Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının kadın ruh sağlığına etkisinde benlik değeri ve psikolojik ihtiyaçların rolü
The role of self-worth and psychological needs in the effect of gender discrimination on women's mental health
- Tez No: 888010
- Danışmanlar: PROF. DR. HACER HARLAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Kadınlarda ruhsal bozukluk yaygınlık oranı ve ruhsal bozukluklara bağlı yeti yitimi erkeklere oranla daha yüksektir. Cinsiyetler arasında görülen bu farklılıkları açıklayan birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerden biri, kadınların farklı yaşam alanlarında algıladığı toplumsal cinsiyet ayrımcılığıdır. Algılanan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı arttıkça kadın ruh sağlığının olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir. Bu çalışmada, kadınların farklı yaşam alanlarında algıladığı toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ile ruh sağlığı ilişkisi ve bu ilişkide toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ile baş etme tarzlarının, özerklik ihtiyacı doyum düzeyinin ve benlik değerinin rolü ele alınmıştır. Çalışmanın bir diğer amacı ise, Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı Envanteri'ni Türkçeye uyarlamak ve psikometrik özelliklerini değerlendirmektir. Araştırmaya Türkiye'nin farklı illerinde yaşayan, 20-64 yaş arası, 673 kadın katılmıştır. İki çalışmadan oluşan bu araştırmanın birinci çalışmasında, Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı Envanteri'nin psikometrik özellikleri sınanmıştır. Güvenirlik ve geçerliği test etmek amacıyla açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, Cronbach Alfa ve McDonald Omega iç tutarlık katsayısı, madde toplam korelasyon değerleri, test tekrar test güvenirliği ve ölçme değişmezliği değerlendirilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarında envanterin, faktör ve madde yapısının korunduğu, yetişkin kadınlar için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu görülmüştür. Araştırmanın ikinci çalışmasında ise toplumsal cinsiyet ayrımcılığının ruhsal bozukluk düzeyi ile ilişkisi ve bu ilişkide özerklik ihtiyaç doyum düzeyi ve benlik değerinin aracı, toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ile baş etme tarzlarının ise düzenleyici rolü incelenmiştir. Bulgular, kadınların algıladığı toplumsal cinsiyet ayrımcılığı düzeyi arttıkça ruhsal bozukluk belirti düzeyinin arttığını göstermektedir. Bununla birlikte, bu ilişkide özerklik ihtiyacı doyum düzeyi ve benlik değerinin seri aracılık rolünün olduğu sonucuna varılmıştır. Kadınların bu ayrımcılık ile baş etme tarzlarının rolünün ele alındığı model analizlerine ait sonuçlar ise toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve ruhsal bozukluk belirti düzeyi arasındaki ilişkide toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ile baş etme tarzlarının (içselleştirme, direnme ve çatışma) düzenleyici rolünün olmadığını göstermektedir. Düzenleyici aracılık modeli sonuçları, algılanan toplumsal cinsiyet ayrımcılığının, içselleştirmenin artmasıyla benlik değerini ve özerklik ihtiyacının doyumunu olumsuz etkileyerek ruhsal bozukluk düzeyinin yüksek olmasıyla ilişkili olduğunu göstermektedir. Araştırma sonucu elde edilen tüm bulgular, ilgili literatür kapsamında ele alınarak tartışılmış ve çalışmanın sınırlılıkları ve katkıları ifade edilerek gelecek çalışmalar ve uygulayıcılara öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The incidence of mental disorders and disability resulting from mental disorders is higher in women than in men. A multitude of factors contribute to these observed differences between genders. One such factor is the gender discrimination that women perceive in various aspects of their lives. An increase in perceived gender discrimination is associated with a decline in women's mental health. The objective of this study was to analyse the relationship between gender discrimination perceived by women in different areas of life and women's mental health. Furthermore, the role of coping strategies in response to gender discrimination, the level of satisfaction with autonomy, and self-worth in this relationship was examined. The objective of the study was also to adapt the Gender Discrimination Inventory into Turkish and to evaluate its psychometric properties. A total of 673 women between the ages of 20 and 64, residing in various provinces of Turkey, participated in the study. The psychometric properties of the Gender Discrimination Inventory were initially evaluated in the first study. Exploratory and confirmatory factor analyses, Cronbach's alpha and McDonald Omega internal consistency coefficient, item-total correlation values, test-retest reliability and measurement invariance were employed to assess the reliability and validity of the inventory. The results of the analyses demonstrated that the inventory preserved its factor and item structure, thereby confirming its status as a valid and reliable measurement tool for adult women. The second study aimed to examine the relationship between gender discrimination and the level of mental disorder, as well as the mediating role of autonomy need satisfaction and self-worth in this relationship. Additionally, the moderating role of coping styles with gender discrimination was investigated. The results demonstrate that an increase in the level of gender discrimination perceived by women is associated with an increase in the level of mental disorder symptoms. Furthermore, it was determined that the satisfaction of the autonomy need and self-worth exerted a serial mediation effect on this relationship. The results of the model analyses, which evaluated the role of women's coping styles in response to this discrimination, indicate that coping styles (internalisation, resistance and conflict) do not exert a moderating influence on the relationship between gender discrimination and the level of mental disorder symptoms. The results of the moderated mediation model demonstrate that perceived gender discrimination is associated with elevated levels of mental disorder by negatively affecting self-worth and satisfaction of the need for autonomy through increased internalisation. The findings obtained from the research were discussed in the context of the relevant literature, and the limitations and contributions of the study were articulated. Additionally, suggestions for future studies and practitioners were presented.
Benzer Tezler
- The beat genaration, the marginal social group of the post WWII American literature: A study of Chandler Brossard's Who Walk in Darkness and John Clellon Holmes's Go
Beat generasyonu, İkincı Dünya Savaşı sonrası Amerikan edebıyatının marjınal sosyal grubu: Chandler Brossard'ın Who Walk in Darkness ve John Clellon Holmes'un Go eserlerının çalışması
RANDI SALAH YALDA ARMOTA
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Amerikan Kültürü ve Edebiyatıİstanbul Aydın Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. FERMA LEKESİZALIN
- Toplumsal cinsiyet bağlamında kadın; cinsiyet ayrımcılığının kadın ağzı türkülerde işlenişi
Woman within the context of gender; the analysis of sexual discrimination in 'woman-talk' folk songs
MERVE ŞULE ÇAYCİ
- Çalışma hayatında kadın çalışanların karşılaştıkları sorunlar: Cinsiyet ayrımcılığına ilişkin bir araştırma
The problems that women face in working life: Research on gender discrimination
BETÜL YÜKSEL
- Popüler kadın dergilerinde toplumsal cinsiyet ayrımının temsili: Cosmopolitan ve Bizim Aile dergileri
Gender representation on popular woman magazines: Cosmopolitan and Bizim Aile magazines
GÜLÇİN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
GazetecilikEge ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE ÇATALCALI SOYER
- Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının bir örneği olarak maarif müfettişi kadınlar
Inspector of education in women as an example of gender discrimination
NESRİN AYDIN YÜRÜKÇÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BELMA TOKUROĞLU