Günlük akarsu akımlarının farklı makine öğrenmesi yöntemleri ile tahmini
Forecasting of daily stream flow using various machine learning methods
- Tez No: 891757
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ALİ HINIS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aksaray Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 75
Özet
Günlük akarsu akımlarının tahmini su yapılarının işletilmesi, kontrolü ve yönetimi için oldukça önemlidir. Pek çok parametreye bağlı değişkenlik gösteren bir hidrolojik parametre olan akım değerlerinin kısa süreli değerlerinin tahmini zor bir konudur. Günlük, haftalık gibi kısa süreli akış tahminleri, bir havzadaki belirli bir rezervuarın ileriye yönelik akışını tahmin etmek için kullanılır. Bu tahminler, mevcut su kaynaklarının optimum kullanımı için rezervuar depolamasının aktif olarak düzenlenmesini gerektiren hidroelektrik güç planlaması ve taşkın azaltılması gibi durumları planlamak için kullanılır. Bu sebeple akarsu yapılarının yönetiminde gerek rezervuarda ne kadar su biriktirileceği veya bırakılacağının belirlenmesinde gerekse üretilecek enerji miktarının belirlenmesinde kısa süreli akım tahminlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple en uygun tahmin yapılabilmesi su yapıları yönetiminde hayati öneme sahiptir. Bu çalışma kapsamında kısa süreli akım tahminlerinde kullanılan pek çok makine öğrenmesi yöntemleri arasından seçilmiş olan Gauss Süreci Regresyon Analizi (GPR), Destek Vektör Makinesi (DVM), Karar Ağaçları (KA), Rastgele Orman (RO) ve Yapay Sinir Ağları (YSA/ANN) yöntemlerinden en uygun olanı araştırılmıştır. Daha sonra bu yöntemlerin sonuçlarının iyileştirilmesi için Dalgacık Dönüşümü metodu kullanılmış ve aynı yöntemlerin Dalgacık Dönüşümünden sonraki modelleri hesaplanmıştır. Dalgacık dönüşümü öncesi ve sonrası oluşturulan yöntem ve modellerin sonuçları çeşitli istatistiksel kriterler ile karşılaştırılmıştır. En iyi model dalgacık dönüşümü sonrası Destek Vektörleri Makinesi yöntemlerinden Lineer fonksiyonu kerneli ile oluşturulan M04 modeli (R:0.998131, NSE:0.99624, KGE:0.99282, PI:0.03940, RMSE:0.30386, MAPE:0.05553) olarak bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
Günlük akarsu akımlarının tahmini su yapılarının işletilmesi, kontrolü ve yönetimi için oldukça önemlidir. Pek çok parametreye bağlı değişkenlik gösteren bir hidrolojik parametre olan akım değerlerinin kısa süreli değerlerinin tahmini zor bir konudur. Günlük, haftalık gibi kısa süreli akış tahminleri, bir havzadaki belirli bir rezervuarın ileriye yönelik akışını tahmin etmek için kullanılır. Bu tahminler, mevcut su kaynaklarının optimum kullanımı için rezervuar depolamasının aktif olarak düzenlenmesini gerektiren hidroelektrik güç planlaması ve taşkın azaltılması gibi durumları planlamak için kullanılır. Bu sebeple akarsu yapılarının yönetiminde gerek rezervuarda ne kadar su biriktirileceği veya bırakılacağının belirlenmesinde gerekse üretilecek enerji miktarının belirlenmesinde kısa süreli akım tahminlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple en uygun tahmin yapılabilmesi su yapıları yönetiminde hayati öneme sahiptir. Bu çalışma kapsamında kısa süreli akım tahminlerinde kullanılan pek çok makine öğrenmesi yöntemleri arasından seçilmiş olan Gauss Süreci Regresyon Analizi (GPR), Destek Vektör Makinesi (DVM), Karar Ağaçları (KA), Rastgele Orman (RO) ve Yapay Sinir Ağları (YSA/ANN) yöntemlerinden en uygun olanı araştırılmıştır. Daha sonra bu yöntemlerin sonuçlarının iyileştirilmesi için Dalgacık Dönüşümü metodu kullanılmış ve aynı yöntemlerin Dalgacık Dönüşümünden sonraki modelleri hesaplanmıştır. Dalgacık dönüşümü öncesi ve sonrası oluşturulan yöntem ve modellerin sonuçları çeşitli istatistiksel kriterler ile karşılaştırılmıştır. En iyi model dalgacık dönüşümü sonrası Destek Vektörleri Makinesi yöntemlerinden Lineer fonksiyonu kerneli ile oluşturulan M04 modeli (R:0.998131, NSE:0.99624, KGE:0.99282, PI:0.03940, RMSE:0.30386, MAPE:0.05553) olarak bulunmuştur.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki akarsu havzalarında taşkın mevsimselliğinin belirlenmesi
Determination of flood seasonality in Turkey river basins
UĞUR ERTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİHRAT ÖNÖZ
- Ölçümü olmayan akarsu havzalarında akım tahminlerinin iyileştirilmesi
Improvement of streamflow estimation in ungauged basins
MUSTAFA UTKU YILMAZ
Doktora
Türkçe
2020
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİHRAT ÖNÖZ
- Low flow duration frequency curves and trend analysis
Düşük akım süre frekans eğrileri ve trend analizi
SELEN ORTA
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAFZÜLLAH AKSOY
- Akarsu akımlarının lineer ve non-lineer parametrik zaman serileriyle modellenmesi
Modeling stream flows via parametric linear and non-linear time series
HAKAN TONGAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
İnşaat MühendisliğiSüleyman Demirel Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Bölümü
YRD. DOÇ. DR. VEYSEL GÜLDAL
- Akarsu akımlarının nonlineerlik, stokastiklik ve belirsizlik özelliklerinin matematiksel tabanlı metotlarla incelenmesi
The examination of nonlinearity, stochasticity and uncertainty properties of streamflows with the mathematical based methods
HAKAN TONGAL
Doktora
Türkçe
2012
İnşaat MühendisliğiSüleyman Demirel Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL GÜLDAL