Sosyal sürdürülebilirlik bağlamında mahalle kavramının önemi ve İstanbul Kuzguncuk örneğinde sorgulanması
The importance of the concept of neighborhood in the context of social sustainability and its question in the case of İstanbul, Kuzguncuk
- Tez No: 898222
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OYA AKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Mahalle, değişim, sosyal sürdürülebilirlik, kimlik ve aidiyet, Neighborhood, change, social sustainability, place identity and place attachment
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Mahalle; insan-mekân ilişkisi ile şekillenen, toplumsal ilişkilerin geliştiği, kendi coğrafyasına özgü, tarihsel ve kültürel arka plana sahip, kentin ve planlamanın gerek örgütlenme gerekse idari açıdan en küçük birimidir. Ülkemizde 1950 sonrası başlayan ve 1980'lerden sonra hız kazanan kentleşme sürecinde; mahallenin nüfus ve alansal ölçüleri değişmiş, tanış olma ve aidiyet kurma olanakları ortadan kalkmış ve planlamanın en küçük temel birimi olan yapı, sadece idari sınır ve yönetim biçimi olarak ele alınmıştır. Yaşanan süreçlerin mahallenin kapsam ve niteliğini değişime uğratması, konunun literatüre kazandırılmasını gerektirmiştir. Bu gerekçe ve problemlerden hareketle, hızlı kentleşme sürecinin mahalle kavramı üzerindeki etkileri irdelenmiştir. Bu çalışmada; mahallenin değişen içeriği ve anlamının fiziksel, algısal parametreler açısından sorgulanması, yer kimliği ve aidiyet duygusu bağlamında sosyal olarak sürdürülebilmesi için nelere ihtiyaç duyulduğunun tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Yöntem olarak sistematik ve açıklayıcı yazın taramasına başvurulmuş, uluslararası ve ulusal literatür incelenmiştir. Çalışma kapsamında mahalle kavramının tarihsel süreç içindeki değişimi teknolojik, sosyal ve ekonomik olgulara bağlı olarak tartışılarak; yer, yerin ruhu, aidiyet, sosyal sürdürülebilirlik kavramlarının mahalle birimi ile ilişkileri araştırılmıştır. Günümüz mahalleleri için bir problem tanımı ortaya konularak mahalleyi fiziksel ve sosyal alt bölge olarak kabul eden bileşenler tanımlanmıştır. Mahalleyi fiziksel olarak tanımlayan bileşenler karma arazi kullanımı, aidiyet-kimlik-insan ölçeği-tanış olma-konfor kriterlerine bağlı oluşturulan yoğunluk, bütünleşik-geçirgen kentsel doku ve yapı tipolojisi, mahalle merkezinin kalitesidir. Mahallenin sosyal parametreleri ise hem fiziksel hem de toplumsal yapıya bağlı olarak gelişen; sosyal yapıda çeşitlilik, komşuluk ilişkileri, güvenlik, mahalle ve ev kalite algısı, yer duygusu ve katılım kavramlarıdır. Bu bileşenlerden hareketle tezin pratik olarak sorgulanacağı alan olarak Kuzguncuk Mahallesi seçilmiş; mahallenin değişen içeriği ve anlamı, demografik, fiziksel, sosyal-algısal bileşenler açısından ele alınmış, yer kimliği ve aidiyet duygusu bağlamında sosyal olarak sürdürülebilmesi için nelere ihtiyaç duyulduğu tespit edilerek, mahalle ölçeğinde sürdürülebilirlik parametre önerilerinde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The neighborhood is shaped by human-space relationships, serving as the smallest unit in urban and planning structures both organizationally and administratively, characterized by its unique geography, historical, and cultural background. In our country, the urbanization process, which started after 1950 and accelerated post-1980s, altered the demographic and spatial dimensions of neighborhoods', eliminating the opportunities for acquaintance and community attachment. The neighborhood, once the core unit of planning, has been reduced to little more than an administrative boundary and a form of control. These transformations necessitate the inclusion of this topic in the academic literature, prompting a review of the impacts of rapid urbanization on the concept of the neighborhood. This study aims to examine the changing content and meaning of neighborhoods from the perspective of physical and perceptual parameters, and to identify the necessary conditions for social sustainability in the context of place identity and sense of belonging. A systematic and explanatory literature review has been conducted, examining both international and national sources. The historical evolution of the concept of neighborhood has been discussed in relation to technological, social, and economic factors, while investigating the relationships between place, the spirit of place, belonging, and social sustainability. A problem definition has been established for contemporary neighborhoods, identifying the components that regard the neighborhood as a physical and social sub-region. Physical components defining the neighborhood include mixed land use, density created based on criteria such as belonging, identity, human scale, acquaintance, and comfort, integrated and permeable urban fabric, and the quality of the neighborhood center. Social parameters, on the other hand, are developed based on both physical and social structures and include diversity in social structure, neighborhood relationships, security, perceptions of neighborhood and housing quality, sense of place, and participation. Based on these components, Kuzguncuk Neighborhood has been chosen as the practical area for the thesis; the changing content and meaning of the neighborhood has been addressed in terms of demographic, physical, and social-perceptual components. The study identifies what is needed for social sustainability in the context of place identity and sense of belonging and proposes sustainability parameters at the neighborhood scale.
Benzer Tezler
- Kentsel dokunun değerlendirilmesi için mekan dizimi ve fraktal analize dayalı bir yöntem: Gaziantep örneği
A method based on space syntax and fractal analysis for analysing urban texture: The case of Gazi̇antep
ESRA GÜRBÜZ YILDIRIM
- Sosyal konut yarışmalarının mekansal kalite bağlamında değerlendirilmesi: Viyana örneği
Evaluation of social housing competitions in terms ofspatial quality: Vienna as a model
ESRANUR DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Mahalle ölçeğinde yaş dostu olma: Tasarım ve değerlendirmeye yönelik yöntem önerisi
Being age-friendly at the neighbourhood scale: A proposal for the design and evaluation method
ELİF OR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA
- Mahalle kültürünü sürdürebilmek ve yeni bir kavram arayışı olarak sosyal dayanıklı mahalle: Kurtuluş-Feriköy örneği
Maintaining neighborhood culture and as a new concept searching socially resilient neighborhood: Kurtulus-Ferikoy case
SELİN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
- Urban agriculture site selection in Beylikduzu, İstanbul
İstanbul Beylikdüzü'nde kentsel tarım alan seçimi
AYŞE BURCU KISACIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ