XIX. yüzyıl Türk romanında mizah
Humor in the XIXth century Turkish novel
- Tez No: 879007
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 346
Özet
Bu tezde, 1851-1900 yılları arasında yazılmış ve kitap olarak basılmış romanlar, mizah kavramının kültürel boyutları ve roman türü etrafında gelişen anlatısal özellikleri odağında incelenmiştir. Çalışmanın“Giriş”bölümünde ilk olarak gülme ve mizah kavramları kuramsal bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Devamında ise mizah ve kültür ilişkisine değinilmiş Türk mizah kültürünün gelişimi ve 19. yüzyıl mizah anlayışı üzerinde durulmuştur. Tezin kapsamında ele alınan romanlar ilk olarak gülme kuramları ve Bergson'un kuramsal yaklaşımları etrafında tezin ilk bölümünde değerlendirilmiştir. Tezin ikinci bölümünde dil ve mizah ilişkisi romanlar bağlamında ele alınmıştır. Tezin üçüncü bölümü 19. yüzyıl romanlarında Türk mizah kültürünün etkilerini aramaya ayrılmıştır. Bu bölümde ele alınan romanlarda Karagöz, ortaoyunu, meddah, fıkra ve masal gibi geleneksel türlerin mizahi niteliklerinin romanlara etkileri üzerinde durulmuştur. Tezin sonraki iki bölümü parodi ve ironi kavramlarına odaklanmaktadır. 19. yüzyıl romanında öne çıkan parodik nitelikli metinler“Parodi”bölümde ele alınmıştır.“İroni”başlıklı bölümde ise romanlardaki ironik anlatım biçimleri tespit edilmiştir. Tezin "Eleştiri (Satir ve Hiciv) başlıklı son bölümünde mizahi eleştirinin anlatısal kaynakları aranmıştır. Bu doğrultuda satir ve hiciv türlerinin romana yansıyan nitelikleri odağında bir değerlendirme yapılmıştır. Romanın öğretici, romantik edebiyatın ve klasik aşk hikâyelerinin etkilerini taşıyan bir yazınsal bir tür olarak öne çıktığı 19. Yüzyılda mizah, Ahmet Mithat Efendi, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Evangelios Misailidis ve Recaizade Mahmut Ekrem'in eser ve eserlerinde belirgin olarak yer almaktadır. Tez boyunca ve özellikle de sonuç bölümünde bu mesele ayrıca ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, novels written between 1851-1900 and published as books are analyzed with a focus on the cultural dimensions of the concept of humor and the narrative features developed around the novel genre. In the 'Introduction' section of the study, the concepts of laughter and humor are first evaluated with a theoretical approach. Subsequently, the relationship between humor and culture, the development of Turkish humor culture, and the 19th-century humor understanding are discussed. The novels considered within the scope of the thesis were first evaluated in the first part of the thesis around the theories of laughter and Bergson's theoretical approaches. The second part of the thesis discusses the relationship between language and humor in the context of novels. The third part of the thesis is devoted to the search for the effects of Turkish humor culture in 19th-century novels. The novels examined in this chapter discuss the impact of the humorous characteristics of traditional genres such as Karagöz, ortaoyunu, Meddah, jokes, and fairy tales on the novels. The 19th century novel's prominent parodic texts are discussed in the 'Parody' section. In the section titled 'Irony' the forms of ironic expression in novels are identified. In the last section of the thesis titled 'Criticism (Satire and Hiciv)' the narrative sources of humorous criticism are searched. In this direction, an evaluation focused on the qualities of satire and hiciv genres reflected in the novel. The 19th-century Turkish novel was influenced by romantic literature and classical love stories. Therefore, humor is evident in the works of Ahmet Mithat Efendi, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Evangelios Misailidis, and Recaizade Mahmut Ekrem. This issue is discussed separately throughout the thesis, especially in the conclusion.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyıl Türk romanında Avrupa
Europe in the 19th century Turkish novel
AHMET KOÇAK
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN KOLCU
- XIX. yüzyıl Türk romanında Oidipus kompleksi
Oidipus complex in the 19th century Turkish novel
SEBAHAT ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARGUNŞAH
- XIX. yüzyıl Türk romanında mimari kültür
Architectural culture in the nineteenth-century Turkish novel
SEZGİ BALCI
Doktora
Türkçe
2024
MimarlıkHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜZİN GONCA GÖKALP ALPASLAN
- Türk romanında eğlence kültürü(1860-1908)
Entertainment culture in Turkish novels (1860-1908)
FUNDA BULUT
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEZAHAT ÖZCAN
- Cumhuriyet Devri Türk romanında erkek (1923-1938)
The Men charecters in Turkish novels during the 'Republican Era' (1923-1938)
GÜLDEREN ÖZTÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLEK YALÇIN ÇELİK