Türk halk inanışları bağlamında Ankara Kahramankazan geçiş dönemi adet ve uygulamaları
Transition period traditions and practices of Ankara Kahramankazan in the context of Turkish folk beliefs
- Tez No: 895587
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CAVİT GÜZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Bilim (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
“Türk Halk İnanışları Bağlamında Ankara Kahramankazan Geçiş Dönemi Adet ve Uygulamaları”başlığını taşıyan bu yüksek lisans tezi, Ankara ilinin Kahramankazan ilçesindeki geçiş dönemlerinde teşekkül eden inanış ve uygulamaları konu almaktadır. Bu çalışma Türk halk inanışlarına bağlı olarak şekil alan uygulamaların derlenmesini, uygulamaların geçiş dönemi ritlerinin yapısal özelliklerine göre tasnif edilmesini, uygulamaların tarihi ve mitolojik kökenine inilerek yorumlanmasını ve uygulamaların kuramsal yaklaşımlarla değerlendirilmesini içermektedir. Uygulamalarda yer alan halk hekimliği sağaltma yöntemlerinin tespit edilmesi ve sahada elde edilen verilerin geçmiş ile günümüz arasındaki farklarının belirlenerek gelecek nesillere aktarılmak üzere kayıt altına alınmasına ek olarak somut kültürel miras olarak çeşitli uygulamaların fotoğraflanması çalışmanın içeriğini oluşturan diğer unsurlardır. Çalışmanın konusu olan geçiş dönemleri“doğum, evlenme, askerlik, hac ve ölüm”olarak belirlenmiştir. Geçiş dönemlerinde teşekkül eden uygulamalar, A.Van Gennep'in eşik öncesi (preliminal), eşik (liminal) ve eşik sonrası (postliminal) dönemler olan üç aşamalı modeline bağlı kalınarak ayrılmış ve incelenmiştir. Çalışmanın kapsamına, Ankara'nın Kahramankazan ilçesine bağlı tüm mahalle ve köyler dâhil edilmiştir. Bu kapsama alınan yerleşim yerlerinde çeşitli derleme faaliyetleri yürütülmüş ve bu esnada halk biliminin“gözlem”ve“görüşme”yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada konuyla ilgili olarak, kaynak kişilerden alınan bilgiler sesli olarak kaydedilmiş ve yazılı kaynaklardan yararlanılmıştır. Söz konusu uygulamalarda katılımsız gözlem ve katılımlı gözlem yoluna başvurulmuştur. Uygulamalara dair saha içerisinden görseller alınarak çalışma içerisine dâhil edilmiştir. Çalışmada geçiş dönemleriyle ilgili tespit edilen inanış ve uygulamalar, geçmiş ve güncel olarak tüm zamanlar dâhilin de ortaya konulmuştur. Tarihi dönemdeki veriler ile günümüz arasındaki veriler karşılaştırılmış ve yorumlanmıştır. Bu durum tespiti yapılan uygulamaların tarihsel düzlemde ne gibi değişikler geçirdiğini ortaya çıkarmıştır. Çalışmanın bağlamını oluşturan Türk halklarının inanışları birtakım uygulamalara kaynaklık ettiğinden Türk mitolojisini konu edinen çalışmalardan faydalanılmıştır. Bu sayede ilçede tespit edilen uygulamaların mitolojik yönüyle değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışma içerisinde yer alan başlıklarda, konuyla ilgili yapılan bilimsel çalışmalardan faydalanılarak ön bilgiler verilmiştir. Verilen bu bilgiler ile inanış ve uygulamalar hakkında genel olarak bilgi sahibi olunması amaçlanmaktadır. Bu bilgilerin ardından çalışmanın konusu olan Türk halk inanışları bağlamında Kahramankazan da ki geçiş dönemleri adet ve uygulamaları işlenmiştir. Çalışma sonucunda ilçede geçiş dönemlerine bağlı inanış ve uygulamaların zamanla azalarak kaybolduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma ile zamanla yitirilen değerlerin kaybolmasını önlemek ve konuyla ilgili verilerin kayıt altına alınarak gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak amaç edinilmiştir.
Özet (Çeviri)
This master's thesis, titled“Transition Period Traditions and Practices of Ankara Kahramankazan in the Context of Turkish Folk Beliefs”, discusses the beliefs and practices formed during the transition periods in the Kahramankazan district of Ankara province. This study includes the compilation of the practices that took shape depending on Turkish folk beliefs, the classification of the practices according to the structural characteristics of the rites of the transition period, the interpretation of the practices by going down to their historical and mythological origins, and the evaluation of the practices with theoretical approaches. It includes the compilation of the practices shaped by Turkish folk beliefs, classification of the practices based on structural characteristics of the rites of the transition period, interpretation of the practices with historical and mythological origins, and the evaluation of the practices with theoretical approaches. In addition to determining the folk medicine treatment methods in the practices, and documenting the data collected in the field to be handed down to the next generations by defining the differences between the past and today, photographing various practices as a tangible cultural heritage are other elements that forms to the content of the study. The transition periods, which are the subject of the study, were determined as“birth, marriage, military service, pilgrimage, and death”. The practices formed in the transition periods were separated and examined by following A. Van Gennep's three-stage model: preliminal, liminal, and postliminal periods. All the neighborhoods and villages of the Kahramankazan district of Ankara were included in the scope of the study. Various compilation activities were carried out in the settlements included in this scope, and in the meantime, the“observation”and“interview”methods of folkloristica were used. In the study, the interview data collected from the sample was recorded, and written resources were used. Naturalistic observation and participant observation were used for this. Visuals related to practices were taken from the field and included in the study. Within the study, comprehending all times, the determined beliefs and practices about the transition periods were associated with the past and today. The data between the historical period and today were compared and interpreted. This revealed what kind of changes the explored practices have undergone historically. Since the beliefs of the Turkic peoples, which constitute the context of the study, are the source of some practices, it benefitted from studies on Turkic mythology. Through this, the practices identified in the district were evaluated using mythology. Under the headings of the study, conceptual information is provided based on previous studies on the subject. It is aimed at sharing general information about beliefs and practices. Following this, in the context of Turkish folk beliefs, which is the subject of the study, the traditions and practices of the transition periods in Kahramankazan were analyzed. As a result of the study, it has been determined that the beliefs and practices related to the transition periods in the district have decreased and disappeared over time. This study is aimed to prevent the loss of values over time and to ensure that the data on the subject are recorded and bequeathed to future generations.
Benzer Tezler
- Karaşar bölgesi Alevi Bektaşilerinde ölümle ilgili inanç ritüel ve ağıtlar
The beliefs, rituals and laments related to death in Alewi Bektashis of the Karasar region
BÜŞRA UZUNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiAlevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DİLEK
- Beydili köyünün (Ankara - Nallıhan) somut olmayan kültürel mirası üzerine bir inceleme
A review on the intangible cultural heritage of Beydili village
TUĞÇE AYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PERVİN ERGUN
- Meslek folkloru bağlamında hekimlik
Physic in the context of occupational folklore
PINAR KARATAŞ
Doktora
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ ÖZDEMİR
- Türkiye'de Neo-Şamanik ritüeller ve müzik
Neo-Shamanic rituals and music in Turkey
SULTAN BİLGET GÜÇLÜER
Doktora
Türkçe
2024
MüzikANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR ERKAN
- Somut olmayan kültürel miras kapsamında halk mutfağı: Konya örneği
Folk cuisine within its intangible cultural heritage: The example of Konya
REYYAN ÖZKILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER METE TAŞLIOVA