Cerîde-i İlmiyye'deki fetva ve ecvibe-i şer‛iyyelerin İslam aile hukuku bağlamında incelenmesi
Examination of fatwas and legal opinions in Ceride-i Ilmiyye in the context of Islamic law
- Tez No: 901217
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİHAT TOSUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu çalışmada Osmanlı Devleti'nde 1914-1922 tarihleri arasında Meşîhat Makamı'nın resmi yayın organı olarak neşredilmiş olan Cerîde-i İlmiyye içeriğindeki“Fetâvâ-i Şerîfe”ve“Ecvibe-i Şer‛iyye”bölümleri İslam aile hukuku açısından incelenerek dönemin aile hukuku uygulamalarına ışık tutulması amaçlanmıştır. Aile hukukunun o dönem şartlarında nasıl uygulandığını ortaya koymayı amaçlayan çalışmamız giriş, iki bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmamızın konusu, amacı, önemi ve yöntemi ile Cerîde-i İlmiyye ile ilgili olarak daha önce yapılmış olan çalışmaların incelenmesi yoluyla literatüre dair bilgi verilmektedir. Çalışmamızın birinci bölümünde Osmanlı Devleti'nde Meşîhat Kurumu'nun ve Şeyhülislâmlığın ortaya çıkışı ve tarihi ile ilgili bilgi verilip, Şeyhülislâmların İlmiye Teşkilatının başı olması münasebetiyle bu makamın görev ve yetkilerine değinilmektedir. Meşîhat Makamının alt birimlerinden olan, fetva ve şer‛î sorulara cevaplar verme görevini üstlenen Fetvahâne-i Âlî'nin işleyişine değinilerek Meşîhat'in resmi dergisi olan Cerîde-i İlmiyye'nin Osmanlı hukuk tarihi ve aile hukuku açısından öneminden bahsedilerek yayınlanma nedenleri ve içeriği ilgili bilgi verilmektedir. İkinci bölümde ise aile hukuku kapsamına giren nikâh akdinin yapılışı ve sıhhati, nikâhta velayet, buluğ muhayyerliği, nikâhta vekil ve fuzûlînin nikâhı, evlenme engelleri, gayrimüslimler ve kölelerle evlilik gibi konular ile nikâhın doğurduğu sonuçlardan mehir, nafaka ve nesep evlenme başlığı altında ele alınmıştır. Boşanma başlığı altında talak, tefrik, muhâlea ve diğer boşanma çeşitleri ile boşanmanın doğurduğu sonuçlardan iddet ve hidâne konuları incelenmektedir. Konular ele alınırken öncelikle İslam Hukukunun temel prensipleri ve gerektiği halde dört mezhebin görüşlerine göre bilgi verilmeye çalışılarak, konuyla ilgili tespit edebildiğimiz fetva mecmualarından Osmanlı uygulamasıyla karşılaştırmalı biçimde Cerîde-i İlmiyye içeriğindeki fetvalar ve ecvibe-i şer‛iyye incelenmiştir. Eğer varsa önceki dönemlerden farklı uygulamalar tespit edilerek ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to shed light on the application of family law during the Ottoman Empire from 1914 to 1922 through an analysis of the“Fatawa-i Sharefah”and“Ajweba-i Shar‛eyyah”sections published in Cerîde-i Ilmiyye, the official publication of the Meshihat Office. The research investigates how family law was practiced during that period. The study is structured into an introduction, two main sections, and a conclusion. The introduction provides an overview of the research topic, objectives, significance, methodology, and a review of existing literature related to Ceride-i Ilmiyye. The first section discusses the emergence and history of the Meshihat Institution and the Shaykh al-Islam Office within the Ottoman State. It also explores the duties and authorities of Shaykhs al-Islam, particularly in their role as heads of the Ilmiye Organization. The operational framework of the Fetvahâne-i Âlî (the high fatwa institution), a subunit of the Meshihat responsible for issuing fatwas and legal opinions, is examined. The significance of Ceride-i Ilmiyye in Ottoman legal history and family law is highlighted, including its reasons for publication and content. The second section delves into various aspects of family law, including the validity and procedures of marriage, guardianship in marriage, conditions for minors, marriage by proxy and fictitious marriage, impediments to marriage, marriage with non-Muslims and slaves, and the legal consequences of marriage such as dowry (mahr), alimony (nafaqa), and lineage. Under divorce, topics include different forms of divorce like talaq, tafreq, mukhalaa, and their consequences such as waiting periods (‛iddah) and accommodation (hidânah). The discussions are grounded in the principles of Islamic law and incorporate comparative analysis of fatwas and legal opinions found in Cerîde-i Ilmiyye with Ottoman practices, identifying any divergences from earlier periods.
Benzer Tezler
- Ceride-i İlmiyye'deki bozma kararların hukuki tahlili
Başlık çevirisi yok
SALİHA OKUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ BARDAKOĞLU
- Ceride-i İlmiyye dergisinin din eğitimi açısından incelenmesi
Examination of Ceride-i İlmiyye journal in terms of religious education
YASEMİN TAŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA İSMAİL BAĞDATLI
- Ceride-i İlmiyye Dergisi Dârü'l-Hikme neşriyatında toplumsal sorunlar ve din
Social problems and religion in Dâru'l-Hikme presentation of Ceride-i İlmiyye Journal
RUMEYSA GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ODABAŞI
- Ceride-i İlmiyye'ye göre Osmanlı son döneminde ilmiyenin işleyişi
The functi̇on of ilmi̇yye insti̇tuti̇on in late Ottoman Empire accordi̇ng to Ceri̇de-i̇ İlmi̇yye
HİLAL YENİLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN ÖZCAN
- Ceride-i İlmiyye'de yer alan fetvalar üzerine bir inceleme
A Research on fatwas of Jaridah Ilmiyyah
İSMAİL CEBECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. CELAL YENİÇERİ