Sinema anlatısında postmodernizm, akıl ve bellek bağlamında bulmaca filmler ve Charlie Kaufman
Postmodernism in cinema narrative in the context of mind and memory puzzle films and Charlie Kaufman
- Tez No: 884897
- Danışmanlar: PROF. DR. SAVAŞ ARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Film Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Aydınlanma hareketiyle başlayan modernizm, hızlı gelişen teknoloji ve sanayileşmeyi beraberinde getirmiş, iki dünya savaşının ardından oluşan yıkımlar neticesinde ise aklın ve bilimin özgürleştirici bir güç yerine kitleleri imha eden totaliter bir güce dönüşmesiyle sorgulanır bir hale gelmiştir. Modernizm karşıtı kimi düşünürler bu yeni dönemi postmodern dönem olarak adlandırmışlardır. Postmodernizm ile birlikte önceden ele alınan pek çok kavram yeniden tartışılmaya ve sorgulanmaya başlanmıştır. Akıl ve bellek kavramları da bu tartışmalarda önemli bir yer tutar. Akıl kavramı modernist dönemde özneden koparılarak ilerlemeci anlayışın bir aracına dönüşmüştür. Postmodern döneme gelindiğinde üst anlatılara karşı inancı sarsılan birey için akıl, yeniden zihinsel süreci ifade etmeye başlamış, ancak daha çok şüpheyle yaklaşılan ve nesnel bir kabulü reddeden bir anlayış olarak düşünülmüştür. Bellek kavramı ise geçmişte bilginin depolandığı ve saklandığı yer iken teknolojik gelişmeler ile birlikte artık hatırlama işlevinden kopmuş ve bireyin iç gözlemle kendini tanıma çabasına dönüşmüştür. Yapılan bilimsel çalışmalar belleğin yeniden yapılandırılabildiğini ve sahte anılar üretebildiğini saptamıştır. Bu sahte anıları ise Ben Smith, Baudrillard'dan ödünç aldığı simülakr kavramıyla birleştirerek“simülakrum bellek”olarak adlandırmıştır. Postmodern birey için akıl artık şüphenin, karmaşıklığın ve parçalanmışlığın bir mekanıyken bellek ise neyi hatırlayıp neyi unuttuğunun kimliğini şekillendirdiği ve sahte anılar üreterek gerçeklikle arasındaki çizginin bulanıklaştığı bir mekan haline gelmiştir. Bireyin bu değişimi ve dönüşümü anlatılara da yansımış, özellikle 1990'lı yıllar ile birlikte popüler olan bulmaca filmlerde akıl ve bellek kavramlarının şekillendirdiği ortak temalar ön plana çıkmaya başlamıştır. Bulmaca filmler, güvenilmez anlatıcılar, ters köşe finaller, gerçeklik sınırlarının bulanıklaşarak hayal ve gerçeğin iç içe geçmesi ve akıl sağlığını kaybetmek üzere olan karakterler üzerinden şekillenmektedir. Bu ortak temalar ve anlatı teknikleri ise Charlie Kaufman filmlerinde diğer bulmaca filmlere göre daha farklı işlenmektedir. Bu tez çalışması içerisinde akıl ve bellek kavramlarının bulmaca filmsel anlatılar içerisinde nasıl ele alındığı ve Kaufman filmlerinde ne gibi farklılıklarla işlenerek anlatıyı şekillendirdiği ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Modernism, which started with the Enlightenment movement, brought with it rapidly developing technology and industrialisation, and as a result of the destructions that occurred after the two world wars, it became questionable when reason and science turned into a totalitarian power that destroyed the masses instead of a liberating power. With the postmodernism period, many concepts previously discussed have started to be discussed again. The concept of reason was detached from the subject in the modernist period and turned into a tool of progressive understanding. In the postmodern period, reason started to express the mental process again for the individual whose belief in metanarratives was shaken, but it is considered as an understanding that is more sceptical and rejects an objective acceptance. While the concept of memory was the place where information was stored and stored in the past, with technological developments, it has now been disconnected from the function of remembering and has turned into the individual's effort to recognise himself through introspection. Scientific studies have determined that memory can be reconstructed and can produce false memories. Ben Smith called these false memories 'simulacrum memory' by combining them with the concept of simulacrum borrowed from Baudrillard. For the postmodern individual, the mind is now a place of doubt, complexity and fragmentation, while memory has become a place where what one remembers and what one forgets shapes one's identity and blurs the line between reality by producing false memories. This transformation of the individual has also been reflected in narratives, and common themes shaped by the concepts of mind and memory have come to the fore, especially in puzzle films that have become popular since the 1990s. These common themes and narrative techniques are treated differently in Charlie Kaufman films compared to other puzzle films. In this thesis, it has been revealed how the concepts of mind and memory are handled in puzzle film narratives and how they shape the narrative in Kaufman films.
Benzer Tezler
- 1990 sonrası Türk çağdaş sanatında postmodern kavramlar ve yansımaları
Postmodern concept and reflections in Turkish contemporary art after 1990
SİBEL KURUŞÇUOĞLU
- Akılcı düşüncenin eleştirisi olarak sinemada absürt: İskandinav sineması örneği
Absurd in cinema as a criticism of rational thought: An example of Scandinavian cinema
ÇAĞIL ERDOĞAN ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2018
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiFilm Tasarımı Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK TUNALI
- 1960'lardan 2020'lere Amerikan sinema anlatısına postmodernizmin etkileri
The effects of postmodernism on the American cinema narrative from the 1960s to the 2020s
MUHAMMET OSMAN BERKE GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeBaşkent ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞDAŞ EMRAH ÇAĞLIYAN
- 2000 sonrası çağdaş sinemada karmaşık öykü anlatıcılığı: Christopher Nolan sineması
Narrative complexity in contemporary cinema: Cinema of Christopher Nolan
YAVUZ AKYILDIZ
Doktora
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnadolu ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIRRI SERHAT SERTER
- Şiddet ve postmodernizm bağlamında Martin Scorsese sineması
The cinema of Martin Scorsese in the context of violence and postmodernism
ONUR KARAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN GÜL