis saplings were grown using cuttings obtained from nature, and the essential oils of the grown (cultivated) and natural forms were obtained by the hydrodistillation method (water distillation) and the essential oil components were determined by GC-MS. The IUCN threat categories of the investigated species were re-evaluated and it was concluded that Sideritis rubriflora and S. vuralii should be uplisted from VU to EN, S. brevidens should be downlisted from CR to EN. And the threat category of S. niveotomentosa should be preserved as CR. The main components of the essential oils of the species have been revealed and it has been determined that natural and grown forms of S. rubriflora, S. brevidens and S. vuralii give close similar results, which mean; cultivated forms can produce products similar to natural forms. According to soil sample analyses, it was determined that the soils were generally medium to heavy in texture, alkaline, calcareous, salt-free and in the middle class in terms of organic matter. This study will contribute to the sustainability of endangered Sideritis taxa. The data obtained will help to preserve the genetic resources of these species in situ, carry out breeding studies on these species and reduce the pressure on their natural habitats.
Benzer Tezler
- Mühendislik projelerinde jeoloji ve jeotekniğin önemi: Ecemiş fay kuşağı, Adana-Niğde
Importance of geology and geotechnic in engineering projects: Ecemiş fault zone, Adana-Niğde
YASEMİN LEVENTELİ
Doktora
Türkçe
2002
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ ERTUNÇ
- Kant'tan Scheler'e Alman idealizminde insan ve varlık sorunu
The Problem of human and being in German idealism froö Kantto Scheler
GÜLCAN ERİŞ BEYAZIT
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
FelsefeMersin ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KAMURAN GÖDELEK
- Alt servikal ve üst torakal vertebra pediküllerinin radyolojik morfometrik analizi
Radiological morphometric analysis of lower cervical and upper thoracic vertebrae pedicles
SAYGI UYGUR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
NöroşirürjiMersin ÜniversitesiBeyin ve Sinir Cerrahisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DAĞTEKİN