Divanlardan hareketle XIX. yüzyılda sosyal hayat
Social life in the 19th Centurybased on divans
- Tez No: 898193
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1478
Özet
Kısaca“sıradan insanın tarihi”olarak tarif edilen sosyal hayat, sınırları kesin bir şekilde çizilemeyen çok geniş bir yaşamsal alanı imlemektedir. Ferdî ve içtimai olarak geliştirilen eylemler ve ilişkiler bütününün ifadesi olan sosyal hayat, toplumsal nizamın teşekkül etmesinde büyük bir önemi haizdir. Maddi ve manevi kültür unsurlarının tamamını içermesi yanında ferdin anlık reflekslerini, durumsal davranışlarını, sezgisel hareketlerini ve daha pek çok hususiyetini kaydeden geniş bir bellek hüviyetindedir. Bu bellek, yeme içmeden giyim kuşama, eğlenceden mimariye, gelenek ve inanışlardan spora, edebiyattan musikiye değin insan hayatının her ayrıntısını zaman ve mekân değişkenlerine bağlı olarak tarihin bir kesitinde somutlaştırmaktadır. Dolayısıyla toplumun sanatsal faaliyetlerinde de müessir bir gücü bulunan sosyal hayat hem sanatı şekillendiren hem de sanat tarafından şekillendirilen bir yapıya sahiptir. Bu minvalde edebiyat ile sosyal hayat arasında da karşılıklı bir tesirden bahsetmek hatta edebiyatın, sosyal hayata dair ciddi veriler sunabilecek bir vesika değerinin bulunduğunu belirtmek gerekir. Nitekim toplumsal değer yargıları ve kültürel kabulleri çerçevesinde yetişen sanatçının, sanatsal faaliyetlerini bunlardan bağımsız olarak yürütmesi olanaklı değildir. Mahsullerini böyle bir ortamda veren klasik Türk edebiyatının da devrinin sosyal hayatına dair yapılacak araştırmalar için temel başvuru kaynaklarından biri olduğunda şüphe yoktur. Tahlil çalışmalarında bir bölüm olarak başlayan divan şiirinde sosyal hayat çalışmaları, bugün müstakil bir araştırma alanı hâline gelmiş ve Tanzimat'tan beri bu edebiyatın sosyal hayattan kopuk, dönemin yaşantısından uzak olduğu yönündeki eleştirileri aksi yönde noktalamıştır. Söz konusu çalışmaların devamı niteliğindeki bu tez de 19. yüzyıl divan şiirindeki sosyal hayat unsurlarını tespit etme gayesiyle hazırlanmıştır. Sosyal hayat noktasında devrini temsil kabiliyetine sahip 30 divan seçilip taranmış; elde edilen veriler yerleşim merkezleri, ulaşım ve haberleşme, yeme içme, giyim kuşam, eğlence ve şenlikler, sportif faaliyetler, musiki kültürü, mimari, gelenekler ve inanışlar ile sağlık olmak üzere on bölüm hâlinde tasnif edilerek değerlendirilmiştir. Her başlıkta konuyla ilgili kitabi bilgiler sunulduktan sonra örnek metinler, açıklamalarına yer verilerek ilim âleminin istifadesine sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Social life, briefly described as“the history of ordinary people”, indicates a very wide vital area whose boundaries cannot be clearly drawn. Social life, which is the expression of the totality of actions and relations developed individually and socially, has great importance in the formation of social order. In addition to containing all the material and spiritual cultural elements, it is a broad memory that records the individual's instant reflexes, situational behaviors, intuitive movements and many other characteristics. This memory embodies every detail of human life, from eating and drinking to clothing, from entertainment to architecture, from traditions and beliefs to sports, from literature to music, in a section of history depending on the variables of time and place. Therefore, social life, which has an influential power in the artistic activities of the society, has a structure that both shapes art and is shaped by art. In this context, it is necessary to talk about a mutual influence between literature and social life, and even to state that literature has a documentary value that can provide serious data about social life. As a matter of fact, it is not possible for an artist who grows up within the framework of social value judgments and cultural acceptances to carry out his artistic activities independently of these. There is no doubt that classical Turkish literature, which produced its products in such an environment, is one of the main reference sources for research on the social life of its period. Social life studies in divan poetry, which started as a section in analytical studies, has now become an independent field of research and has put an end to the criticisms that this literature was disconnected from social life and far from the life of the period since the Tanzimat period. This thesis, which is a continuation of the aforementioned studies, has been prepared with the aim of identifying the elements of social life in 19th century divan poetry. Thirty divans that were able to represent their era in terms of social life were selected and scanned; the data obtained were classified and evaluated in ten sections: settlement centers, transportation and communication, food and beverage, clothing, entertainment and festivals, sports activities, musical culture, architecture, traditions and beliefs and health. After presenting the relevant book information under each heading, sample texts are presented for the benefit of the scientific community, including their explanations.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyıl divan şiirinde halk kültürü unsurlarının kullanımı
XIX. the use of folk culture elements in century divan poetry
OĞUZ YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ KÖKTAN
- Selami Divanı'nın transkripsiyonlu metni
The Text of the selected poems of Selami with transcription
SERPİL KAYYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNEŞ
- Divan şiirinde ceza ve ceza yöntemleri
Penalty and punishment methods in Divan poetry
AYŞE ARAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BELDE AKA KİYAĞA
- Divan şiirinde dâriye
Dâriye in divan poetry
HASRETNUR KÖSE ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ÖZTÜRK
- Divan şiirinde ay (XV.-XVI. yüzyıl)
The moon in Divan Poetry (XV.-XVI. century)
SÜREYYA ALICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BELDE AKA